محمود نواصر؛ بازار - عمان می‌تواند پایگاه صادراتی راهبردی برای صادرات کالای ایرانی به کشورهای آفریقایی باشد؛ ضمن اینکه ایران نیز می‌تواند قطب تامین کالاهای مورد نیاز عمان از آسیای میانه و روسیه باشد.
در سال‌های گذشته در زمینه توسعه زیرساخت‌های تجاری مورد نیاز ایران و عمان، از جمله سهولت و سرعت صدور روادید، ثبت شرکت‌ها، راه‌اندازی خطوط کشتیرانی مستقیم میان بنادر دو کشور، برقراری پروازهای مستقیم بین عمان و شهرهای مختلف ایران و همچنین تسهیل شرایط سرمایه‌گذاری در مناطق آزاد دو کشور، پیشرفت‌های قابل توجهی حاصل شده است. همچنین در این مدت شاهد رفت و آمدهایی میان بالاترین مقامات دولتی و تبادل هیئت‌های تجاری بوده‌ایم که اثرات این اقدامات در افزایش آمارها و تبادلات تجاری مشهود است.
فعالان اقتصادی و سرمایه‌گذاران ایرانی و عمانی با سرمایه‌گذاری در توسعه زیرساخت‌های بندری دو کشور تا حد زیادی می‌توانند در گسترش روابط تجاری دو کشور سهیم شوند.
در این میان استان خوزستان از نظر فرهنگی و زبانی دارای اشتراکات زیاد با مردم عمان است و همین موضوع یک مزیت برای افزایش تبادلات تجاری این استان و عمان است. استان خوزستان به عنوان قطب صنعتی ایران نیز قلمداد می‌شود تا جایی که بندر امام خمینی(ره) در این استان عنوان قطب پتروشیمی را به خود اختصاص داده است.
وجود منطقه آزاد اروند یکی دیگر از مزیت های خوزستان برای توسعه تجارت با کشور عمان به شمار می رود، این منطقه، تنها منطقه آزاد در ایران است که دارای چهار راه مواصلاتی از جمله هوایی، ریلی، دریایی و زمینی است و فقط در این منطقه آزاد دو اتاق بازرگانی وجود دارد. مشوق‌های بسیاری همچون معافیت مالیاتی بلندمدت و موقعیت راهبردی آن باعث شده است که در حوزه صنایع، کشاورزی و شیلات سرمایه‌گذاری‌های زیادی در این منطقه شود.
ظرفیت عظیم توسعه تجارت بین ایران و عمان ما را بر آن داشت تا با محسن ضرابی، رئیس اتاق مشترک بازرگانی ایران و عمان در خصوص ظرفیت‌ها و چالش‌های پیش روی ارتباط تجاری استان خوزستان و عمان گفتگو کنیم که در ادامه می‌خوانید:
*چشم انداز روابط تجاری ایران و عمان را تا چه اندازه روشن می بینید؟
در پنج سال گذشته حجم روابط اقتصادی دو کشور پنج برابر شده است و با توجه به برنامه راهبردی توسعه روابط تجاری با کشورهای همسایه، امیدواریم با توجه به علاقمندی بخش خصوصی و دولتمردان عمان در جهت ارتقای حجم تجارت با ایران و همچنین همکاری مناسب اتاق مشترک با اتاق بازرگانی عمان، سازمان توسعه تجارت، وزارت صنعت و تجارت عمان و سفرای دو کشور و برنامه‌ریزی انجام شده، تسهیل روابط اقتصادی و زیرساخت‌های ایجاد شده، بتوانیم ظرف سه سال آینده، حجم روابط دو کشور را به پنج میلیارد دلار افزایش دهیم.
