آب اکسیژنه خوراکی برای ضدعفونی زخم

به گزارش بازار، آب اکسیژنه که با نام پراکسید هیدروژن هم شناخته می شود، ماده شیمیایی است که در طیف وسیعی از محصولات و صنایع مورد نیاز می باشد. اما هنگام استفاده از آن به‌ویژه در غلظت های بالا لازم است که به نکات ایمنی و بهداشتی توجه ویژه شود زیرا می تواند صدمات جدی به بخش های مختلف بدن وارد نماید.

این مقاله در مورد پراکسید هیدروژن، تاریخچه، نحوه استفاده ایمن از آن و همچنین خطرات و کاربردهای متنوع آن به شما اطلاعات مفیدی می دهد. این مقاله همچنین پیشنهاداتی برای محصولات جایگزین برای پراکسید هیدروژن ارائه می دهد.

تعریف پراکسید هیدروژن

آب اکسیژنه H۲O۲ مایعی بی رنگ است. فرمول آن شبیه به آب می باشد. منتها دارای دو هیدروژن می باشد، که تفاوت اصلی بین فرمول آب اکسیژنه و آب همین می باشد.

این مولکول اکسیژن اضافی در آب اکسیژنه موجب می شود تا به عنوان یک عامل اکسید کننده قوی عمل کند. بدین صورت که می تواند الکترون از مواد دیگر را بپذیرد. این ویژگی، یک ضدعفونی کننده قوی از آن تشکیل می دهد.

آب اکسیژنه شیمیایی یک عنصر رایج در بسیاری از سفید کننده ها، رنگ ها، پاک کننده ها، ضد عفونی کننده ها و ضد عفونی کننده ها است. این مایع همه‌کاره مصارف بالقوه زیادی دارد، اما در صورت استفاده نادرست از آن، چندین نگرانی ایمنی نیز همراه دارد.

آب اکسیژنه خاصیت ضدعفونی کنندگی نیز دارد که به همین علت در بسیاری از خانه ها یافت می شود.

غلظت های آب اکسیژنه

آب اکسیژنه غلظت های متفاوتی دارد که به دلیل نیاز به این ماده جهت کاربردهای متفاوت می باشد. برخی غلطت های آب اکسیژنه عبارتد از:

• ۳٪ غلظت معمولی برای محصولات خانگی
• ۶ تا ۱۰ درصد، غلظت در رنگ مو و محصولات سفید کننده دندان
• ۳۵٪ غلظت پراکسید هیدروژن درجه غذایی
• تا ۹۰٪ غلظت در محصولات صنعتی

نکته مهم:

در بازار ایران فقط خرید آب اکسیژنه ۳۵ درصد و خرید آب اکسیژنه ۵۰ درصد ممکن میباشد که بهترین کار برای ضد عفونی زخم خرید آب اکسیژنه خوراکی ۵۰ درصد میباشد. که پیشنهاد میشود برای اینکار به بازرگانی آسمان تجارت مراجعه کنید

تاریخچه کشف

در سال ۱۷۹۹، الکساندر فون هومبولت، پراکسید باریم، یکی از اولین پراکسیدهای مصنوعی، را به عنوان محصول جانبی تلاش های خود برای تجزیه هوا سنتز کرد. پس از نوزده سال، لوئی ژاک تنارد اظهار داشت که این ترکیب را می توان برای تهیه یک ترکیب ناشناخته قبلی استفاده کرد. او آن را به عنوان (oxygenated water) توصیف کرد که به پراکسید هیدروژن معروف شد. در یک نسخه پیشرفته از روش تنارد از اسید کلریدریک استفاده شد و سپس اسید سولفوریک برای رسوب دادن محصول جانبی سولفات باریم اضافه شد. این روش از اواخر قرن نوزدهم تا اواسط قرن بیستم دنبال شد. در سال ۱۸۱۱ تنارد و جوزف لوئیس گی لوساک سدیم پراکسید را سنتز کردند. در ابتدا اعتقاد بر این بود که پراکسید هیدروژن خالص ناپایدار است زیرا آزمایش‌های اولیه برای جدا کردن آن از آب، که در طول سنتز وجود دارد، ناپایدار است. این ناپایداری به دلیل وجود آثار ناخالصی (نمک های فلزات انتقالی) بود. این ناخالصی ها تجزیه پراکسید هیدروژن را کاتالیز می کنند. ریچارد ولفنشتاین برای اولین بار در سال ۱۸۹۴ آب اکسیژنه خالص را به دست‌آورد. او آن را با تقطیر خلاء تولید کرد.

