بازار؛ گروه استانها: اگرچه مسئولان شهر مقدس مشهد به‌کرات بر روی این موضوع تکیه داشتند که باید آداب پذیرایی از زائران به نحو شایسته انجام شود اما هنوز مشهد مقدس با نواقص و کمبودهایی مانند خانه مسافرهای غیرمجاز؛ نبود بودجه زیارت و کمبود اماکن اقامتی در مناسبت‌های مذهبی روبروست که حل‌نشده است.
مشهد در بسیاری از مناسبت‌های مذهبی با ترافیک سنگینی از میهمان روبروست که مسئولان به‌ناچار ظرفیت تمامی سالن‌های ورزشی و کلاس‌های آموزشی و حتی مساجد را برای اسکان زائران بسیج می‌کنند.
این موضوع موجب شده تا در این تقاضای بی‌انتها بسیاری از مردم مشهد نیز به‌رسم میهمانی خانه‌هایشان را در اختیار زائران قرار دهند و یا برخی نیز برای درآمدزایی در قالب خانه‌های مسافری از این راه ارتزاق کنند که این شیوه کاسبی تاکنون برای بسیاری از مسافران و مسئولان بسترساز مشکلات ریزودرشت بوده است.
مشکلات اقامتی
فرماندار مشهد در این رابطه و در خصوص ضرورت ساماندهی خانه‌های شخصی برای میزبانی از زائران به خبرنگار ما می‌گوید: وقتی قرار است زائر به شهر امام رضا (ع) سفر و در آن اقامت کند، باید محل اقامتش ازلحاظ سلامتی، بهداشت، ایمنی و استانداردهای کیفیت دارای حداقل‌ها باشد.
ازنظر قانونی همه حوزه‌های خدمات دهنده به زائر و مسافر باید دارای مجوز فعالیت باشند و درزمینهٔ اقامت نیز ارائه خدمت اقامتی در منزلی که کاربری مسکونی دارد، هم ازلحاظ قانونی و هم از دیدگاه اجتماعی خلاف است
محسن داوری اظهار می‌کند: از سوی دیگر، ازنظر قانونی همه حوزه‌های خدمات دهنده به زائر و مسافر باید دارای مجوز فعالیت باشند و درزمینهٔ اقامت نیز ارائه خدمت اقامتی در منزلی که کاربری مسکونی دارد، هم ازلحاظ قانونی و هم از دیدگاه اجتماعی خلاف است؛ بنابراین ساماندهی این گروه از واحدهای اقامتی امری ضروری و الزامی است.
وی با اشاره به نابسامانی‌های حوزه فعالیت خانه‌های شخصی و نارضایی شدید مردم و مسافران اظهار کرد: گرفتن هزینه‌های زیاد و در مقابل وجود شرایط نامساعدی چون ریزش ساختمان، گازگرفتگی، آتش‌سوزی، برخورد ناشایست با مردم و... برخی از مشکلات این بخش اقامتی بود که مدیریت و سامان دادن فعالیت آن‌ها را الزامی می‌کرد و فرمانداری وارد عمل شد.
داوری یادآور می‌شود: در بررسی اولیه مشخص شد تنها شمار اندکی از خانه‌های شخصی مجوز اقامت دارند و بخش زیادی بدون مجوز و نظارت متولیان گردشگری فعالیت می‌کنند که روند ساماندهی با توجه به اهمیت فراوان این حوزه، در حال انجام است و امید است برای تعطیلات نوروز آینده شاهد ساماندهی این بخش و مطلوبیت بیشتری در ارائه خدمات آن باشیم.
ظرفیت انکارناپذیر
در همین راستا معاون گردشگری اداره کل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی خراسان رضوی به بازار می‌گوید: مشهد مقدس همواره در ایام خاص باسیل جمعیتی مشتاق روبروست که ظرفیت اسکان واحدهای رسمی از پذیرش این‌همه میهمان معذور است.
یوسف بید خوری بابیان اینکه مشهد مقدس یکی از قطب‌های گردشگری و البته دارنده مقام بیشترین تعداد هتل‌ها در کشور است ادامه می‌دهد: با این‌حال تعداد زائران در این شهر مقدس بیش از ظرفیت مراکز اقامتی رسمی است.
بید خوری اذعان می‌کند: از همین رو ظرفیت خانه‌های شخصی و مسافری می‌تواند به میزبانی شایسته از زائران امام هشتم(ع) کمک شایانی بکند و لذا نباید از این ظرفیت غافل شد.
وی بابیان اینکه ظرفیت خانه‌های شخصی را نمی‌توان با شمار اتاق آن‌ها محاسبه کرد بیان می‌کند: برآورد می‌شود واحدهای غیرمجاز فعال در این بخش دارای ۳۰ هزار نفر شب ظرفیت باشند که خود فرصتی برای افزایش اقامت در مشهد است.
وی با اشاره به اینکه این واحدها البته آسیب و تهدیدهایی نیز تاکنون به همراه داشته است ادامه می‌دهد: در همین راستا سعی شده تا در راستای استانداردسازی و ساماندهی این واحدها طبق مقررات و قانون اقدام شود.
استقبال مسافران از خانه‌های مسافری
وی بابیان اینکه این واحدهای اقامتی در بسیاری از استان‌های دیگر نیز در حال فعالیت هستند و گاهی ساماندهی هم می‌شوند، اظهار می‌کند: نباید بر این تصور بود که مسافران به‌اجبار و یا از سر ناراحتی از این واحدهای شخصی استفاده می‌کنند بلکه این واحدها جذابیت‌های بسیاری برای مسافران دارند و لذا بسیاری از خانواده‌ها که به‌صورت دسته‌جمعی و گروهی به این شهر سفر می‌کنند ترجیح می‌دهند تا در این خانه‌های شخصی اقامت کنند.