* به عنوان اتاق مشترک ایران - عمان چه اقداماتی را در راستای توسعه روابط تجاری با این کشور انجام داده‌اید
در بهمن ماه سال ۹۲ که شورای بازرگانان ایران و عمان به اتاق مشترک ارتقاء پیدا کرد، اولین اقدام انجام شده بررسی موانع و مشکلات و ترسیم نقشه راه تسهیل روابط اقتصادی بین دو کشور بود. در سال‌های قبل از ۱۳۹۲ زیرساخت‌های لازم برای رشد روابط اقتصادی دو کشور وجود نداشت، اخذ ویزا به عمان بسیار سخت و با هزینه بالا بود و پیگیری‌های زیادی صورت گرفت تا اینکه در سال ۹۳ با سفیر عمان در ایران توافق کردیم که با معرفی اتاق مشترک ایران و عمان، سفارت عمان نسبت به صدور ویزا برای تجار ایرانی اقدام کرد. با حضور سفیر ایران در مسقط نیز، پیگیری‌های بسیار خوبی در چند سال اخیر انجام شد. هم اکنون در مبادی ورودی عمان و با هزینه کم امکان دریافت ویزای یک‌بار ورود و کثیر برای ایرانیان فراهم شده است.
در سال ۹۲ ثبت شرکت بسیار سخت و طولانی مدت بود ولی هم اکنون امکان ثبت شرکت در سرزمین اصلی و مناطق آزاد با ۱۰۰ درصد سهامداری ایرانی وجود دارد.
در آن سال‌ها خط مستقیم هوایی نداشتیم و باید از طریق ابوظبی، دبی و قطر به عمان سفر می‌شد که در سال گذشته ۹ خط مستقیم هوایی بین استان‌های مهم کشورمان با فرودگاه‌های مسقط و صحار برقرار شد، البته به دلیل شیوع ویروس کرونا هم اکنون خطوط هوایی بین عمان و سایر کشورها از جمله ایران قطع شده است
در آن سال‌ها خط مستقیم هوایی نداشتیم و باید از طریق ابوظبی، دبی و قطر به عمان سفر می‌شد که در سال گذشته ۹ خط مستقیم هوایی بین استان‌های مهم کشورمان با فرودگاه‌های مسقط و صحار برقرار شد، البته به دلیل شیوع ویروس کرونا هم اکنون خطوط هوایی بین عمان و سایر کشورها از جمله ایران قطع شده است.
خط مستقیم دریایی نیز بین بنادر دو کشور نیز نداشتیم و کالاهای ایرانی به صورت غیرمستقیم و با هزینه بالا به عمان صادر می‌شد. اما در حال حاضر خطوط کشتیرانی مستقیم بین بنادر دو کشور برقرار شده و از بنادر شهید باهنر، رجایی، خرمشهر و جاسک به بنادر صحار، سویق و شناس خط مستقیم دریایی برقرار است و در فروردین ماه سال جاری به دلیل شیوع ویروس کرونا و قطع ارتباط تجاری عمان با سایر کشورها، عمان تلاش کرد مایحتاج خود را از طریق ایران تامین کند به همین دلیل شرکت المرافی که یک شرکت دولتی است از ۱۶ فروردین دو خط مستقیم کانتینربر یخچالی را از بنادر شهید باهنر به بنادر سویق و سلطان قابوس برقرار کرد.
بندر سلطان قابوس چندین سال است که از بندر تجاری به بندر گردشگری تبدیل شده و صادرات کالا به این بندر در سال‌های اخیر به صورت محدود انجام می‌شد ولی به جهت اینکه کالاهای ایرانی ارزانتر و به صوت مستقیم به مسقط حمل شود، این خط مستقیم برقرار شد، در حال حاضر در هفته دو مسیر بین بنادر فوق برقرار است که تعداد آن به شش مسیر در هفته افزایش پیدا خواهد کرد. لازم به ذکر است ظرف ۱۵ روز دو هزار و ۷۰۰ تن کالا از ایران به عمان از طریق این خطوط صادر شد و از ۱۶ اردیبهشت نیز خط مستقیم کانتینربر یخچالی و خشک بین بندر جاسک و بندر سویق برقرار شد و مقرر شده است به منظور حمل مصالح ساختمانی نیز توسط شرکت المرافی دو خط فله‌بر بین بنادر ایران و بنادر سویق و سلطان قابوس در آینده نزدیک برقرار شود.
