بازار؛ گروه استانها: مسیر«کتای» در صورت فراهم شدن زیرساخت‌ها می‌تواند راه جدیدی به آسیای میانه باشد. در طی دو سال گذشته پس از اعمال محدودیت‌های ترانزیتی توسط ترکمنستان و موانع صادرات کالا به آسیای میانه لذا
مسئولان و متصدیان حوزه حمل‌ونقل به جایگزینی راه جدید و محوری به نام «کتای» از طریق مرز افغانستان افتادند.
در همین راستا تجار و مسئولان خراسان رضوی اراده خود را جزم کرده‌اند تا بهره‌مندی از این مسیر بازارهای آسیای میانه را هدف قرار دهند.مسیر کریدور کتای از قرقیزستان شروع و با عبور از کشورهای آسیای میانه به چین ختم می‌شود، هدف از بهره‌گیری از این کریدور، روان‌سازی تجارت با کشورهای آسیای میانه و چین از طریق ایران است.
موانع سد راه کتای
محمدحسین طبسی کارشناس اقتصادی در این رابطه به بازار می‌گوید: اگرچه تقویت و ساخت راه‌های داخلی می‌تواند در توسعه کشور تأثیرگذار باشد اما واقعیت این است که سرمایه‌گذاری و تقویت مسیرهای حمل‌ونقل در خارج کشور نیز اهمیت کمتری از راه‌های داخل ندارد.
وی خاطرنشان کرد: درصورتی‌که دولت ایران برای گشایش و تقویت مسیر کتای سرمایه‌گذاری کند، هم ارزش‌افزوده داشته و هم کمکی به بخش ترانزیت کشور خواهد بود و امکان تردد برای کامیون‌های ایرانی در این مسیر فراهم خواهد شد و هزینه‌های حمل کالا و ترانزیت برای تجار ایرانی کاهش خواهد یافت و خودبه‌خود کشور افغانستان نیز راغب به مشارکت در تقویت این مسیر خواهد بود.
این کارشناس حوزه تجارت افزود: مسیر کتای بیشتر به‌عنوان مسیر مناسبی برای ترانزیت کالا مطرح است تا اینکه مسیر جایگزینی برای ترانزیت از سمت کشور ترکمنستان به آسیای میانه باشد، زیرا هیچ مسیری به‌اندازه گذر از افغانستان برای رسیدن به تاجیکستان و ازبکستان مناسب نیست اما تاکنون تقویت مسیر کتای به‌صورت جدی مورد پیگیری قرار نگرفته است.
وی با اشاره به این موضوع که امنیت در کشور افغانستان چندان تأمین نشده، زیرساخت‌های حمل‌ونقلی آن مطلوب نیست و هزینه‌های ترانزیت در آن کشور تقریباً بالا است ادامه داد: این موانع موجبات گرفتاری کامیون‌ها را فراهم می‌کند، از سویی سه استان شمالی افغانستان که با تاجیکستان هم‌مرز هستند نیز به لحاظ ترانزیتی جایگاه خوبی ندارند.
غفلت از حوزه حمل‌ونقل
طبسی اذعان کرد: برخی از عملیات حمل‌ونقل برای ترانزیت کالا از مسیر شمال افغانستان شامل دوغارون در ایران - هرات - قلعه‌نو، میسان، میمنه و مزار شریف در افغانستان و بندر شیرخان قلعه در مرز تاجیکستان صورت می‌گیرد که البته این مسیر علاوه بر برخی مخاطرات امنیتی حدود ۲۰۰ کیلومتر جاده ناهموار و غیر آسفالت دارد لذا بازرگانان رغبت چندانی نسبت به حمل کالاهای خود از آن مسیر ندارند.
وی بیان کرد: دیگر مسیر حمل‌ونقل ترانزیت بندرعباس - مرز میلک در ایران - نیمروز - قندهار - کابل - مزار شریف افغانستان - مرز تاجیکستان" است که بازرگانان از آن استقبال می‌کنند.
وی یادآور شد: در شرایط کنونی برای ترانزیت کالا به کشورهای آسیای میانه می‌توان از مسیر نیمروز افغانستان بهترین استفاده را داشت زیرا هم به آب‌های جنوب ایران نزدیک و هم صادرات کالا از سمت دوغارون و هرات به سمت نیمروز قابل انجام خواهد بود.
این کارشناس اقتصادی اظهار کرد: در این راستا قدرت‌های بزرگ برای برقراری مناسبات تجاری خود هزینه زیادی پرداخت و هزاران کیلومتر ریل و جاده ایجاد می‌کنند، اگر برای تقویت مسیر ۲۰۰ کیلومتری هرات – میمنه هزینه لازم انجام گیرد، هر دو کشور ایران و افغانستان از آن منتفع می‌شوند و درازمدت بیشتر به نفع ایران خواهد بود.
وی افزود: به همین خاطر اگر بتوان روی مسیر جدید سرمایه‌گذاری کرده و آن را تقویت نمود تا مسیری به‌موازات مسیر ترکمنستان برای دسترسی بازرگانان ایرانی به کشورهای آسیای مرکزی ایجاد شود رخداد بسیار مطلوبی خواهد بود.
