کمال خسروی؛ بازار- استان کرمان یک چهارم باغ های کشور را در خود جای داده است؛ بزرگترین باغهای پسته و خرمای کشور در استان کرمان قرار دارد و کرمان دومین قطب کشور از نظر وسعت سطح زیر کشت باغ های مرکبات در استان می باشد. تمام این ها در کنار وجود هزاران هکتار مزرعه، کرمان را به یکی از قطب های مهم تولید محصولات کشاورزی صادرات محور تبدیل کرده است که هر سال میلیارد دلار ارز وارد کشور می کند.
پس از مس و مصنوعات مسی انواع محصولات کشاورزی از جمله پسته، مغز پسته و فرآورده های مختلف این محصول، خرما و فرآورده های مشتق از آن، گردو، مرکبات و انواع محصولات جالیزی مهمترین داشته های صادراتی کرمان محسوب می شوند اما این استان دارای یکی از کمترین متوسط بارندگی های دراز مدت در کشور است به طوریکه فقط ۱۲۰ میلیمتر باران در کرمان هر سال می بارد و فشار غیر قابل باور سالهای اخیر بر منابع آب های زیر زمینی نیز موجب شده سطح آب برخی از دشت های استان تا ۱۰ متر کاهش یابد و یا به کلی منابع آب زیر زمینی خشک شود.
بارش های غیر متوازن در کرمان و بی آبی در شهرستان ها
هم اکنون در دشت های زرند، انار، راور، سیرجان وضعیت بحرانی است؛ علیرغم بارندگی های قابل توجه در سال جاری اما منابع آب زیر زمینی کرمان هنوز احیاء نشده اند و انتظار می رود در صورت ۱۰ سال ترسالی پیاپی در کرمان بار دیگر شاهد احیاء سفره های آب زیر زمینی خواهیم بود.
عملا در سال های اخیر سالانه یک میلیارد مترمکعب برداشت آب منفی در کرمان انجام شده است؛ به این معنا که هر سال به این میزان آب برداشت می شود اما بارندگی ها ذخایر آبی استان را جبران نمی کند
عملا در سال های اخیر سالانه یک میلیارد مترمکعب برداشت آب منفی در کرمان انجام شده است؛ به این معنا که هر سال به این میزان آب برداشت می شود اما بارندگی ها ذخایر آبی استان را جبران نمی کند.
در سال جاری بالغ بر ۱۶۰ میلیمتر بارندگی در کرمان روی داده است اما این بارش ها به صورت متوازن روی نداده است در واقع در شهرستانهایی مانند انار، راور، ریگان، فهرج، بم و نرماشیر و رفسنجان همچنان میزان بارندگی ها با نرم بارندگی سالانه بسیار فاصله دارد و نکته اینکه این شهرستان ها بخش قابل توجهی از زیر ساخت های کشاورزی استان کرمان را در خود جای داده است.
۷۵ درصد آب های کرمان در بخش کشاورزی هدر می رود
این در حالیست که از مجموع آب های استحصالی در استان کرمان ۹۰ درصد در بخش کشاورزی استفاده می شود که ۷۵درصد این منابع به دلیل آبیاری سنتی یا تبخیر می شود یا به زمین فرو می رود.
تولید محصولات غیر اقتصادی که توجیه اقتصادی ندارد نیز یکی دیگر از عوامل هدر رفت آب در کرمان است که می توان آن را در کنار کشاورزی خرد در استان کرمان از جمله چالش های پیش روی اقتصاد استان کرمان دانست.
کشاورزی غیر اصولی آنچنان به منابع آبی استان فشار وارد کرده است که حالا اجرای پروژه های پتروشیمی و صنایع فولاد و مس در استان نیز به دلیل بی آبی از صرفه اقتصادی خارج شده اند
کشاورزی غیر اصولی آنچنان به منابع آبی استان فشار وارد کرده است که حالا اجرای پروژه های پتروشیمی و صنایع فولاد و مس در استان نیز به دلیل بی آبی از صرفه اقتصادی خارج شده اند.
این در حالیست که در اختیار قرار گرفتن منابع آبی رایگان در بخش کشاورزی عملا چشم انداز مناسبی برای برداشت اقتصادی از منابع آبی محدود موجود در استان مقابل چشم مسئولان استان کرمان قرار نداده است.
رشد طرح های آبیاری مکانیزه در کرمان بسیار کند است
با وجود اینکه آب در کرمان کمیاب و ارزشمند است اما در سال های اخیر نرخ رشد طرح های آبیاری مکانیزه در بخش کشاورزی در استان کرمان به مراتب کمتر از استان هایی است که از متوسط بارندگی بیشتری نسبت به کرمان برخوردار هستند.
این در حالیست که مسئولان استان کرمان از توان چانه زنی موثری برای اجرای طرح های حوزه به حوزه در استان برخوردار نیستند. پروژه انتقال آب بهشت آباد به کرمان سال هاست به دلیل تعارضات منطقه ای و اجتماعی مسکوت مانده است.
همچنین پروژه انتقال آب از دریای عمان به استان کرمان نیز که توسط یک هلدینگ صنعتی شامل گل گهر، مس سرچشمه و چادر ملو انجام می شود هنوز آبی به استان کرمان نرسانده است.
پروژه انتقال آب داخل استانی از جنوب به شمال کرمان نیز به دلیل عدم اجرای دقیق طرح های مطالعاتی، عدم بارندگی در مبداء پروژه و طرح های زیست محیطی مسکوت مانده است.
تشدید چالش های منطقه ای در کرمان
در کنار کاهش منابع آبی تغییرات اقلیمی در استان کرمان طی سال های اخیر موجب افزایش نسبی دمای هوا شده است، این امر به خصوص در شرق و جنوب استان کرمان چالش های جدی مقابل زیست بوم استان کرمان قرار داده است و حالا این مردم هستند که با خشکسالی و کم آبی رو در رو شده است.
در چنین شرایطی مسئولان ملی که همیشه در سفرهای استانی وعده رفع مشکل بی آبی در کرمان را داده اند هیچ نقشه راه مشخصی برای رفع مخاطره خشکسالی در کرمان ارائه نداده اند و در صورت ادامه شرایط فعلی؛ کرمان به زودی با چالش های جدی اقتصادی و حتی اجتماعی و جمعیتی مواجه خواهد شد.
نظر شما