بازار؛ گروه استانها: خراسان رضوی از شمال و شمال شرق به طول تقریبی ۵۳۱ کیلومتر دارای مرز مشترک با ترکمنستان است که این مرز در محدوده شهرستان‌های قوچان، درگز، کلات، سرخس و صالح‌آباد قرار دارد.
چهارم اسفندماه ۱۳۹۸ در پی شیوع ویروس همه‌گیر کرونا تردد مسافری و تجاری در همه مرزهای زمینی و ریلی خراسان رضوی با ترکمنستان بسته شد تا اینکه پس از مرز سرخس، مرز جاده‌ای لطف‌آباد فقط برای عبور ناوگان جاده‌ای تجاری از ۲۰ آذر ۱۳۹۹ با شرایط خاص بازگشایی شد.
به گزارش خبرنگار بازار؛ ترکمنستان دارای چهار گذرگاه مرزی سرخس، لطف‌آباد، باجگیران و اینچه برون با ایران است که عمده ترددهای تجاری ریلی و جاده‌ای به ترتیب از طریق سرخس، اینچه برون و لطف‌آباد انجام می‌شود.
در مدت‌زمانی که بیماری کرونا بر سر مراودات تجاری ایران با این کشور سایه انداخته بود متأسفانه ترددهای مرزی و مسافران خارجی نیز در این مرز به تعداد انگشتان دست و در حد روابط دیپلماتیک رسید.
در طی دو سال گذشته فرایند اخذ روادید برای سفر به ترکمنستان آن‌قدر زمان‌بر بود و قوانین حمل بار به‌گونه‌ای رقم خورده بود که بسیاری از رانندگان ایرانی را برای سفر به این کشور منع می‌کرد.
در طی دو سال گذشته مرز باجگیران در شهرستان قوچان فقط برای تردد دیپلمات‌ها و نمایندگان کنسولی ایران و سایر کشورهای جهان در عشق‌آباد فعال بود تا اینکه تردد اتباع ترکمنستانی از گذرگاه مرزی لطف‌آباد این شهرستان پس از ۲ سال ممنوعیت تردد ناشی از کرونا به‌صورت محدود ازسرگیری شد.
اگرچه این تردد فقط از سوی اتباع ترکمنستان و به‌صورت محدود صورت می‌گرفت و در ۴ ماهه ابتدای امسال فقط ۵۰ ترکمنستانی از مرز لطف‌آباد وارد ایران شدند اما حالا با پایان یافتن بیماری کرونا و به عبارتی در دوران پساکرونا تعداد مسافران خارجی که از ترکمنستان به ایران سفرکرده‌اند با رشد قابل‌توجه همراه بوده و از مرز هزاران نفر نیز گذشته است.
افزایش آمار گردشگران
مدیر پایانه مرزی لطف‌آباد خراسان رضوی بابیان اینکه تعداد یک هزار و ۵۱۷ مسافر از کشور ترکمنستان از طریق پایانه مرزی لطف‌آباد شهرستان درگز طی ۹ ماهه سال جاری به‌عنوان دوره پساکرونا و بدون محدودیتِ های کرونایی وارد جمهوری اسلامی ایران شدند اظهار می‌کند: این آمار در مقایسه با مدت مشابه سال قبل ۲۳ برابر افزایش داشته است.
در طی دو سال گذشته مرز باجگیران در شهرستان قوچان فقط برای تردد دیپلمات‌ها و نمایندگان کنسولی ایران و سایر کشورهای جهان در عشق‌آباد فعال بود تا اینکه تردد اتباع ترکمنستانی از گذرگاه مرزی لطف‌آباد این شهرستان پس از ۲ سال ممنوعیت تردد ناشی از کرونا به‌صورت محدود ازسرگیری شد
محسن رکنی با اشاره به این موضوع که پس از بهبود وضعیت کرونا و برچیده شدن محدودیت‌ها از تیرماه امسال آمار تردد اتباع ترکمنستانی به ایران از رشد چشمگیری برخوردار بوده است اظهار می‌کند: این موضوع فرصت مغتنمی برای جذب گردشگر می‌تواند در توسعه اقتصادی کشور است.
وی با اشاره به این موضوع که شبکه بهداشت و درمان شهرستان درگز تمهیدات خوبی درزمینهٔ بهره‌برداری از بخش ویژه بیمارستان امام خمینی(ره) شهر درگز صورت داده است ادامه داد: این موضوع رغبت اتباع ملیت ترکمنستان برای استفاده از این فرصت درمانی را در پی داشته است.
رکنی افزود: ظرفیت درمانی یادشده در قالب احیای گردشگری سلامت در افزایش تردد مسافران ورودی تأثیرگذار بوده است.