طبسی یادآور شد: گرچه راه‌اندازی کریدورهای تجاری یک اقدام مثبت در راستای تسهیل تجاری کشور محسوب می‌شود، اما نباید از این موضوع غافل باشیم که کریدورهای ترانزیتی در کشور ما هنوز با نقطه مطلوب فاصله‌دارند و نیاز به توجه بیشتر به این مقوله همچنان احساس می‌شود.
وی گفت: کشور ما در سال‌های اخیر باوجود همه مشکلات داخلی و کارشکنی‌های خارجی در مسیر توسعه تجاری، گام‌هایی برداشته، اما این حرکت‌ها جوابگوی سرعت توسعه تجاری دنیا نیست.
این کارشناس اقتصادی متذکر شد: حقیقت این است که درحال‌حاضر در دنیا کشورهایی مثل ترکیه، روسیه و چین بالاترین سهم ارزش‌افزوده بخش حمل‌ونقل و انبارداری را در اقتصاد دارند اما این ظرفیت در ایران همواره مورد غفلت قرارگرفته است.
بهبود روابط تجاری با همسایگان
در همین راستا معاون هماهنگی امور اقتصادی استانداری خراسان رضوی گفت: رونق تجارت و دیپلماسی اقتصادی در آسیای میانه به دلیل حضور کشورهای مهمی نظیر قزاقستان، قرقیزستان، ترکمنستان، تاجیکستان، ازبکستان و کریدور شمال جنوب که درنهایت به روسیه و بندرعباس ختم می‌شود برای دولت بسیار حائز اهمیت است.
ابوالفضل چمندی به بازار گفت: با توجه به موقعیت ژئوپلیتیک استان خراسان رضوی در منطقه و هم‌جواری با کشور افغانستان و سایر کشورهای آسیای میانه، در دولت سیزدهم به این استان و مرزهای آن اهمیت زیادی داده می‌شود.
وی با اشاره به تلاش رئیس‌جمهور برای توسعه اقتصادی منطقه اذعان کرد: تمام تلاش ما این است که بتوانیم مسیر ترانزیتی کالاها را در این کریدورها تسهیل کنیم اما این موضوع کمی زمان‌بر است.
وی بابیان اینکه در دولت سیزدهم تلاش وافری برای حل مشکلات اقتصادی و به‌ویژه در حوزه اقتصادی و بهبود روابط با همسایگان انجام‌شده است ادامه داد: سفرهای رئیس‌جمهور به کشورهای آسیای میانه و تمرکز بر عضویت ایران در سازمان شانگهای نشان می‌دهد دولت عزم جدی برای رونق اقتصادی دارد.
چمندی بیان کرد: در این راستا برای نخستین بار توانستیم مشکلات حوزه ترانزیت را با کشور ترکمنستان را حل‌وفصل کنیم که این موضوع باعث شده دروازه ورودی ما با آسیای میانه باز شود. در حال حاضر در خصوص ترانزیت کالا محدودیت بسیار کمتری نسبت به سال گذشته داریم.
معاون هماهنگی امور اقتصادی استانداری خراسان رضوی خاطرنشان کرد: به طور مثال اتفاق بسیار مهم دیگر برای کشور ما تحولات اخیر کشور افغانستان بود که با وجود وابستگی تجارت خارجی به این کشور و کاهش قابل توجه صادرات به افغانستان اما دولت تلاش کرد تا با دیپلماسی غیررسمی روابط خود با افغانستان را ترمیم کند.
رونق دیپلماسی اقتصادی
مسئول هماهنگی بازارچه‌های مرزی و روابط خارجی استانداری خراسان رضوی نیز با بیان اینکه این استان برنامه‌ریزی میان‌مدت و بلندمدتی برای استفاده از کریدور «کتای» به‌منظور افزایش مبادلات در حوزه حمل‌ونقل زمینی از طریق کشورهای آسیای میانه به چین انجام داده و هدف‌گذاری کرده اظهار کرد: مسیر کریدور کتای از قرقیزستان شروع و با عبور از کشورهای آسیای میانه به چین ختم می‌شود، هدف از بهره‌گیری از این کریدور، روان‌سازی تجارت با کشورهای آسیای میانه و چین از طریق ایران است.
هادی حقیقی در جمع خبرنگاران در خصوص تلاش برای تقویت دیپلماسی اقتصادی اظهار کرد: از مهم‌ترین اقدامات صورت گرفته در روابط اقتصادی خارجی استانداری، برقراری پروازهای مستقیم مشهد با کشورهای هدف و منطقه است.
وی گفت: با پیگیری معاونت اقتصادی موضوع برقراری پروازهای مشهد بیشکک، مشهد تاشکند، مشهد دوشنبه و افزایش مراودات با کشورهای پاکستان و هند در دستور کار است.
