مریم رضایی؛ بازار: هرچند که صنعت کشاورزی در دهه های گذشته در کشورهای توسعه یافته بسیار مدرن شده اما در ایران هنوز این اتفاق نیافتاده است. موضوعی که برای استانی مانند گلستان که کسب و کار اغلب مردم آن کشاورزی است این روزها به معضل تبدیل شده است. چراکه با توجه به رشد جمعیت و استفاده مکرر از خاک توان تولید را به قدر کافی کاهش داده حالا در کنار این موارد انجام فعالیت های کشاورزی به روش سنتی میزان تولید را به صورت چشمگیری کاهش داده است.
صرف نظر از حجم تولید محدود به دلیل کشاورزی سنتی، نبود الگوی کشت شرایط کسب و کار را برای زارعان گلستانی دشوار کرده است چراکه کشت یک محصول سالی را برای آنها بسیار پرسود و در یک بازه زمانی دیگرا همراه با خسران کرده است این موضوعی است که دبیر خانه کشاورز گلستان هم آن را تائید می کند و معتقد است: کشاورزی در ایران نقشه راه مشخص و مدونی ندارد. «علی قلی ایمانی» مدیرعامل بنیاد ملی گندمکاران و دبیر خانه کشاورز گلستان در اینباره بیشتر برایمان توضیح می دهد.
* کشاورزان چقدر تمایل به رعایت الگوی کشت دارند؟
در الگوی کشت یک نظام کشاورزی با مزیت اقتصادی پایداری تعیین شده است. این تولید مبتنی بر سیاست های کلان کشور است و باید از دانش بومی کشاورزان استفاده و بهره گیری کنیم که پتانسیل های هر منطقه بیشتر استفاده شود تا مصرف بهینه از منابع داشته باشیم. البته ما برنامه مدون نداریم که در کدام اقلیم چه محصولی و چقدر بکاریم. چه منابع و پتانسیلی داریم و کجا و چگونه می خواهیم تولید کنیم. باید همه این موضوعات دیده شود تا کشاورز از سردرگمی نجات پیدا کند.
* چه عاملی باعث رعایت الگوی کشت می شود؟
ساماندهی بازرگانی محصولات کشاورزی در الگوی کشت بسیار مهم است. این مساله همیشه در الگوی کشت بسیار مهم بوده است. اگر به اقتصاد خانوار کشاورز توجه شود می توان به رعایت الگوی کشت امیدوار بود. اگر اقتصاد کشاور تامین نشود هیچ تضمینی برای رعایت الگوی کشت وجود ندارد.
در الگوی کشت یک نظام کشاورزی با مزیت اقتصادی پایداری تعیین شده است
ما باید کشاورز را آرام آرام هدایت کنیم و آموزش دهیم تا به سمت محصولاتی که از نظر اقلیمی شرایط کشت در این منطقه را دارند سوق دهیم. همه این موضوعات برنامه می خواهد. اگر برنامه محور نباشیم و براساس تفکرات ذهنی افراد و مدیران بخواهیم کار انجام دهیم با شکست مواجه می شویم. با اقداماتی که نباید انجام می شد سویا را به خاک سیاه نشانده ایم و فکر نمی کنم که سال آینده کشاورزی تمایل به کشت سویا داشته باشد. در مورد پنبه نیز کلی تبلیغ کریم و کشاورزان را ترغیب به کشت کردیم اما برای سال آینده نیز کشت پنبه کاهش حواهد داشت.
* امسال کود برای کشاورزان خیلی کم در نظر گرفته شده است؟
در بحث کود همیشه مشکل داریم و این فقط مختص برای امسال نیست. موسسه آب و خاک کشور ۴.۵ میلیون تن در سال کود براساس استانداردهای تعریف شده برای کشاورزی در ایران نیاز سنجی کرده است. البته هیچگاه میزان کود کشور به رقم سه میلیون تن در کشور نرسیده است و بیشتر کود اوره و ازته برای کشاورز تامین می شود در حالی که کود پایه فسفاته بیشتر مورد نیاز ما است.
