بازار؛ گروه بین‌الملل: دلار آمریکا به‌عنوان ارز ذخیره بین‌المللی، مدت‌هاست که به عنوان یک وسیله مبادله ضروری بین کشورهایی با ارزهای ملی مختلف عمل می‌کند. برای ایفای این نقش، یک ارز ذخیره باید پایدار، امن و به راحتی برای همه کشورها قابل دسترسی باشد. در قرن بیستم، موقعیت بین المللی دلار باعث شد ارزش آن افزایش یابد و ایالات متحده بتواند سطوح عظیمی از بدهی خارجی را متحمل شود.
بنابراین، طبیعتاً هر گزارشی مبنی بر اینکه کشوری که با سیاست‌های واشنگتن مخالف است، احتمالا به جای دلار آمریکا به پرداخت با واحد پولی خود روی آورد، منبع هشداری پنهان در غرب است. اما اکنون برای همه روشن شده که دلار آمریکا در حال از دست دادن موقعیت جهانی خود و جایگاه خود به عنوان ارز ذخیره منتخب جهان است.
از آنجایی که جهان در حال تقسیم شدن به مناطق ارزی مختلف است - روندی که سرعت می‌گیرد - قدرت‌های بزرگ مجبور هستند به دنبال سرمایه‌گذاری و تمرکز بر توسعه اقتصادی خود باشند. هفت سال پیش، چین شروع به تبلیغ پول ملی خود کرد، که نتیجه آن شد که صندوق بین المللی پول، یوان را در سبد پنج ارز اصلی خود گنجاند. در طول سال‌ها، بسیاری از کشورها شروع به افزایش میزان یوان در ذخایر ارزی خود، کاهش استفاده از دلار در معاملات بین‌المللی و ایجاد سیستم‌های پرداخت جایگزین کرده‌اند. بر این اساس، بسیاری از بانک‌های مرکزی شروع به واگذاری دلار و افزایش ذخایر روپیه، یوان، یورو و شمش طلا کرده‌اند.
در حال حاضر اعضای اتحادیه اقتصادی اوراسیا (EAEU) به مرحله کلیدی در تلاش خود برای کاهش وابستگی خود به دلار آمریکا رسیده‌اند و توافق کرده‌اند که ارزهای ملی از جمله روبل روسیه را در پرداخت‌های بین کشورهای عضو وارد کنند. همانطور که ماکسیم رشتنیکوف، وزیر توسعه اقتصادی روسیه اظهار داشت: این موضوع منجر به ایجاد یک منطقه روبل واحد شده است. عوارض گمرکی دریافتی هر کشور به نسبت تعیین شده در معاهده EAEU بین کشورهای عضو توزیع خواهد شد. در گذشته از ارزهای خارجی برای این منظور استفاده می‌شد، اما اکنون از ارزهای ملی EAEU از جمله روبل روسیه استفاده می‌شود.
اخیر نیز عربستان سعودی که از سیاست‌های ایالات متحده ناراضی بوده و امیدوار است که از یوان برای فروش نفت به چین استفاده کند. یکی از عواملی که در هفته‌های اخیر دور شدن از دلار را تقویت کرده است، تصمیم جو بایدن، رئیس‌جمهور آمریکا برای اعمال تحریم‌های ارزی علیه روسیه است. هند از جمله کشورهایی بود که به قطعنامه سازمان ملل در محکومیت روسیه به دلیل حمله به اوکراین رای ممتنع داد. این کشور همچنین یکی از اولین کشورهای آسیایی بود که تأثیر تحریم‌های اقتصادی بی‌سابقه‌ای را که آمریکا و متحدان غربی آن علیه روسیه اجرا کردند، احساس کرد. به گفته منابع رسانه‌ای هندی، حذف تعدادی از بانک‌های بزرگ روسیه از سیستم سوئیفت منجر به شکست پرداخت‌ها بر اساس قراردادهای تجاری بین هند و روسیه شد.