وی هم‌چنین با اشاره به میزبانی چندین مقام و مسئول دولتی از کشورهای منطقه و مقاصد صادراتی افزود: محوری‌ترین سفرهای اقتصادی در این زمینه، سفر استاندار «اوش» کشور قرقیزستان به مشهد به‌عنوان یکی از اعضای اجلاس شانگهای و مهم‌ترین کشور حاضر در کریدور کتای بود.
مسئول هماهنگی بازارچه‌های مرزی و روابط خارجی استانداری خراسان رضوی اظهار داشت: در پاسخ به سفر استاندار «اوش» به خراسان رضوی، هیئت اقتصادی استان به ریاست معاون اقتصادی استاندار به کشور قرقیزستان سفر کرد، به‌زودی در پاسخ به سفر استاندار خراسان رضوی به تاجیکستان که در سال گذشته رخ داد، استاندار«ختلان» تاجیکستان به‌عنوان یکی دیگی از اعضای مهم و تأثیرگذار اجلاس شانگهای و کریدور کتای به مشهد سفر می‌کند.
وی بیان کرد: خراسان رضوی در راستای توسعه همکاری‌ها در بخش روابط خارجی، برقراری روابط با مقامات استان «کراسنودار» روسیه را هدف‌گذاری کرده است که زمینه آن از طریق برقراری دو تماس وبیناری با حوزه اقتصادی استان فراهم شد که در این راستا قرار است برگزاری رویدادی مشترک با استان کراسنودار روسیه برنامه ریزی شود.
حقیقی ادامه داد: عمده اقدامات در حوزه روابط خارجی معطوف به برگزاری کمیسیون های مشترک همکاری های اقتصادی کشور ایران با کشورهای هدف می‌شود که به‌زودی کمیسیون های همکاری اقتصادی «ایران و ترکمنستان» و «ترکمنستان و ایران» برگزارشده و خراسان رضوی مسائل خود را به این کمیسیون ها پیشنهاد کرده است.
مسئول هماهنگی بازارچه‌های مرزی و روابط خارجی استانداری خراسان رضوی گفت: یکی از موضوعات مهم در هفدهمین اجلاس ایران و ترکمنستان که در آینده نزدیک برگزار خواهد شد، گرفتن تائید نهایی موافقت طرف ترکمنستانی برای راه‌اندازی دو بازارچه مرزی سرخس و لطف‌آباد است که مهرماه امسال مدیران گمرک و ترکمنستان بازدیدی نیز از این منطقه در ارتباط با موضوع موردنظر داشتند.
کتای و دغدغه‌های جامانده
به گزارش خبرنگار بازار؛ در سال‌های اخیر از سوی حوزه دولتی و بخش خصوصی ایران تحرکاتی در جهت ایجاد مسیر حمل‌ونقل جدید شکل گرفت که مهم‌ترین انگیزه آن موانعی بودند که دولت ترکمنستان برای ایران در مسیر ترانزیتی با کشورهای آسیای میانه به وجود آورد.
در طی ۳۰سال گذشته هرسال شاهد ایجاد یک مانع یا بروز یک مشکل جدی از سوی ترکمنستان در مسیر ترانزیت با کشورهای آسیای میانه بوده‌ایم و لذا در طی این سال‌ها بارها پیرامون «کتای» به‌عنوان مسیر حمل‌ونقل باری و ترانزیت کالا از مبدأ ایران به سمت آسیای میانه با عبور از کشورهای افغانستان و تاجیکستان تا قرقیزستان و مرکز قاره آسیا بحث و تبادل‌نظر شده است.
بنا بر گفته کارشناسان راه‌اندازی و رونق گرفتن این مسیر البته نیازمند تأمین زیرساخت‌هایی است که تاکنون از آن غفلت شده است.به‌طور مثال پیش‌ازاین جاده اسلام قلعه – هرات مسیری ناایمن و تخریب‌شده بود که عبور یک کامیون از این مسیر ۱۲۰ کیلومتری و رسیدن به هرات یک روزبه طول می‌انجامید اما ایران در دهه ۷۰ سرمایه‌گذاری برای بهسازی مسیر مزبور انجام داد که سال‌ها هر دو کشور از محل آن منتفع شدند و به لحاظ سیاسی و اجتماعی برد زیادی در کشور افغانستان داشت.
مباحث تأمین امنیت و هزینه بهسازی مسیر کتای در حال حاضر یکی از نیازهایی است که باید کشورهای ایران، افغانستان، ازبکستان و قرقیزستان برای رونق بخشیدن این مسیر آن را حل کنند.
بنا بر گفته کارشناسان درصورتی‌که دولت ایران برای گشایش و تقویت مسیر کتای سرمایه‌گذاری کند، هم ارزش‌افزوده داشته و هم کمکی به بخش ترانزیت کشور خواهد بود و امکان تردد برای کامیون‌های ایرانی در این مسیر فراهم خواهد شد و هزینه‌های حمل کالا و ترانزیت برای تجار ایرانی کاهش خواهد یافت و خودبه‌خود کشور افغانستان نیز راغب به مشارکت در تقویت این مسیر خواهد بود.
نظر شما