اکبر محمودی؛ بازار: عُمر مفید ساختمان در ایران به گفته کارشناسان و فعالان مسکن ۲۵ سال تا ۳۰ سال است و اگر مقایسه ای با متوسط عمر مفید ساختمان در ایران با کشورهای اروپایی داشته باشیم متوجه خواهیم شد با عدد این کشورها که گفته می شود بیش از ۸۰ سال است فاصله بسیار زیادی داریم.
امروزه اغلب سازندگان ساختمانی به دلیل رشد روزافزون جمعیت، تورم و سرعت بالای ساخت و ساز دیگر توجه چندانی به عمر مفید یک ساختمان نداشته و در پی راهی هستند که بتوانند قیمت تمام شده ساختمان را کاهش داده و سود خود را بیشتر کنند، عدم رعایت نکات فنی، استفاده از مصالح نا مرغوب کاهش عمر مفید خانه و ساختمان را در پی دارد از این رو لازم است که افراد در هنگام خرید ساختمان علاوه بر زیبایی، محله، امکانات به عمر مفید آن و مصالح به کار رفته در داخل ساختمان توجه کنند.
هنگامی که یک ساختمان ساخته می شود به مرور زمان بر اثر عوامل محیطی و ساختاری از ویژگی های مفید آن کاسته شده و به مرور زمان عمر مفید خانه یا ساختمان تمام می شود، به عبارت دیگر و به صورت ساده می توان عمر مفید ساختمان را این گونه بیان نمود، به تعداد سال هایی که یک ساختمان از نظر ظاهری، ایمنی و استحکام دوام می آورد عمر مفید خانه یا ساختمان گفته می شود.
فرج الله یعقوبی سازنده و انبوه ساز مسکن با بیان اینکه عمر مفید خانه یا ساختمان در ایران ۳۰ سال تخمین زده شده که این میزان پایین تر از سطح استاندارد جهانی است به خبرنگار «بازار» می گوید: باید به شما بگویم کاهش عمر مفید یک ساختمان علاوه بر این که می تواند خسارت های مالی و جانی به افراد وارد کند می تواند در هنگام خرید ملک، دریافت تسهیلات بانکی شخص را دچار محدودیت کند که این امر برای افراد خریدار ناخوشایند است.
او با تاکید بر اینکه مادامی که به سمت صنعتی سازی حرکت نکنیم و همچنان سنتی سازی در ساخت و ساز در اولویت باشد نمی توان انتظار داشت که عمر مفید ساختمان ها در ایران افزایش یابد گفت: قطعا سازنده ها به دنبال سود و ارزش افزوده هستند اما اینکه برخی از آنها به دنبال کالاهای بی کیفیت و فِیک می روند دقیقا همان موضوعی است که نشان می دهد برخی از آنها کیفیت را فدای سود می کنند.
چرا باید ساختمانی که ۲۵ سال از زمان ساخت آن می گذرد تخریب و واحدهای مسکونی نوساز ساخته شود؟ چرا باید نظام مهندسی و شهرداری ها به این موضوع واکنش نشان ندهند
یعقوبی ادامه داد: وقتی سازندگان ذیصلاح و مهندسان حرفه ای جای خود را به سازندگانی که فقط سرمایه دارند و یا در مشاغل دیگر مشغول هستند می دهند می بینیم که کیفیت ساخت کاهش می یابد. سوال بنده این است که چرا باید ساختمانی که ۲۵ سال از زمان ساخت آن می گذرد تخریب و واحدهای مسکونی نوساز ساخته شود؟ چرا باید نظام مهندسی و شهرداری ها به این موضوع واکنش نشان ندهند. این واحدهای مسکونی تماما سرمایه کشور محسوب می شوند و نباید به راحتی این سرمایه ها فقط برای اینکه برخی به دنبال سود هستند تخریب شوند.
