بازار؛ گروه بانک و بیمه: این روزها خیلی از بانک ها با معوقات زیادی مواجه اند، پدیده ای که معمولا به دلیل فاصله عمیق بین نرخ تورم و سود بانکی بعضا وام گیرندگان را برآن داشته است تا از منابعی که از بانک دریافت می کنند با بکارگیری آن در بازارهای سودآور منتفع شود. هر چند نباید چنین موضوعی را به همه وام و تسهیلات بگیران تعمیم داد اما شلوغی سف وام گیرندگان در شرایطی که نرخ سود بانکی حدودا یک سوم نرخ تورم موجود در کشور است کاملا واضح بوده که دریافت کنندگان وام بانکی درصورت دستیابی به آن کسب سود می کنند. سودی که بدنبال کاهش ارزش پولی ملی بر کسی پوشیده نیست و از آنجایی که اگر وام های کلان به بازارهای سودده و فعالیت های اقتصادی پربازده جذب شود پرداخت سود وام دریافتی به بانک رقم آنچنانی برای وام گیرنده نمی تواند باشد.
بانکها به دلیل تعهدی که به سپرده گذاران دارند ارایه هرگونه وام و تسهیلاتی را با وسواس انجام می دهند آنگونه که در پرداخت وام های خرد و کلان بدون تضامین سفت و سخت اقدام به خروج پول از سیستم نمی کنند. از طرفی چون خیلی از بانک ها دارای شرکت های زیر مجموعه خود هستند بخش عمده ای از منابع را در قالب تسهیلات صرف شرکتهای خود می کنند
وسواس بانک ها در پرداخت وام و تسهیلات
البته بانک مرکزی بانک ها را ملزم کرده است که پرداخت وامهای بالای یک میلیارد تومانی را با وسواس و توجیه پرداخت کند تا مشکلی در پرداخت ها، بانک ها را تهدید نکند. از طرفی با به روز کردن بدهکاران بانکی مشخص می کند که منابع خروجی از بانک صرف چه و به چه کسی و چطور داده شده است. البته بانکها به دلیل تعهدی که به سپرده گذاران دارند ارایه هرگونه وام و تسهیلاتی را با وسواس انجام می دهند آنگونه که در پرداخت وام های خرد و کلان بدون تضامین سفت و سخت اقدام به خروج پول از سیستم نمی کنند.
از طرفی چون خیلی از بانک ها دارای شرکت های زیر مجموعه خود هستند بخش عمده ای از منابع خود را در قالب تسهیلات صرف این شرکت کرده چرا که به خوبی می دانند که شرکتهای زیر مجموعه خود منابع دریافتی از بانک را برای سرمایه درگردشی که بازده مناسب دارد بکار می گیرند.
طبق اطلاعات منتشر شده از سوی بانک مرکزی تسهیلات اعطایی بانکها و موسسات اعتباری تا اوائل ماه جاری، معادل ۳۷۶۲.۹هزار میلیارد تومان بوده که نسبت به اسفند سال گذشته با رشد ۶.۳ درصدی همراه شده است. با این وجود مشخص می شود که بانک ها در پرداخت وام و تسهیلات عملکردی مثبت نسبت به سال گذشته داشته اند اما توجه به این نکته مهم به نظر می رسد که نحوه ارایه وام و تسهیلات به چه صورت و چگونه بوده است تا بانک ها بدهکارآنچنانی نداشته باشند.
بانکها نیازمند سامانه ای شفاف و گسترده هستند تا از بدو پرداخت وام، محل مصرف، نحوه بازپرداخت، چگونگی تضامین و... به وضوح مشخص شود و همه از چگونگی نحوه دریافت و پرداخت وام بانکی به درستی مطللع شوند، از طرفی خود بانک نیز بدون توجیه و جزئیات اقدام به پرداخت منابعی که در قالب سپرده مردمی در دست دارد بی ملاحظه دست به پرداخت آن نزند
سیستم بانکی نیازمند سامانه شفاف برای پرداخت وام
جواد معتمدی، کارشناس اقتصادی در گفتگو با «بازار» درباره چگونگی نحوه پرداخت وام وتسهیلات آنگونه که منابع بانکی منجربه معوقات و بدهی برای بانک ها نشود، گفت: سیستم بانکی کشور نیازمند سامانه ای شفاف و گسترده است تا از بدو پرداخت وام، محل مصرف، نحوه بازپرداخت، چگونگی تضامین و... به وضوح مشخص شود و همه از چگونگی نحوه دریافت و پرداخت وام بانکی به درستی مطللع شوند، از طرفی نیز خود بانک نیز بدون توجیه و جزئیات اقدام به پرداخت منابعی که در قالب سپرده مردمی در دست دارد بی ملاحظه دست به پرداخت آن نکند.
