کسری بودجه باغ برج ها را رونق می بخشد!/ لایحه محرک اقتصادی فقط برای درآمدزایی نیست

حمید رضا خالدی - خبرگزاری بازار: چند هفته گذشته شهرداری تهران لایحه ای را به شورای شهر فرستاد تا به تصویب اعضا برسد. طرحی به نام محرک اقتصادی که در ۱۷ بند تلاش کرده بود تا منابع جدیدی را برای تامین کسری بودجه شهرداری دست و پا کند. با این حال، بخش هایی از این لایحه اما چنان پرابهام و پرشائبه بود که اعضای شورای شهر حاضر نبودند در مورد آن صحبت کنند. بخش هایی در مورد ساخت وساز در برج باغ ها یا صدور مجوز برای سازه های بلند مرتبه. با این وجود این لایحه چندی پیش و بعد از چند جلسه کارکارشناسی اعضای شورا، به صحن آمد. طرحی ۱۴ بندی که گرچه در آن تلاش شده بود تا رنگ زهر بندهای جنجالی لایحه اولیه گرفته شود اما، باز هم ابهاماتی داشت که در نوع خود قابل بحث است. زهرا نژاد بهرام، عضو هیات رییسه شورای شهر تهران در گفت و گو با بازار البته این فرضیات را رد می کند و معتقد است این لایحه شرایط برد – برد را برای شهروندان و شهر فراهم می کند و چیز عجیبی در آن نیست.               

 شهرداری تهران لایحه ای را به شورا ارسال کرد که با شائبه های فراوانی همراه شد چرا که بندهای زیادی از این لایحه ۱۷ بندی، به درآمدزایی برای شهرداری مختص می شد. حتی فراتراز این، به نظر می رسید در بخش هایی از این لایحه شهرداری به دنبال این است که با گرفتن مجوز از سوی شورا، از محل برخی از انواع ساخت و سازها، مثل بلند مرتبه سازی یا برج باغ ها کسب درآمد کند. آنهم به هر طریق ممکن و حتی شاید در برخی موارد، به شکل غیرقانونی! شاید به همین دلیل هم بود که هیچ یک از اعضای شورا در زمان بررسی این طرح حاضر نبودند در مورد آن صحبت کنند. با این وجود، لایحه یاد شده روز یکشنبه در صحن شورا تصویب شد. البته برخی از بندهای آن  حذف شده یا تغییر کرده بود. ولی همچنان رنگ و بوی خوبی از آن به مشام نمی رسید. واقعا اینگونه نبود؟ چرا شورا یک هفته تمام سکوت تمام داشت و حاضر نبود در مورد این لایحه صحبت کند؟

همانطور که گفتید؛ این لایحه ای بود که از جانب شهرداری ارایه  شده بود. به هر حال شهرداری به عنوان یک نهاد اجرایی تمام مواردی که می توانست منجر به درآمدزایی وی شود را در لایحه ای به شورا آورده بود و ما نیز به عنوان ناظر باید آن را بررسی می کردیم. البته ما در بررسی هایی که داشتیم بیش از همه نگاهمان تامین صلاح شهر بود. به علاوه اینکه می خواستیم در این لایحه نگاه فرهنگی و اجتماعی هم وجود داشته باشد. اما از این موارد که بگذریم، لایحه مزبور از سه بخش تشکیل شده بود. یک بخش که به عواید خوش حسابی برمی گشت. بخش دوم که به ارایه خدمات عمومی برای شهروندان کم برخوردار آسیب دیده از کرونا مربوط می شد و بالاخره بخش سوم که شامل پیشنهادهایی برای رونق بخش شهرسازی و درنهایت کسب درآمد برای شهرداری بود. ضمن آنکه این لایحه در صورتی که با موفقیت اجرا می شد می توانست الگویی برای سایر شهرهای کشور هم محسوب شود. مثلا از جمله اصلاحاتی که در این لایحه انجام گرفت می توان به حذف بندی که به ساخت و ساز در برج باغ ها برمی گشت اشاره کرد در همین زمینه بندهایی که مربوط به برج باغ ها و ساخت و ساز در باغ ها بود حذف شد. در نهایت با همین رویکرد لایحه ۱۷ بندی شهرداری به ۱۴ بند تقلیل پیدا کرد.  در روز بررسی لایحه در صحن  بند ۸ این لایحه نیز حذف شد که به خصوص استفاده از فضاهای نیمه تمام شهری بود.

یعنی چطور؟ یعنی براساس این بند قرار بود چه اتفاقی رخ دهد؟

ببنید؛ ما در شهر فضاهایی نیمه تمام یا نیمه تجهیز شده ای مثل پارک ها یا پیاده روها را داریم که این فضاها در اختیار شهرداری است تا از آنها برای خود شهر و شهروندان استفاده شود. اما براساس بند ۸ لایحه شهرداری، قرار بود بخشی از این فضاها برای کسب درآمد به بخش خصوصی و پیمانکاران سپرده شود. ولی ما موافق این مساله نبودیم چون معتقد بودیم که این نقاط و طرح ها برای همه شهروندان است و نباید برای یک بخش یا شخص خاص هزینه شود.

در مورد بندی که به شهرسازی بر می گشت چطور؟ چون به نظر می رسید نگاه عمده این بند از لایحه نیز بیشتر درآمد زایی برای شهرداری باشد!