اداره استاندارد و وزارت صمت باید به این موضوع ورود و نسبت به آن حساسیت نشان دهند تا تولیدکنندگان کالاهای با کیفیت تولید کنند. سازمان برنامه و بودجه نیز باید بر روی فهرست بهایی که منتشر می کند باید کیفیت کالاها را که بالا در نظر می گیرد قیمت آن را هم متناسب با کیفیت کالاها در نظر بگیرد تا پیمانکاران مجبور نشوند کالاهای بی کیفیت خریداری کنند
وی با تاکید بر اینکه به موضوع نگهداری ساختمان ها بعد از تکمیل و بهره برداری اهمیت داده نمی شود و در واقع نگهداری از ساختمان اصلا معنی ندارد ادامه می دهد: اداره استاندارد و وزارت صمت باید به این موضوع ورود و نسبت به آن حساسیت نشان دهند تا تولیدکنندگان کالاهای با کیفیت تولید کنند. سازمان برنامه و بودجه نیز باید بر روی فهرست بهایی که منتشر می کند باید کیفیت کالاها را که بالا در نظر می گیرد قیمت آن را هم متناسب با کیفیت کالاها در نظر بگیرد تا پیمانکاران مجبور نشوند کالاهای بی کیفیت خریداری کنند.
عمر مفید یک ساختمان بر اساس قوانین و مقررات ایران و طبق مبحث ۲۲ مقررات ملی ساختمان، که به صورت گسترده به بهره برداری و نگهداری از ساختمان پرداخته است و همچنین با استناد به ضوابط آیین نامه ۲۸۰۰ طراحی و ساخت مورد ارزیابی و بررسی قرار می گیرد.
همچنین می توان گفت که عمر مفید ساختمان از ارکان اصلی در قیمت گذاری یک ملک به حساب می آید که از این رو ساختمان های نوساز از قیمت بالاتری نسبت به ساختمان های قدیمی که پا به دهه اول سن خود گذاشته اند برخودار هستند، که در ایران عمر مفید ساختمان ۳۰ سال است و اگر ساختمانی بیش از این مدت سن کند جز ساختمان های کلنگی محاسبه می شود.
اما ایرج رهبر نایب رئیس هیات مدیره انجمن انبوه سازان معتقد است که تا حدودی در این سال ها به سمت بهتر شدن کیفیت ساخت و ساز حرکت کرده ایم و حتی می توان گفت از مرز ۳۰ سال هم عبور کرده ایم اما هنوز با مدارج بالاتر و کشورهای اروپایی به لحاظ کیفیت ساخت و ساز و عمر مفید ساختمان فاصله داریم.
او در گفتگو با خبرنگار «بازار» با اشاره به اینکه عُمر مفید ساختمان در کشور شاید تا ۷۰ سال پایین تر از کشورهای روز دنیا و غربی باشد می گوید: کیفیت ساخت و ساز در دهه ۸۰ زیر ۳۰ سال بود و با توجه به فعالیت های پژوهشی در صنف و سازمان نظام مهندسی و دعوت از مهندسان جوان که به دانش روز مسلح هستند ما در این یک دهه توانستیم عمر ساختمان را که یک سرمایه ملی است به بالای ۳۰ سال برسانیم. امید است روزی اعلام شود که عمر مفید ساختمان در ایران حتی به ۱۰۰ سال رسیده است.
نایب رئیس هیات مدیره انجمن انبوه سازان نیز پایین بودن کیفیت مصالح ساختمانی را دلیل اصلی افت کیفیت ساخت و ساز و پایین بودن عمر مفید ساختمان می داند.
او با اشاره به اینکه پایین بودن کیفیت مصالح ساختمانی و نبود نظارت بر تولید کالاها و مصالح ساختمانی می تواند بر کاهش کیفیت ساخت و ساز به طور مشخص تاثیر بگذارد گفت: ضوابط شهرداری‌ها در ساخت و ساز برای شهرها متفاوت است و شاید در یک شهر یک ضوابط و در شهر دیگر ضوابط دیگری پیاده شود. هر چند در کاهش کیفیت ساخت و ساز باید سازمان نظام مهندسی ساختمان را نیز مقصر دانست. باید نظارت ها بر ساخت و ساز بیشتر شود و به موضوع نگهداری ساختمان بعد از اتمام و بهره برداری واحد مسکونی نیز اهمیت ویژه ای داده شود.