بنابراین هند در حال کار بر روی توسعه راه هایی برای ادامه همکاری با روسیه تحت رژیم تحریم‌های فعلی است. به طور خاص دلار آمریکا را کنار گذاشته و در عوض از روبل و روپیه برای پرداخت‌های بین دو کشور استفاده می‌کند. پس از اجرایی شدن، این انتقال مزیت دیگری را به همراه خواهد داشت که به دهلی اجازه می‌دهد نفت خام و فرآورده‌های نفتی روسیه را با تخفیف خریداری کند. هند سومین واردکننده بزرگ نفت در جهان است و تحت شرایط بسیار جذاب پیشنهادی مسکو، می‌تواند تا ۱۵ میلیون بشکه نفت خام روسیه وارد کند.
علاوه بر سرمایه گذاری در دلار و اوراق بهادار ایالات متحده، بسیاری نیز با خرید طیفی از کالاها از جمله شمش طلا و مواد خام، وجوه ذخیره خود را متنوع می‌کنند. با این حال، همانطور که ولادیمیر پوتین، رئیس جمهور روسیه در نشستی درباره ارائه حمایت اجتماعی و اقتصادی از مناطق روسیه در ۱۶ مارس بیان کرد، "در سراسر اقتصاد جهانی و سیستم تجاری، اعتماد به وضعیت دلار آمریکا به عنوان ارز ذخیره اصلی ضربه جدی خورده است.
ولادیمیر پوتین تحریم‌های غرب از این نوع را درسی برای جامعه تجاری روسیه توصیف کرده است. وی افزود: «توقیف دارایی‌های خارجی و حساب‌های بانکی متعلق به شرکت‌ها و افراد روسی درسی برای جامعه تجاری کشورمان است؛ امن‌ترین راه برای حفظ دارایی‌ها، نگهداری آن‌ها در کشورمان است». این همچنین درسی برای جامعه تجاری بین‌المللی است زیرا اقدامات واشنگتن به وضوح نشان داده است که اگر تصمیم بگیرند «راه خود را بروند»، ممکن است متوجه شوند که حساب‌های بانکی‌شان مسدود شده است.
ولادیمیر کوالیف، مشاور رییس اتحادیه اوراسیا اخیرا گفته است که اکنون تمرکز بر ایجاد یک بازار مالی مشترک بوده و اولویت ایجاد یک «فضای مبادله» مشترک است. وی افزود: ما پیشرفت قابل توجهی داشته‌ایم و اکنون کار روی بخش‌هایی مانند بانک، بیمه و بازار سهام متمرکز شده است. یک نهاد نظارتی جدید برای سیستم مالی مشترک پیشنهادی EEU-BRICS به زودی ایجاد خواهد شد
همکاری مشترک اتحادیه اوراسیا و بریکس
اتحادیه اقتصادی اوراسیا (EAEU) در حال سرعت بخشیدن به طراحی سیستم پرداخت مشترک است که در نزدیک به یک سال اخیر با چینی‌ها تحت نظارت سرگئی گلازیف، وزیر مسئول یکپارچگی و اقتصاد کلان EAEU مورد بحث قرار گرفته است. اتحادیه اقتصادی اوراسیا از طریق نهاد نظارتی خود، کمیسیون اقتصادی اوراسیا (EEC)، به تازگی یک پیشنهاد بسیار جدی را به کشورهای بریکس (برزیل، روسیه، هند، چین و آفریقای جنوبی) ارائه کرده که در حال حاضر در راه تبدیل شدن به بریکس پلاس یا به نوعی G۲۰ از جهان جنوب هست.
براساس برخی ادعاها این سیستم شامل کارت پرداخت واحد در رقابت مستقیم با Visa و Mastercard خواهد بود که «میر» روسی، UnionPay چین، RuPay هند، Elo برزیل و سایرین را ادغام می‌کند. این موضوع یک چالش مستقیم برای سیستم پولی و اجباری طراحی شده توسط غربی خواهد بود. این موضوع پس از آن اتفاق می‌افتد که اعضای بریکس پیشتر تجارت دوجانبه خود را با ارزهای محلی انجام داده و بنوعی دلار آمریکا را دور می‌زنند. این اتحاد EAEU-BRICS مدت‌ها در حال شکل‌گیری بود و اکنون نیز به سمت منافع ژئواکونومیک بیشتر با کشورهای عضو سازمان همکاری شانگهای (SCO) حرکت خواهد کرد.