وی به کاهش ۶۸ درصدی خروج مسافران در بازه زمانی یادشده از این پایانه مرزی اشاره و اضافه کرد: تأکید طرف ترکمنستانی بر انجام آزمایش‌های کرونا برای ورود به کشور یکی از عوامل کاهش این آمار است.
مدیر پایانه مرزی لطف‌آباد گفت با توجه به نبود امکانات قرنطینه انسانی و آزمون‌های کرونا در مرز آرتیق ترکمنستان (در مقابل لطف آباد) خروج بیشتر مسافران ورودی از لطف آباد از طریق پایانه مرزی سرخس صورت می‌گیرد لذا پیگیر بازگشایی تردد مسافران برای خروج از این مرز زمینی نیز هستیم.
اشتیاق ترکمن ها برای سفر به ایران
امید طوسی یکی از فعالان حوزه گردشگری در گفت‌وگو با بازار اظهار می‌کند: ترکمنستان تا پیش از به دلایل مختلف ارتباط خوبی با ایران نداشت و حتی مشاهده می‌کنید که در مقاطعی و قبل از کرونا حتی ورود اتباع خود را به ایران ممنوع کرده بود.
وی اظهار می‌کند: موارد اختلافی بین ایران و ترکمنستان موجب شده بود که آمار گردشگران و هم‌چنین اتباع ترکمنستان به ایران در مقاطعی به صفر برسد.
وی بابیان اینکه بیماری کرونا بیشتر به ترکمنستان بهانه داد تا بر محدودیت‌های تجاری دامن بزنند افزود: اگرچه ترکمنستان در طی سال‌های گذشته پیشرفت‌های خوبی در حوزه بهداشت و درمان داشته است ولی هنوز هم در بسیاری از حوزه‌ها مانند سرطان و یا جراحی‌های پیچیده با کمبود روبروست و لذا امکانات درمانی ایران می‌تواند به‌خوبی این خلأ را پر کند.
امکانات کیفی پزشکی ایران و ارزان بودن ایران برای گردشگران سلامت و هم‌چنین وجود اشتراکات زبانی و فرهنگی ازجمله موارد و عواملی است که موجب اشتیاق ترکمن‌ها برای حضور در ایران است
این فعال گردشگری به بازار می‌گوید: امکانات کیفی پزشکی ایران و ارزان بودن ایران برای گردشگران سلامت و هم‌چنین وجود اشتراکات زبانی و فرهنگی ازجمله موارد و عواملی است که موجب اشتیاق ترکمن‌ها برای حضور در ایران است.
فرصتی که می سوزد
طوسی بی‌توجهی و بی‌برنامگی را مهم‌ترین آفت از دست دادن موقعیت جدید پیش‌آمده در خصوص روابط با ترکمن‌ها دانسته و اعلام می‌کند: به‌طور مثال بابیان اینکه روابط با ترکمنستان بهبودیافته و آمار مسافران زمینی رو به افزایش است اما در نخستین گام در مرز با کمبودی به نام وسیله نقلیه مطمئن و کرایه‌های ساماندهی شده روبرو هستیم.
وی سوءاستفاده برخی از افراد را از آغاز سفر اتباع ترکمن به ایران تا پایان سفر را از دیگر آفت‌های گردشگری سلامت عنوان کرده و می‌گوید: بدون شک همه ما مطلع هستیم که برخی افراد از گردشگران سلامت سوءاستفاده کرده و یا آن‌ها را به مسیرهایی هدایت کردند که موجب دل‌زدگی آن‌ها از سفر به ایران شده است لذا اگر جلوی این اتفاقات گرفته نشود بدون شک فرصت توسعه گردشگری توریسم درمانی از دست می‌رود.
این فعال گردشگری در حوزه سلامت باوجوداینکه پس از ناآرامی‌های اخیر در کشور شمار گردشگران سلامت به‌شدت کاهش پیدا کرد افزود: با اینکه آمار گردشگران کشورهای عربی با کاهش روبرو شد اما آمار گردشگران همسایه ترکمن با افزایش روبروست و لذا باید از زمانی که گردشگر وارد ایران می‌شود تا زمانی که خارج می‌شود برای آن ها برنامه داشت و برای گردشگر مشخص باشد که هزینه سفر و درمان وی چقدر تمام می‌شود و چه مسیری را باید طی کند اما متأسفانه شاهد هستیم که هنوز بسیاری از این گردشگران در دام دلالان افتاده و مسیر پرهزینه‌ای را طی می‌کنند.
وی عنوان می‌کند: در این راستا باید راهنمایان گردشگری به زبان ترکمنی و روسی تربیت کنیم تا همان‌طور که عنوان شد در منطقه صفر مرزی مسافران را به آن‌ها تحویل داد تا راه سوءاستفاده بسته شود.