* بیشترین کالاهای مورد نیاز عمان چیست؟
این کشور در سال ۲۰۱۸ واردات حدود ۲۰ میلیارد دلاری داشت که سهم ما از بازار وارداتی در سال ۹۲، هفت دهم درصد در ۹۷ به ۶.۳ درصد رسید به گونه‌ای که در حال حاضر رتبه ایران در میان شرکای تجاری عمان رتبه هشتم است و با برنامه‌ریزی خوب می‌توانیم این سهم را به ۱۰ درصد (دو میلیارد دلار) افزایش بدهیم. مواد غذایی، محصولات کشاورزی، مصالح ساختمانی، لوازم خانگی و محصولات فولادی و نفتی از موارد مهمی است که به عمان صادرات داشتیم. البته مجددا اعلام می‌کنم باید به عمان به عنوان پایگاهی برای صادرات مجدد به سایر کشورها از جمله یمن با جمعیت ۲۸ میلیون نفر توجه ویژه داشت.
* با توجه به اینکه در خوزستان سه اتاق بازرگانی اهواز، آبادان و خرمشهر وجود دارد، برای افزایش صادرات استان به عمان باید چه اقداماتی را انجام داد؟
تجارتی که بین دو کشور اتفاق می‌افتد باید توسط بخش خصوصی باشد که در حال حاضر نیز به همین ترتیب است و اتاق‌های بازرگانی نیز پارلمان بخش خصوصی هستند و به طور حتم نقش به سزایی در این راستا دارند و در حال حاضر نقش خود را ایفا می‌کنند. اتاق‌های خرمشهر و اهواز طی سال‌های اخیر به شکل مطلوبی فعال بودند.
اتاق اهواز علاوه بر اینکه هیات تجاری به عمان اعزام کرده نسبت به ایجاد میز عمان نیز اقدام کرده است و همکاران اتاق مشترک هر ماه در اتاق اهواز حضور پیدا می‌کنند و مشاوره لازم را به فعالان اقتصادی استان ارائه می‌کنند. برای ورود به هر کشوری، تجارت با آن کشور، راهکار خاص خودش را دارد و در نتیجه مشاوره به فعالان اقتصادی یکی از موضوعات دارای اهمیت است که با تشکیل این میز در اتاق اهواز، با مشاوره‌ای که همکاران اتاق مشترک به صورت حضوری داشتند و یا لایوهای اینستاگرامی که اخیرا برگزار شده است، این شناخت در فعالان اقتصادی استان خوزستان ایجاد خواهد شد.
«جهش تولید» اتفاق نمی‌افتاد مگر اینکه واردات کالاها محدود شده و حجم صادرات افزایش پیدا کند و توجه به پتانسیل‌های کشورها خصوصا کشورهای همسایه که دارای رابطه سیاسی خوبی با ما هستند دارای اهمیت ویژه‌ای است
واقعیت این است که عمان از دو دیدگاه برای ما دارای اهمیت است، اول اینکه عمان کشوری واردات محور است و می‌تواند بازار صادراتی خوبی برای کشور ما باشد.
دوم اینکه صادرات مجدد از طریق عمان می تواند برای ما محقق شود که می‌تواند پایگاه مناسبی برای صادرات محصولات ایرانی به سایر کشورها باشد به ویژه اینکه امسال سال «جهش تولید» نامگذاری شده است، «جهش تولید» اتفاق نمی‌افتاد مگر اینکه واردات کالاها محدود شده و حجم صادرات افزایش پیدا کند و توجه به پتانسیل‌های کشورها خصوصا کشورهای همسایه که دارای رابطه سیاسی خوبی با ما هستند دارای اهمیت ویژه‌ای است.
* با توجه به موقعیت جغرافیایی خوزستان، آیا این استان می‌تواند به یکی از محورهای صادراتی به عمان تبدیل شود؟
نزدیکی فرهنگی و جغرافیایی استان خوزستان و همچنین برخورداری از بنادر مجهز، قطعا زیرساخت‌های لازم برای ارتباط بین کشور عمان و استان خوزستان را فراهم می‌آورد.