وی با بیان اینکه سیستم بانکداری ایران با وضعیتی متفاوت با کشورهای کاملا آزاد دنیا مواجه است، افزود: بانک های کشور بشدت درگیر منابع عمومی هستند، بنابراین انتشار اسامی بدهکاران بانکی فایده آنچنانی برای اصلاح سیستم بدون شفافیت در امورکارایی بانک ها را ندارد. البته هرچند اعلام فهرست بدهکاران بانکی برای آگاهی بانک ها از نحوه عملکرد خوشان همچنین توجه تسهیلات بگیران در پرداخت اقساط به موقع و بازگردان منابع اقدامی مثبت است که باید آن را به فال نیک گرفت اما توجه به رویکرد شفافیت امور در راستای نحوه پرداخت وام و تسهیلات این موضوع باید عمومیت پیدا کند که چنین اقداماتی بایستی در قالب راه اندازی یک سامانه قوی، عموم مردم بتوانند از نحوه چگونگی دریافت وام و جزییات آن مطلع شوند.
سامانه شفاف پرداخت وام تسهیلات به درستی مشخص می کند که وامی که پرداخت شده است به چه کسی ارایه و با چه هدفی بوده است همچنین چه کسانی وام گرفته اند همچنین معوقات به چه دلیل بوده است و چرا برخی بدهکاران در بازپرداخت وام و تسهیلات بی توجه اند. بنابراین وقتی این سامانه همه چیز را مشخص کند حتی نیازی به انتشار اسامی بدهکاران بانکی نیست
ضرورت ایجاد سامانه شفافی که به بدهکاران کلان بانکی پایان می دهد
این کارشناس حقوق و تجارت خاطرنشان کرد: سامانه شفاف پرداخت وام تسهیلات به درستی مشخص می کند که وامی که پرداخت شده است به چه کسی ارایه و با چه هدفی بوده است همچنین چه کسانی وام گرفته اند همچنین معوقات به چه دلیل بوده است و چرا برخی بدهکاران در بازپرداخت وام و تسهیلات بی توجه اند. بنابراین وقتی این سامانه همه چیز را مشخص کند حتی نیازی به انتشار اسامی بدهکاران بانکی نیست چرا همه چیز در آن درج و در اختیار عموم قرارمی گیرد. مزایای راه اندازی چنین سامانه ای این است که از طرفی فرصت آنالیز را به تحلیلگران راجع به موضوعات مطرح شده می دهد.
معتمدی در پاسخ به اینکه خیلی از وام های سنگینن با تضامینی پرداخت می شود که بعضا بانک را با مشکل معوقه مواجه می کند از طرفی برای دریافت وام های خرد نیز خیلی از بانک ها در این زمینه مقاومت می کنند، گفت: به نظر می رسد در این زمینه چند بعد باید در نظر گرفته شود اول اینکه بانک ها در پرداخت وام سنگین به مراکز تولیدی و صنعتی برای توسعه وسرمایه درگردش آنها کمک شایانی به اقتصاد و اشتغال کشور می کنند اما پرداخت چنین وام ها نیز باید حتما با توجیه اقتصادی صورت گیرد و بانک مطمئن شود که با بازگشت سرمایه آن شرکت به اقساط خود که در قالب تسهیلات ارایه کرده است می رسد. در بحث پرداخت وام های خرد نیز همانطور که مشخص شده است با اعتبارسنجی صورت بگیرد بانک با ملاحظاتی که دارد باید متقاضیان واقعی را همراهی کند.
وی با بیان اینکه با ایجاد سامانه شفاف پرداخت وام و تسهیلات، شرایط طوری می شود که همه بتوانند در چار چوب مقررات از سیستم بانکی وام دریافت کنند، افزود: البته بانک نیز باید جوانب لازم را در پرداخت ها در نظر گیرد. به طور مثال اکنون برخی بانک های بزرگ وامهای کلانی را به برخی مراکز صنعتی شاخص پرداخت کرده اند اما به دلیل نبود سیستم جامع معلوم نیست که این وام توسط چه کسی تسهیل و چگونه پرداخت شده است در چنین شرایطی ایجاد سامانه شفاف به درستی همه چیز را مشخص می کند که درصورت ایجاد آن پرداخت هر نوع وام و تسهیلاتی با ملاحظه و حفظ قوانین و مقررات اریه شود.
