بازار؛ گروه آب و انرژی: حدود یک سالی از شروع دولت سیزدهم سپری می شود. دولتی که وعده داده ظرف مدت ۴ سال ۴۰ هزار مگاوات به ظرفیت تولید برق کشور اضافه می کند. اما فعالین بخش خصوصی مدعی اند که اشتباهات دولت های گذشته در صنعت برق در این دولت هم ادامه پیدا کرده است. حمیدرضا صالحی رییس کمیسیون انرژی پارلمان بخش خصوصی می گوید: در ابتدای دولت تغییراتی را در رویکرد وزارت نیرو دیدیم. اما مشکل اینجاست که برخی مخالف این تغییرات بوده و همچنان در برابر آن مقاومت می کنند. به همین دلیل همچنان شاهد دستکاری قیمت ها در بازار برق هستیم. همچنان هیات تنظیم مقررات بدون نظر اهالی سرمایه و صاحبان نیروگاه ها خود قیمت ها را تعیین می کنند و هنوز که هنوز در بورس انرژی برق به صورت واقعی عرضه نمی شود.
او که معتقد است باید تامین و توزیع برق مصرفی در صنایع در بورس انرژی صورت گیرد، به بازار می گوید: دولت نگران است که با عرضه برق در بورس درآمد آنها کاهش یافته و به نوعی قدرتشان کمتر شود اما اصلا اینطور نیست. بر همین اساس بدون هیچ نگرانی باید اجازه داد که صنایع برق خود را از بورس انرژی تامین کنند.
این فعال بخش خصوصی همچنین اعمال محدودیت در تامین برق صنایع را مورد انتقاد قرار داد و گفت: در بسیاری از کشورها برق صنایع به دلیل ارزش افزوده ای که ایجاد می کنند، حتی از برق خانگی هم ارزان است اما ما برق صنایع را قطع کرده و بعد می گوییم از طریق مدیریت مصرف جلوی خاموشی ها را گرفتیم. این در حالی است که این کار همان اعمال خاموشی است.
متن کامل گفتگوی خبرگزاری «بازار» با «حمیدرضا صالحی» رییس کمیسیون انرژی اتاق بازرگانی را در ادامه می خوانید:
نبود امنیت موجب افت سرمایه گذاری در صنعت برق طی ۱۵ سال گذشته شده؛ به طوری که سرمایه گذاری در آن از حدود ۷ میلیارد دلار در سال به ۵۰۰ میلیون الی یک میلیارد دلار رسید و کلید خاموشی ها در کشور روشن شده است
* حدود یک سال از شروع دولت سیزدهم سپری می شود. به نظر شما چقدر رویکرد این دولت در مواجه با بحران خاموشی ها در صنعت برق متفاوت بوده است؟
علت اصلی کمبود برق و ناترازی بین تولید و مصرف عدم سرمایه طی سال های گذشته بوده است. امیدوار بودیم که رویکرد وزارت نیرو به عنوان دستگاه سیاست گذار تغییر کند. این تغییر رویکرد را در برنامه های وزیر نیرو را به خوبی معلوم بود. ما انتظار داشتیم که این تغییر نهادینه شود. اما چیزی که ما امروز با آن مواجه هستیم، مقاومت ها و مخالفت های برخی با این تغییرات است. با توجه همه تجربه هایی که در گذشته داشتیم همچنان شاهد دستکاری قیمت در بازار برق هستیم. همچنان هیات تنظیم مقررات بدون نظر اهالی سرمایه و صاحبان نیروگاه ها همچنان خود قیمت ها را تعیین می کنند. هنوز در بورس انرژی برق به صورت واقعی عرضه نمی شود. هنوز خبری از قراردادهای دو جانبه بین صنعت و بخش خصوصی و صاحبان نیرو گاه در بورس انرژی نیست. این ها عواملی است که باعث شده که امنیت اقتصادی برای سرمایه گذار از بین برود. طبیعی است که وقتی امنیت نباشد، سرمایه گذار هم از این حوزه خارج خواهد شد. این همان دلیلی است که موجب افت سرمایه گذاری در این صنعت طی ۱۵ سال گذشته شده است. به طوری که سرمایه گذاری در صنعت برق از حدود ۷ میلیارد دلار در سال به ۵۰۰ میلیون الی یک میلیارد دلار رسید و کلید خاموشی ها در کشور روشن شده است.