هر کدام از این کودها یک وظیفه دارد. ما در سطح استان گلستان فسفره نداریم و پتاسه هم بسیار کم است. ما نمی توانیم تمامی محصولمان را معطوف به مصرف کود اوره کنیم چراکه کود فسفر یا پتاسه هم وظایفی در رشد و بهره وری دارند.
* نظارت بر کودهایی که به صورت آزاد در اختیار کشاورز قرار می گیرد چگونه باید انجام شود؟
در بازار سیاه این کودها به دلایلی از کارگزارهای به بخش خصوصی و جاهای مختلف به بیرون نشر پیدا می کند و توی بازار می آید و در بازار آزاد همین محصول چند برابر کود یارانه ای عرضه می شود. کود به دو صورت در بازار عرضه می شود به این صورت که گاهی کود به دلایلی از سوی کارگزاری بخش خصوصی یا کشاورزان نشت کرده به بازار می رسد. از طرفی یک مدل دیگر کودی است که از سوی واحدهای تولیدی آماده و به بازار عرضه می شود و اتفاقا این شرکت ها مدعی تولید کود با کیفیت هستند اما با اینحال آزمایشی بر اینها انجام نشده است.
ما در سطح استان گلستان فسفره نداریم و پتاسه هم بسیار کم است
دستگاه های متولی به ویژه جهاد کشاورزی باید ورود پیدا کند که آیا این کودها ماده موثره را دارد یا نه؟کودهایی که برند شرکت خدمات حمایتی دارد و در اختیار کشاورز قرار می گیرد که معتبر است. اما کودی که کشاورز از بخش خصوصی کود می گیرد باید بررسی شود. کشاورز سرمایه گذاری می کند و کود را در بازار آزاد تهیه می کند واگر خروجی نداشته باشد کلی ضرر می کند. بر روی این کودها وزارت جهاد کشاورزی باید نظارت و رصد کامل بر تولید این بخش داشته باشد و مواد تشکیل دهنده مفید آن را آنالیز کند که آیا ماده موثر مفید را دارد یا خیر؟
* برای هر کیسه چه مقدار یارانه برای کود در اختیار کشاورز قرار می گیرد؟
یک کیسه کود ۵۰ کیلوگرمی برای دولت در واقع یک میلیون و ۶۵۰ هزار تومان است که به صورت میانگین ۱۱ هزار تومان تا ۱۲ هزار و ۵۰۰ برای هر یک کیلو کود در نظر گرفته می شود. البته کودهای مختلف قیمت های مختلفی دارد. این کودها به صورت توزیع از طریق شرکت خدماتی حمایتی برای کشاورز حدود ۶۵۰ هزار تومان است و دولت به ازای هر کیسه یک میلیون تومان یارانه به کشاورز می دهد.
* این میزان کود برای کشاورزان کافی است؟
برای هر نوع خاکی و محصولی میزان کود مصرفی متفاوت است. کشاورزان خیلی بیشتر از این مقداری که دولت در اختیار آن ها قرار می دهند به کود نیاز دارند و این میزان کود یارانه ای جوابگوی نیاز کشاورز نیست. از طرفی از کشاورز می خواهیم که تولید خود را در واحد سطح بالا ببرد ولی نهاده های اولیه را در اختیارش قرار نمی دهیم و انتظار معجزه از کشاورز داریم.
کودهایی که برند شرکت خدمات حمایتی دارد و در اختیار کشاورز قرار می گیرد که معتبر است اما کودی که کشاورز از بخش خصوصی کود می گیرد باید بررسی شود
* وضعیت آینده کشاورزی را چگونه ارزیابی می کنید؟
باید در کشاورزی برنامه محور باشیم و نه شخص محور. در تنظیم الگوی کشت از محققین بخش کشاورزی استفاده کنیم و از سیاست های دولت کمک بگیریم تا بتوانیم با آموزش بهره برداران و وجود انگیزه های تشویقی که برای کشاورزان دیده می شود آن ها را به رعایت الگوی کشت ترغیب کنیم. چون در کشاورزی یک نقشه راه که به هدف مشخصی برسد نداریم و مسیولین هم برنامه کوتاه مدت دارند و کشاورزی ما همان کشاورزی سنتی و معیشتی است و هیچ چشم انداز و افق روشنی در کشاورزی نداریم.
نظر شما