اتحادیه اقتصادی اوراسیا در سال ۲۰۱۵ به عنوان اتحادیه گمرکی روسیه، قزاقستان و بلاروس تأسیس شد که یک سال بعد ارمنستان و قرقیزستان به آن ملحق شدند. ویتنام در حال حاضر شریک تجارت آزاد EAEU است و ایران نیز اخیرأ برای پیوستن به سازمان همکاری شانگهای توافق کرده است. اتحادیه اقتصادی اوراسیا برای جابجایی آزاد کالاها، خدمات، سرمایه و کارگران بین کشورهای عضو طراحی شده است. اگر اتفاقات سال ۲۰۱۴ که توسط دولت باراک اوباما طراحی شد، روی نداده بود اکنون اوکراین یکی از اعضای EAEU بود.
ولادیمیر کوالیف، مشاور رییس اتحادیه اوراسیا اخیرا گفته است که اکنون تمرکز بر ایجاد یک بازار مالی مشترک بوده و اولویت ایجاد یک «فضای مبادله» مشترک است. وی افزود: ما پیشرفت قابل توجهی داشته‌ایم و اکنون کار روی بخش‌هایی مانند بانک، بیمه و بازار سهام متمرکز شده است. یک نهاد نظارتی جدید برای سیستم مالی مشترک پیشنهادی EEU-BRICS به زودی ایجاد خواهد شد.
در همین حال، همکاری تجاری و اقتصادی بین EAEU و BRICS تنها در نیمه اول سال ۲۰۲۲ تقریبا ۱.۵ برابر شده است. کوالیف در نشست تجاری بین‌المللی بریکس در مسکو اعلام کرد که سهم بریکس در کل گردش مالی تجارت خارجی اوراسیا به ۳۰ درصد رسیده است. برخی از کارشناسان نیز پیشنهاد می‌دهند که پتانسیل‌های بریکس و موسسات توسعه مالی کلان EAEU، به‌ویژه بانک توسعه جدید بریکس، بانک سرمایه‌گذاری زیرساخت آسیا (AIIB) و همچنین موسسات توسعه ملی ترکیب شوند. این امر دستیابی به یک اثر هم افزایی و تضمین سرمایه‌گذاری همزمان در زیرساخت‌های پایدار، تولید نوآورانه و منابع انرژی تجدیدپذیر را ممکن می‌سازد.
برخی‌ها باور دارند که ولادیمیر پوتین، رئیس‌جمهور روسیه، با درخواست برای سیستم پرداخت بین‌المللی جدید مبتنی بر بلاک چین و ارزهای دیجیتال، ریسک‌ها را افزایش می‌دهد. ایجاد چنین سیستمی اخیرا در اولین مجمع اقتصادی اوراسیا در بیشکک ارائه شده است. در این مجمع، EAEU پیش نویس توافق نامه‌ای را در مورد قرار دادن و گردش فرامرزی اوراق بهادار در کشورهای عضو تصویب و مقررات فنی را اصلاح کرد. گام بزرگ بعدی، سازماندهی دستور کار نشست مهم شورای عالی اقتصادی اوراسیا در ۱۴ دسامبر در مسکو با حضور پوتین است.
همه این حرکت‌ها اهمیت بیشتری پیدا کرده‌اند چون به تجارت درهم تنیده و رو به رشد بین روسیه، چین، هند و ایران متصل می‌شوند؛ اخیرا نیز تلاش روسیه برای ساخت خطوط لوله جدید به بازار چین و تشکیل اتحادیه گازی بین روسیه، قزاقستان و ازبکستان در این راستاست. آنچه به بتدریج در حال ظهور است، تصویر بزرگی از یک جهان شکست ناپذیر است که دارای یک سیستم تجارت/گردش دوگانه است: یکی حول سیستم دلاری و دیگری با تمرکز بر اتحاد بریکس، EAEU و سازمان شانگهای ساخته می‌شود.
نظر شما