در سال گذشته چند هیات تجاری از اهواز و خرمشهر به عمان توسط اتاق های بازرگانی اهواز و خرمشهر با همکاری این اتاق مشترک به کشور عمان اعزام شدند و خط مستقیم کشتیرانی نیز در سال ۹۶ بین بندر خرمشهر و بندر صحار برقرار شد.
آن چیزی که باعث توسعه تجارت می‌شود وجود زیرساخت‌ها است که این شرایط عملا در استان خوزستان فراهم است و می‌تواند این اتفاق بیافتد.
* برقراری پرواز از خوزستان به عمان تا چه اندازه می‌تواند در ارتباط تجاری نقش داشته باشد؟
سال ۹۲ کل حجم مبادلات تجاری ایران و عمان ۲۲۱ میلیون دلار بود و اگر حجم مبادلات اقتصادی از سال های ۸۵ تا ۹۲ مورد مطالعه قرار گیرد ملاحظه خواهید کرد که این حجم مبادلات بین ۱۹۰ تا ۲۲۰ میلیون دلار متغیر بوده و قابل قبول نبوده است که همیشه این موضوع باعث گله‌مندی مقامات ارشد دو کشور بود و علت آن عدم وجود زیرساخت‌ها بود.
یکی از زیرساخت‌های بسیار مهم خط مستقیم هوایی است. در حال حاضر فعالان اقتصادی استان خوزستان و عمانی‌ها باید از طریق تهران سفر کنند که هم هزینه بالایی را متحمل خواهند شد و هم زمان بیشتری را صرف می‌کنند.
در سال گذشته قبل از شیوع ویروس کرونا مقرر شد، یک خط هوایی بین اهواز و بندر صحار برقرار شود که در صورت برقراری این خط هزینه‌ها کاهش یافته و در حجم روابط بین استان خوزستان و کشور عمان و همچنین در حوزه گردشگری خصوصا افزایش گردشگری سلامت تاثیر قابل توجهی خواهد داشت.
* مهم‌ترین راهکارهایی که می‌توان انجام داد تا روابط تجاری بین عمان و خوزستان توسعه یابد، از نظر ما شما چیست؟
سه پیشنهاد در این رابطه وجود دارد؛ نخست، برقراری خط مستقیم هوایی است.
دوم برقراری خط مستقیم کشتیرانی مابین بنادر استان خوزستان با بنادر شناس سویق و سلطان قابوس است. در حال حاضر بنادر جاسک، شهید باهنر و شهید رجایی با این بنادر ارتباط مستقیم دارند و این باعث شده که هزینه تمام شده کالا به عمان به شدت کاهش پیدا کند که در حال حاضر تعداد این خطوط هر روز در حال افزایش است به همین دلیل باید بین بنادر استان خوزستان و این سه بندر با کشتی‌های کوچک فله‌بر و کانتینربَر یخچالی و خشک این ارتباط را برقرار کنیم که کالاهای استان خوزستان با قیمت مناسب‌تری به عمان صادر شود.
معمولا در بعضی استان‌های کشور، روش تجارت به صورت سنتی است. تجارت با عمان به صورت سنتی کاری بسیار دشوار است و این رویکردهای سنتی، جز تجارت پیله‌وری نتیجه‌ای نخواهد داشت حال آنکه هدف از توسعه زیرساخت‌های تجاری خصوصاً با عمان، صادرات مدرن و در کلاس بین‌المللی با رویکرد بلندمدت است به همین علت پیشنهاد سوم ثبت شرکت مدیریت صادرات در استان است؛ با ایجاد شرکت‌های مدیریت صادرات و همچنین برقراری دوره‌های آموزشی مانند اصول و فنون تجارت بین‌الملل، چگونگی تنظیم قراردادهای تجاری و مباحث داوری در این راستا می‌تواند بسیار کمک کند.
نظر شما