برخلاف تصور شما، در بخش شهرسازی ما بیشتر به دنبال اصلاح یکسری ایرادهای شهرسازی وبه سرانجام رساندن تکالیف بر زمین مانده در این حوزه بودیم که مهمترین آنها اصلاح خط آسمان بود.

اصلاح خط آسمان به زبان ساده چه معنایی دارد؟

ساده است. حتما در کوچه و معابر مختلف شاهد بوده اید که چند خانه کنار هم ۵، ۶ یا ۷ طبقه ساخته اند ولی به یک خانه اصلا اجازه ساخت و ساز داده نشده و همچنان یک طبقه و ویلایی است. این مساله علاوه بر بی عدالتی اجتماعی، می تواند کاملا سیما و منظر شهری را نیز تحت تاثیر قرار دهد. برای همین مدتهاست که معاونت شهرسازی مکلف شده تا ضوابط جدید مربوط به اصلاح خط آسمان که می تواند منجر به ایجاد رویه واحدی در ساخت وسازها شود، تدوین و ارایه گردد. اما به دلایل مختلف این مساله تاکنون انجام نشده بود. برای همین در این لایحه شهرداری مکلف شد تا در اسرع وقت ضوابط مربوط به اصلاح خط آسمان و سیما و منظر شهری را تدوین و برای تایید در اختیار کمیسیون ماده ۵ قرار دهد تا روال قانونی خودش را طی کرده و در نهایت اجرایی شود.

گویا در مورد پارکینگ ها نیز در این لایحه پیشنهادهایی مطرح شده بود.    

در مورد ساختمان هایی که امکان تامین پارکینگ را ندارند، پیش بینی شده تا جریمه ناشی از آن باید به یک حساب مشخص واریز شود تا صرف ساخت پارکینگ های عمومی در محلات مختلف شود. همین طور مقرر شد تا جرایم ناشی از درختان هم در حساب مشخص و جداگانه ای واریز شود تا صرف خرید و حفظ باغ ها و توسعه فضای سبز شود.

در این لایحه بخشی هم به جرایم کمیسیون ماده ۱۰۰ مربوط می شود. این بند مربوط به افزایش جریمه ها می شود؟

نه. الان در این کمیسیون پرونده هایی را داریم که حدود ۱۰ سال است هنوز بلاتکلیف باقی مانده است. مثلا سالها قبل فردی که مجوز ساخت ۲ طبقه داشته، ساختمانی ۵ طبقه ساخته است. اما امروز در آن پهنه می شود تا همان سقف طبقه را ساخت. حالا ما می خواهیم با اصلاح قوانین مالک چنین ساختمانی بتواند با پرداخت مبلغ جریمه اندکی، پرونده اش بسته شود. در واقع ما شهرداری را مکلف کرده ایم که این گره های ریز در کمیسیون ماده ۱۰۰ را اصلاح کند تا بخش اعظمی از این پرونده ها کم شود.

در مورد بلند مرتبه سازی چطور؟ به نظر می رسد بندی که در لایحه قبلی به بلند مرتبه سازی اختصاص داشت در لایحه جدید کاملا حذف شده بود. درست است؟

شهرداری در دوره های مختلف و در پهنه های گوناگون مجوزهای زیادی را برای ساخت برج های بلند مرتبه صادر کرد. البته همانطور که می دانید منظور از بلند مرتبه ساختمان های بالای ۱۲ طبقه است. اما مشکل اینجا بود که تقریبا در مورد هیچ کدام از این برج ها یا سازه های بلند مرتبه، شاخصه های مختلف منطقه ای مثل شاخصه های ترافیکی و اجتماعی در نظر گرفته نشده بود.

البته ضوابط کلی بلند مرتبه سازی در شورایعالی شهرسازی تصویب شده ولی در عین حال معاونت شهرسازی باید جزییات و پهنه هایی که قابلیت ساخت سازه های بلند مرتبه در آن وجود دارد را مشخص می کرد که تاکنون نکرده است. برای همین براساس این لایحه شهرداری مکلف است پس از بررسی پهنه هایی که امکان بلند مرتبه سازی در آنها وجود دارد را مشخص و به شورایعالی شهرسازی برای تایید معرفی کند. البته اولویت در این مشخص کردن پهنه ها با بلندمرتبه سازی در TOD ها خواهد بود. یعنی شهرداری باید امکان ساخت مجتمع های بلند مرتبه در TOD ها را بررسی کند. چون همانطور که می دانید  TOD ها، مجموعه ای کاربری های مختلف هستند و در آن سازه های اداری و اجاری و تفریحی و فرهنگی و... وجود دارد.

پس قبول دارید که این طرح به دنبال درآمد زایی برای شهرداری است؟

چرا فقط یک وجهه قضیه را می بینید؟ همانطور که گفتم این طرح زوایای مختلفی دارد که یکی ازآنها درآمدزایی است. مثلا بخشی ازاین طرح بیشتر به دنبال این است تا از روش هایی تشویقی، شهروندان را ترغیب به پرداخت بدهی و یا جریمه های خود کند. خب این یک رویه برد – برد است.   هم برای شهروندان و هم برای شهرداری. به هر حال طبیعی است در این شرایط سخت که شهرداری به خاطر کرونا با کسری تامین منابع مواجه است، طبیعی است که به دنبال راهکارهایی برای درآمدزایی باشد. کمااینکه ممکن است باز هم طرح هایی در همین راستا برای شورا ارسال کند.