منازل شخصی از واحدهای اقامتی باسابقه در مشهد محسوب می‌شوند و از زمانی که مشهد به شهر زیارتی تبدیل‌شده است، فعالیت این خانه‌ها درزمینهٔ اقامت زائران نیز آغازشده و تا امروز کمابیش ادامه یافته است
معاون گردشگری اداره کل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی خراسان رضوی با اشاره به این موضوع که این واحدها یک‌شبه در این شهر شکل نگرفته است ادامه می‌دهد: منازل شخصی از واحدهای اقامتی باسابقه در مشهد محسوب می‌شوند و از زمانی که مشهد به شهر زیارتی تبدیل‌شده است، فعالیت این خانه‌ها درزمینهٔ اقامت زائران نیز آغازشده و تا امروز کمابیش ادامه یافته است.
وی یادآور می‌شود: باید به این نکته توجه کرد که مشهد نیازمند افزایش ظرفیت اقامت است؛ بنابراین باید باتدبیر خاصی این موضوع را ساماندهی کنیم.
وی در این رابطه توضیح می‌دهد: از همین رو ساماندهی چنین منازلی در دستور کار قرار گرفت تا با رعایت استانداردها، ایمنی و بهداشت، بتوان فضایی مطلوب را برای اقامت مسافران و زائران فراهم کرد.
وی ادامه داد: مجموع واحدهای مختلف ازجمله هتل، هتل‌آپارتمان، مهمان‌پذیر و خانه مسافر در کنار یکدیگر به مسافران و زائران مشهد، خدمات متنوع فرهنگی، اقتصادی و اجتماعی می‌دهند و همین تنوع و تعدد است که با دادن قدرت انتخاب به مسافر، جذابیت اقامت و سفر به مشهد را برای مسافران افزایش می‌دهد.
ساماندهی خانه‌های مسافر
معاون گردشگری اداره کل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی خراسان رضوی بابیان اینکه برای نوروز ۱۴۰۲ نسبت به ساماندهی و استانداردسازی بسیاری از این واحدهای مسافری اقدام شده است به ما می‌گوید: ۷۳۷ خانه مسافر در ایام تعطیلات نوروزی در سطح استان خراسان رضوی مجوز فعالیت دارند.
بید خوری با اشاره به اینکه این تعداد خانه مسافر که مراحل دریافت مجوز و به‌تبع آن تأمین استانداردهای موردنظر را داشته‌اند ادامه می‌دهد: این واحدها درمجموع ۳۷ هزار و ۶۳۷ نفر شب ظرفیت دارند.
وی بیان می‌کند: ۶۸۲ خانه مسافر با ۳۰ هزار و ۳۹۴ نفر شب ظرفیت اقامتی در کلان‌شهر مشهد قرار دارند که به‌این‌ترتیب ۹۲ درصد خانه مسافرهای مجاز خراسان رضوی در شهر زیارتی مشهد متمرکز و فعال هستند.
خانه مسافرها از مجموع یک هزار و ۸۳۰ واحد اقامتی رسمی فعال در ایام نوروز امسال سهم ۴۰ درصدی را به خود اختصاص داده‌اند که بسیار مهم است
معاون گردشگری خراسان رضوی اظهار می‌کند: خانه مسافرها از مجموع یک هزار و ۸۳۰ واحد اقامتی رسمی فعال در ایام نوروز امسال سهم ۴۰ درصدی را به خود اختصاص داده‌اند که بسیار مهم است.
وی تأکید کرد: در ایام تعطیلات پایان سال گروه‌های نظارتی نسبت به شناسایی و برخورد قانونی با خانه‌های شخصی مسافر پذیر اقدام می‌کنند.
مقوله زیارت در مشهد نیازمند حمایت‌های ملی است
قائم‌مقام تولیت آستان قدس رضوی در همین رابطه اذعان می‌کند: با توجه به حضور سالانه ۳۰ میلیون زائر در مشهد که ۵ میلیون آن خارجی هستند، متولیان زیارت استان نیازمند حمایت و کمک‌های ملی هستند.
مالک رحمتی در آخرین روزهای پایانی سال ۱۴۰۱ در جمع خبرنگاران اظهار کرد: یکی از اقدامات بزرگی که امسال صورت گرفته تشکیل کارگروه ملی زیارت است لذا همدلی ایجادشده در استان عاملی شد که امسال این ستاد کار خود را آغاز کند.
وی افزود: کارگروه ملی زیارت با توجه به نیازهای بلندمدت درزمینهٔ زیارت مانند زیرساخت‌های اساسی، برنامه‌ریزی کرده است و لذا در زمانهایی مانند نوروز و دهه آخر صفر که با ازدحام زائرین مواجه هستیم نیز این کارگروه می‌تواند به استان در امر میزبانی کمک کند.
وی ادامه داد: با توجه به برنامه‌ریزی‌ها، اقدامات حال حاضر و نظارت آنلاین بر خدمات، نوروز ۱۴۰۲ با سال‌های گذشته متفاوت خواهد بود.
رحمتی تصریح کرد: تمامی خدمات و برنامه‌ریزی‌ها دارای ۲ هدف است که نخستین هدف تسهیل زیارت، آسان و ارزان کردن زیارت برای تمام شیعیان و دومین هدف زیارت متعالی و بامعرفت است.
وی ادامه داد: هدف ما این است زائری که به مشهد سفر می‌کند با کوله باری از معنویت به شهر خود بازگردد و لذا امسال آستان قدس رضوی با شعار «همه خادم الرضاییم؛ زیارت، خانواده و همدلی» در میدان حضور دارد.
نظر شما