طوسی به ما می گوید: اگر بخش دولتی وارد رایزنی و گفت‌وگو با ترکمنستانی‌ها شود و به آن‌ها این اطمینان را بدهند که بیمار نظام‌مند وارد کشور می‌شود و خدمات باکیفیت بالا می‌گیرد، بسیاری از مشکلات قابل‌حل است زیرا حضور ترکمن‌ها در ایران راحت‌تر، نزدیک‌تر و ارزان‌تر از سایر کشورها مانند ترکیه است.
وی اذعان می‌کند: اگرچه مسئولان مدعی راه‌اندازی بخش توریسم درمانی بیمارستان امام خمینی (ره) شهر درگز هستند اما واقعیت این است که این شهرستان امکانات پزشکی مشهد را در برنداشته و نمی‌تواند پاسخگوی تمامی نیازهای گردشگران سلامت باشد و کمبود نیروهای متخصص کاملاً مشهود است.
افزایش درآمدهای ارزی
در همین راستا مدیر گردشگری سلامت دانشگاه علوم پزشکی مشهد بابیان اینکه با افزایش ارتباطات با کشورهای ترکمنستان و تاجیکستان و اثربخشی روابط بر حوزه گردشگری سلامت در سال جدید شاهد رشد چند برابری مراجعین از این ۲ کشور در مراکز درمانی دانشگاه علوم پزشکی مشهد بوده‌ایم اظهار می‌کند: برای نخستین بار حضور گردشگران سلامت از کشورهای تاجیکستان، ترکمنستان، ازبکستان و قرقیزستان در مشهد معنادار بوده است
داوود خوش شکن اگرچه ناآرامی‌های اخیر در پاییز امسال را در کاهش و ریزش گردشگران حوزه سلامت تأثیرگذار می‌داند اما به خبرنگار ما می گوید: باوجود کاهش ۵۰ درصدی گردشگران سلامت در پاییز امسال در مقایسه با فصل تابستان اما از ابتدای سال جاری تاکنون حدود ۲۵۰ میلیارد تومان سهم گردشگری سلامت مشهد بوده که نسبت به سال گذشته رشد چشمگیری داشته است.
وی با اشاره به اینکه افغانستان، عراق و بحرین بیشترین حجم گردشگران سلامت را با ۳۵ هزار نفر به خود اختصاص داده‌اند ادامه می‌دهد: در راستای توسعه صنعت گردشگری سلامت خراسان رضوی تاکنون گروه‌های مدیریتی و کارشناسی به کشورهای متعددی مانند تاجیکستان و عراق اعزام‌شده‌اند که سایر کشورها و تعامل برای ارائه خدمات به سایر کشورها نیز در دستور کار قرار دارد.
باوجود کاهش ۵۰ درصدی گردشگران سلامت در پاییز امسال در مقایسه با فصل تابستان اما از ابتدای سال جاری تاکنون حدود ۲۵۰ میلیارد تومان سهم گردشگری سلامت مشهد بوده که نسبت به سال گذشته رشد چشمگیری داشته است
وی هدف از این سفرها را توسعه روابط و ارزیابی نیازهای درمانی این کشورها و هم‌چنین آسیب‌شناسی روند نحوه ارائه خدمات عنوان کرد ه و می افزاید: در این راستا با بررسی میدانی فرایندهای ارجاع و اعزام زائران خارجی به مشهد مقدس کمبودهای لازم شناسایی و رفع می‌شود تا بستر ارائه بهترین خدمات و بالاترین سطح رضایت و کمترین هزینه برای اتباع خارجی رقم بخورد.
همسایه شمالی
پایانه مرزی «لطف‌آباد» شهرستان درگز در ۹۰ کیلومتری جنوب عشق‌آباد پایتخت ترکمنستان قرار دارد و فاصله این گمرک و پایانه مرزی با شهر درگز در شمال خراسان رضوی ۲۲ کیلومتر و با مشهد ۲۹۶ کیلومتر است.
خراسان رضوی از شمال و شمال شرق ۵۳۲ کیلومتر مرز مشترک با کشور ترکمنستان دارد و این نوار مرزی در محدوده شهرستان‌های قوچان، درگز، کلات، سرخس و صالح‌آباد خراسان رضوی واقع است.
۱۴ درصد از مجموع مرزهای خاکی جمهوری اسلامی ایران به طول ۸۳۴ کیلومتر در شرق کشور و حوزه جغرافیایی استان خراسان رضوی با کشورهای ترکمنستان و افغانستان هم‌جوار است که بنا بر گفته کارشناسان فرصت مغتنمی برای جذب گردشگران سلامت است.
نظر شما