ساختار

ساختار آب اکسیژنه غیر مسطح است به این معنی که دارای کیفیت سه بعدی است. ساختار این ترکیب به عنوان ساختار کتاب باز نیز شناخته می شود.

نمودار نشان می دهد که دو صفحه در سازه وجود دارد و هر صفحه دارای یک جفت O-H است، زاویه بین هر دو صفحه ۹۰.۲ درجه، طول پیوند O-O ۱۴۵.۸ pm و طول پیوند O-H ۹۸.۸ pm است (که برابر با ۹.۸۸ است. × ۱۰-۱۳ متر). دو جفت الکترون غیر متصل در هر دو اتم اکسیژن وجود خواهد داشت. این نظریه دافعه الکترون لایه ظرفیتی را اثبات می کند. اتم های هیدروژن همیشه الکترون های بی پیوند اکسیژن را دفع می کنند. از این رو، شکل مولکولی خمیده تشکیل می شود.

خواص آب اکسیژنه

آب اکسیژنه ویژگی های زیر را دارد:

• پراکسید هیدروژن تقریباً بی رنگ (بسیار آبی کم رنگ) در حالت خالص است.
• بوی نسبتا تندی دارد.
• نقطه ذوب پراکسید هیدروژن ۰.۴۳- است.
• مخلوطی همگن در آب به هر نسبت تشکیل می دهد و هیدرات می سازد.
• نقطه جوش آن در دمای ۱۵۰.۲ درجه سانتیگراد است
• ۰۱۴۷ گرم بر مول، جرم مولی آب اکسیژنه است.
• آب اکسیژنه در اتر، الکل محلول است اما در اتر نفتی نامحلول است.
• چگالی آن در محلول آبی ۱۱/۱ گرم بر سی سی و در حالت خالص آن ۴۵۰/۱ گرم بر سی سی است.

ایمنی و خطرات

در حالی که پراکسید هیدروژن ۳ درصد خانگی به طور کلی بی خطر است، قرار گرفتن در معرض غلظت های بالاتر می تواند با خطراتی همراه باشد.

عوارض مصرف

ATSDR بیان می کند که با وجود ایمنی آب اکسیژنه، قرار گرفتن در معرض آن می تواند باعث تحریک بخش های زیر در بدن شود:

مصرف آب اکسیژنه می تواند آثار ناخوشایند زیر را در افراد ایجاد نماید.

• استفراغ
• آمبولی معده
• فلج تنفسی
• تحریک چشم
• درد
• سوختگی و تاول زدن
• تحریک ریوی
• اتساع معده
• تحریک دستگاه گوارش

لازم است درصورت بروز مشکلات بالا به پزشک مراجعه نمایید.

موارد استفاده

پراکسید هیدروژن برای مصارف متنوعی کاربرد دارد. برخی از آنها به شرح زیر است:

بلیچینگ: آب اکسیژنه عامل مهم سفید کننده در صنعت نساجی و کاغذ می باشد. حدود۶۰ درصد از تولید آب اکسیژنه در جهان برای سفید کردن خمیر و کاغذ استفاده می شود.

سفید کننده: آب اکسیژنه به منظور سفید کننده مو در زندگی روزمره ما و همچنین به عنوان یک ضد عفونی کننده ضعیف استفاده شود.

مواد شوینده: از مهم ترین کاربردهای صنعتی آب اکسیژنه، ساخت سدیم پرکربنات و پربورات سدیم است که به عنوان سفید کننده در شوینده های لباسشویی مصرف می گردد. پرکربنات سدیم یک ماده فعال در محصولاتی مانند شوینده لباسشویی OxiClean و Tide است. وقتی در آب حل می شود، پراکسید هیدروژن و کربنات سدیم آزاد می کند.