انتشار اسامی بدهکاران بانکی گوشه ای از شفافیت است اما کامل نیست چرا که بانک ها باید با برخورداری و اقدامات سیستماتیک منابعی را که از بانک خارج می شود مشخص کنند که این منابع صرف چه و یا به چه کسی داده می شود. بنابراین اگر بانک ها مجهز به سیستم های قوی اطلاعاتی باشند به راحتی می توانند به اموال خود که تسهیلات بگیران در پرداخت آن بی توجه اند برسند
انتشار اسامی بدهکاران کلان بانکی، پله ای از شفافیت است
مجید رضا حریری، کارشناس اقتصادی نیز در گفتگو با «بازار» درباره شفاف سازی سیستم بانکی در عملکرد خود گفت: تردیدی نیست که هر فعالیت و روابط و مسائل اقتصادی باید شفاف باشد، که البته انتشار اسامی بدهکاران بانکی گوشه ای از این شفافیت است اما کامل و کافی نیست چرا که بانک ها باید با برخورداری و اقدامات سیستماتیک منابعی را که از بانک خارج می شود مشخص کنند که این منابع صرف چه و یا به چه کسی داده می شود. بنابراین اگر بانک ها مجهز به سیستم های قوی اطلاعاتی باشند به راحتی می توانند به اموال خود که تسهیلات بگیران در پرداخت به موقع آن بی توجه اند برسند و یا از وثایقی که تعهد کرده اند استفاده کنند.
این عضو اتاق بازرگانی ایران خاطرنشان کرد: اینکه جامعه هم اکنون در مقابل انتشار لیست های بدهکاران کلان بانکی واکسینه شده اند و نسبت به این قضیه بی تفاوت بوده و واکنشی نشان نمی دهند به چگونگی عملکرد رسانه ها برمی گردد چرا که با انتشار اولین لیست بدهکاران کلان بانکی همه فکر می کردند که برخورد با متخلفانی که اقتصاد کشور را به چالش کشیده اند چگونه خواهد بود اما تا کنون در ین زمینه هیچ اقدام خاصی انجام نشده است و رسانه ها نیز به دلیل وجود حواشی های جامعه خیلی پیگر چنین موضوع نیستند.
زمانی که عکس العملی از سوی مسئولان نسبت به انتشار لیست بدهکاران کلان بانکی دیده نمی شود، جامعه نیز خیلی به چنین پدیده ای توجه نمی کند در حالی که چنین مسئله ای باعث می شود اثر شفافیت در سیستم بانکی کم رنگ و انتشار فهرست بدهکاران کلان بازتاب آنچنانی در جامعه نداشته باشد
مسئولان نسبت به انتشار لیست بدهکاران بانکی عکس الملی نشان نمی دهند
حریری به حساسیت برانگیز بودن انتشار لیست بدهکاران کلان بانکی اشاره کرد و اظهار داشت: زمانی که عکس العملی از سوی مسئولان نسبت به این موضوع دیده نمی شود، جامعه نیز خیلی به چنین پدیده ای توجه نمی کند در حالی که چنین مسئله ای باعث می شود اثر شفافیت در سیستم بانکی کم رنگ و انتشار فهرست بدهکاران کلان بازتاب آنچنانی در جامعه نداشته باشد. البته خیلی ها با رانت و نفوذ طی ۲۰ سال اخیر توانسته اند هم از سیستم بانکی منابع کلان بگیرند و پس ندهند و هم اینکه از ارز ۴۲۰۰ تومانی ارزان استفاده و فوق میلیارد شوند. بنابراین درصوت بی توجهی در برخورد جدی با بدهکاران کلان بانکی، تردیدی نیست که این موضوع به عادی شدن ترویج رانت در جامعه تبدیل می شود.
بنا به این گزارش، اکنون فهرست اطلاعات تسهیلات و تعهدات کلان و اشخاص مرتبط بانک هایی که در پایان سه ماه اول سال جاری مورد بررسی نهایی قرار گرفته اند به همراه اطلاعات تسهیلات کلان غیرجاری به تفکیک هر بانک به روزرسانی و منتشر شد ه است. درچنین شرایطی هرچند بانک ها تامین کننده منابع مالی مراکز تولید و ... هستند و از طرفی نیز نیاز متقاضیان را با ارایه وام برآورده می کنند اما هستند خیلی ها که با سوء استفاده از موقعیت کنونی چون وجود فاصله عمیق بین نرخ سود بانکی و تورم نسبت به بازپرداخت اقساط خود در موقع مقرر سهل انگاری می کنند. این در حالی است که بانک بایستی ابتدا در پرداخت وام و تسهیلات تضامین سفت و سختی را از وام گیرنده بگیرد تا نه تنها دچار معوقه نشود بلکه به انتشار فهرست بدهکاران بانکی نیز پایان دهد.
نظر شما