اگر اقتصاد برق در صنعت را آزاد کنیم، منابع زیادی وارد نیروگاه سازی شده و واحدهای نیمه تمام به اتمام رسیده و مقدار بهره وری هم افزایش خواهد یافت. در این حالت در مدت ۲ الی ۳ سال خاموشی ها در کشور پایان می یابد
* چطور می توان به سمت اقتصاد آزاد در صنعت برق رفت. آیا قیمت برق باید برای همه مشترکین آزاد شود؟
بر اساس آمار موجود حدود ۳۵ الی ۴۰ درصد برق کشور در صنایع مصرف می شود. از طرفی ۴۰ درصد نیروگاه ها دولتی و ۶۰ درصد دیگر خصوصی هستند. در چنین شرایطی باید فضای بازی در بورس انرژی به سمت رقابتی شدن عرضه و تقاضا حرکت کند. اگر اقتصاد برق در صنعت را آزاد کنیم، منابع زیادی وارد نیروگاه سازی شده و واحدهای نیمه تمام به اتمام رسیده و مقدار بهره وری هم افزایش خواهد یافت. در این حالت در مدت ۲ الی ۳ سال خاموشی ها در کشور پایان می یابد. اما اگر این رویکرد اشتباه دولت در قیمت گذاری دستوری ادامه پیدا کند، خاموشی ها در سال های بعد هم ادامه پیدا می کند.
* اما امسال دولت توانست با مدیریت مصرف تا حد زیادی مانع بروز خاموشی در بخش خانگی شود. با این وجود شما معتقد هستید که خطر خاموشی ها همچنان اقتصاد ایران تهدید می کند؟
دولت برای فرار از خاموشی ها محدودیت هایی را در تقاضا اعمال کرده و اسم آن را هم گذاشته مدیریت مصرف؛ در حالیکه این روش، همان اعمال خاموشی است. باید بحران خاموشی ها ظرف ۲ الی ۳ سال آینده باید رفع شود، در غیر این صورت با مشکل حادی در اقتصاد کشور مواجه خواهیم شد. چرا که صنعت به عنوان بخش مولد اقتصاد که در حال ایجاد ارزش افزوده و درآمد صادراتی است، نباید خاموش شود. نگاه به تامین برق صنعت در بیشتر کشورها کاملا متفاوت با نگاهی است که ما داریم. جالب است که بدانید قیمت برق صنایع در بسیاری از کشورهای دنیا حتی ارزان تر از برق خانگی است. چرا که صنعت ارزش افزوده ایجاد می کند و به نوعی موتور و پیشران کشورها محسوب می شوند. ما در ایران هر سال برق صنایع را قطع کرده و GDP خود را کاهش می دهیم. این تصمیم اشتباه آثار مخربی همچون از دست دادن قدرت رقابت پذیری و بازارهای صادراتی را در پی دارد.
دولت برای فرار از خاموشی ها محدودیت هایی را در تقاضا اعمال کرده و اسم آن را هم گذاشته مدیریت مصرف؛ در حالیکه این روش، همان اعمال خاموشی است. در حالیکه برق صنعت به عنوان بخش مولد اقتصاد که در حال ایجاد ارزش افزوده و درآمد صادراتی است، نباید قطع شود
* دلیل مقاومت دولت ها در برابر عرضه برق در بورس انرژی چیست؟ چرا با وجود تاکیداتی که کارشناسان و فعالین حوزه صنعت برق روی مساله دارند، همچنان دولت سعی به عرضه برق در یک اقتصاد کاملا دستوری دارد؟
دولت ها می خواهند که منابع حاصل از فروش برق وارد جیب آنها شده و بعد منابع از جیب آنها توزیع شود. آن نگران حذف این پروسه و به نوعی از دست دادن قدرت خود هستند. این در حالی است که اگر عرضه برق در بورس انرژی اتفاق افتد، از محل هزینه های ترانزیت عدد قابل توجهی به توانیر و بدنه وزارت نیرو خواهد رسید. نگرانی مسئولین وزارت نیرو درباره کاهش و حذف درآمدهای خود کاملا بیهوده است.
* چه میزان از برق تولید شده در کشور در بورس انرژی قابلیت عرضه دارد؟
وزارت نیرو باید اجازه دهد در فاز اول یک سوم از ۳۵۰ میلیارد کیلو وات ساعت برق تولید و توزیع شده در کشوردر بورس انرژی توزیع شود. این باعث می شود که بخشی از منابع بزرگ وارد این صنعت شده و برق قدرت چرخاندن اقتصاد خود را داشته باشد. اقتصاد برق اگر به درستی مدیریت شود، اقتصاد بسیار جذابی است و بازگشت سرمایه در آن در مدت کوتاهی اتفاق می افتد. برق نه تنها می تواند به راحتی خودش روی پای خود بایستد و صنایع دیگر را هم با خود همراه کنند. احداث هر نیروگاه در کمترین حالت ۲ الی ۳ سال زمان می برد. اگر به صاحبان نیروگاه این اجازه داده شود که برق خود را در بورس عرضه کرده و صنایع بزرگ را مکلف به خرید برق از بورس انرژی کنند، کمک می کند که با جذب سرمایه خاموشی ها در مدت ۲ الی ۳ سال از بین ببرد.
نظر شما