تولید ترکیبات آلی: از پراکسید هیدروژن در تولید چندین پراکسید آلی مانند دی بنزوئیل پراکسید استفاده می گردد. ضمنا در پلیمریزاسیون ها، به عنوان سفید کننده آرد و همچنین با هدف درمان آکنه استفاده می شود.

تصفیه: در برخی از فرآیندهای تصفیه فاضلاب برای حذف ناخالصی های آلی این ماده ارزشمند مورد نیاز می باشد.

ضدعفونی: پراکسید هیدروژن برای استریل کردن سطوح مختلف و ابزارهای جراحی استفاده می شود و حتی به عنوان بخار برای استریل کردن اتاق مناسب است.

پراکسید هیدروژن یک جایگزین امن برای حفظ سلامت محیط زیست با جایگزینی سفید کننده های مبتنی بر کلر است، زیرا تجزیه می شود و آب و اکسیژن را تشکیل می دهد و سازمان غذا و داروی ایالات متحده (FDA) آن را یک ماده از بین برنده میکروب معرفی مینماید.

گرچه آب اکسیژنه از زمان های بسیار قدیم، ضد عفونی کننده زخم محسوب می شده است، چون ارزان بوده و هزینه مناسبی دارد. اما امروزه معتقدند بهبودی را به تاخیر می اندازد و باعث ایجاد جای زخم می‌شود، زیرا سلول‌های جوان پوست را از بین می‌برد.

جالب است بدانید که پراکسید هیدروژن به عنوان یک ضدعفونی کننده مؤثر در برابر SARS-CoV-۲، ویروسی که باعث COVID-۱۹ می شود، نیز عمل می کند.

محصولات آرایشی و بهداشتی: آب اکسیژنه جزء لاینفک برخی از محصولات آرایشی و بهداشتی نیز می باشد.

خمیردندان های بسیاری نیز با این ماده شیمیایی ساخته می شوند.

داروسازی: آب اکسیژنه در فرمول بسیاری از داروها به چشم می خورد. آمفیزم، آنفولانزا، ایدز و سرطان ممکن است با این ماده درمان شوند گرچه هنوز اطلاعات دقیقی در دست نیست.

ساخت موشک: آب اکسیژنه به عنوان پیشران در صنعت موشک نیز نقش دارد.

سایر کاربردهای آب اکسیژنه عبارتند از:

باغبانی: برخی معتقدند که آب اکسیژنه در محلول های آبیاری باید وارد شود.

برای بهداشت دهان و دندان

آب اکسیژنه می تواندبه عنوان دهانشویه استفاده شود، البته باید با روش صحیح مصرف گردد. اما فراموش نکنید که کاربرد آب اکسیژنه با غلظت بالا و یا یا به دفعات مکرر می تواند به سلامتی شما آسیب وارد سازد.

حتی آب اکسیژنه ممکن است در درمان بیماری لثه نافع باشد.

اما غلظت های خیلی قوی مانند ۳۵ درصد پراکسید هیدروژن درجه غذایی برای اینگونه مصارف اصلا مناسب نیست. زیرا بلعیدن تصادفی آن، می تواند منجر به مشکلات جدی در دستگاه گوارش شود.

ضمنا هنگام مخلوط کردن محلول یا مصرف آن احتیاط کنید تا از استنشاق یا ورود آن به چشم خودداری کنند.

نکات ایمنی استفاده از آب اکسیژنه

توجه : در برخورد با خرید آب اکسیژنه سعی کنید به هیچ وجه با پوست شما تماس نداشته باشد و زیرا میتواند باعث از بین رفتن و خوردگی پوست شما شود. اگر این اتفاق افتاد سریعا دست خود را با آب بشورید؛ سفید شدن موضع برخود با این محلول بعد از گذشت چند دقیقه عادی است و جای نگرانی نیست زیرا بعد از مدتی این سفید شدن پوست خود به خود از بین میرود و فقط ممکن است تا مدتی سوزش در محل برخورد را حس کنید.

منبع : https://asemantejarat.com