کارشناسان بر این باور هستند سازمان نظام مهندسی که از سال ۱۳۷۴ به منظور ارتقای سطح کیفی سازه‌ها تشکیل شده ظاهرا در هدف اصلی خود ناموفق بوده است. برگزاری سمینارها و همایشهای مختلف هم نتوانسته منجر به ساماندهی وضع موجود شود. چرا که در صورت وقوع زمین لرزه ۶.۵ ریشتری یا بالاتر در تهران ۵۰۰ هزار واحد مسکونی تخریب ۱۰۰ درصد می‌شود و بیش از ۱.۵ میلیون تلفات جانی خواهیم داشت. بنابراین باید موضوع کیفیت سازه ها را جدی بگیریم و حتما از مجری ذیصلاح استفاده کنیم.
حال مجید کیانپور مدیر عامل شرکت آزمایشگاه فنی و مکانیک خاک به عنوان یکی از شرکتهای زیر مجموعه وزارت راه و شهرسازی و یک شرکت دولتی باور دیگری در خصوص پایین بودن دارد.
او در گفتگو با خبرنگار «بازار» با اشاره به اینکه فرهنگ سازی می تواند منجر به بالا رفتن کیفیت ساخت و ساز شود می گوید: متوسط عمر مفید ساختمان در ایران ۲۶ سال است اما ظرفیت‌سازی برای افزایش طول عمر مفید ساختمان‌ها در کشور ضرورت دارد؛ چراکه طول عمر مفید ساختمان‌ها طی ۱۰ سال گذشته ۳۲ سال بود و امروز به ۲۶ سال رسیده است، درحالی که باید یک برنامه‌ریزی گسترده از سوی نهادهای مربوطه صورت گیرد و عمر مفید به بیش از ۵۰ سال برسد.
کیانپور معتقد است که فرهنگ سازی باید مورد توجه قرار گیرد یعنی همه به دنبال این باشند که این منابع مالی که در اختیار داریم از صاحبان امر تا متخصصان برای ساخت یک پروژه با کیفیت و استاندارد تلاش کنند. یعنی طراح، مجری، مصالح ساختمانی و ناظران، تماما نقش یکسانی دارند و همه باید کمک کنند. چرخه باید به نحو مطلوب انجام شود تا یک محصولی به نام ساختمان که به بهره برداری رسید بر اساس استانداردهای روز خدمت رسانی کند.
او ادامه می دهد: باید به تولید استاندارد مصالح ساختمانی توجه ویژه ای کنیم تا استانداردها در تولیدات آنها به خوبی رعایت شود. با رعایت استانداردها برای آن منطقه با توجه به نوع خاک و مسائل ژئوتکنیکی وقتی گزارش بیرون آمد، نوع ساختمان مشخص و طراحی شود و تحلیل ساختگاه و مسائل ژئوتکنیک لرزه ای در آن انجام شود و طراحی ریسک آن صورت بگیرد و بر اساس آن ساختمان طراحی شود. پس ناظر بر اساس آن بر کار مجری نظارت کند و در نهایت محصول نهایی ما یک محصول استاندارد باشد. در این صورت می توان این اطمینان را داد که عمر مفید ساختمان در ایران به ۷۰ سال ارتقاء می یابد.
به گزارش خبرنگار بازار برای رسیدن به مراحل بالاتر در نوع ساخت و ساز و بهتر شدن کیفیت باید همانطور که اکثر کارشناسان و سازندگان به آن اشاره کرده اند ابتدا باید از کیفیت بالای مصالح ساختمانی نهایت اطمینان را داشته باشیم و در ادامه با فرهنگ سازی و رفتن به سمت صنعتی سازی کیفیت ساخت و ساز را افزایش دهیم. باید به گونه ای فرهنگ سازی صورت بگیرد که کاهش هزینه فدای کیفیت برای سود بیشتر نشود. هر چند باید قوانینی به اجرا گذاشته شود که واحدهای مسکونی ۲۵ سال و یا ۳۰ سال ساخت بنا به هر دلیلی تخریب و واحد مسکونی جدیدی احداث نشود.
نظر شما