بازار؛ گروه ایران: شاهین شایان آرانی تحلیلگر اقتصادی درگفتگو با بازار، درباره انتشار ابر بدهکاران بانکی گفت: لیست بدهکاران بزرگ بانکی که مطالباتشان معوق شده و نظام بانکی را مسئله دار کردند، این لیست توسط خود بانک‌ها باید منتشر شود. خود بانک‌ها باید این اقدام را انجام بدهند آن هم در جهت افشا کردن و شفاف سازی عملیات که عملکردشان مهم است. حالا می گوییم بانک‌ها خودشان این کار را نمی کنند و بانک مرکزی به عنوان متولی بانک‌ها این اقدام را انجام می دهد که آن هم در جهت روشنگری، افشا و به روزرسانی اطلاعات جامعه است.
لیست بدهکاران بزرگ بانکی که مطالباتشان معوق شده و نظام بانکی را مسئله دار کردند، این لیست توسط خود بانک‌ها باید منتشر شود
وی افزود: این اقدام، اقدام مثبتی به شمار می آید ولی تبعات منفی نیز دارد. تبعات منفی آن درک منفی نامناسب نسبت به این بدهکاران که شاید به وجود آید. به هر حال این بدهکاران به دلایل مختلف در مطالباتشان نتوانستند سر وقت انجام وظیفه کنند که معوق شده است. بعضی از این بدهکاری‌های معوق شاید دلایل منطقی دارد که قابل توضیح است حتی ممکن است بار سیاسی نیز داشته باشد.
شایان آرانی در خصوص اینکه آیا انتشار لیست ابر بدهکاران کمکی به شفافیت اقتصاد می کند بیان کرد: اگر شرایطی که مطرح کردم انجام گیرد بله صورت می گیرد. یعنی آن کسانی که واقعا طفره رفتند و دارند از تعهداتشان دوری می کنند حتما به شفافیت اقتصاد کمک می کند. ولی نکته ای که باید توجه کرد این است که معوق بودن این تسهیلات جنبه سیاسی نداشته باشد.
این استاد دانشگاه در پاسخ به این پرسش که بانک‌ها باید چه اقدامی را انجام بدهند و چه سیاستی را پیش ببرند که ابربدهکاری به وجود نیاید؟ گفت: اگر شما به فرایند ایجاد اعتبار در یک بانک توجه کنید اینگونه است که یک متقاضی جلو می آید(چه شخص حقیقی و چه شخص حقوقی) و یک مجموعه‌ای در بانک شناخت مشتری و تحلیل کامل آن درخواست برای دریافت تسهیلات را بررسی می کند و از همین جا فساد شروع می شود.
وی افزود: اگر این بررسی و تحلیل‌ها فشار سیاسی و گرایش‌های سیاسی باشد این تحلیل‌ها را منحرف و غیرکارشناسی می کند ولی اگر حرفه‌ای و مستقل باشد طبق ضوابط و استانداردهای حرفه‌ای است که آن وقت این گزارش یک گزارشی که سیاست‌ها، استراژی‌ها و ضوابط باز را رعایت می کند و بعد به مدیران بالادستی ارائه می شود تا مدیران بالا دستی تصمیمات لازم را بگیرند که تسهیلات را پرداخت کنند.
شایان آرانی تاکید کرد: مرحله بعد مرحله کنترل و نظارت است که آیا این تسهیلات در راستای آن اهداف و برنامه‌ها و آن گزارشات کارشناسی عمل می کند یا خیر. یعنی این پول منحرف نشود و در همان راستا خرج شود و در نهایت بازپرداخت‌ها و آن دیونی که باید دریافت شود مرتب نظارت صورت گیرد. این یک فرایند اعطای تسهیلات است که چگونه شروع و تمام می شود.
وی اظهار کرد: اتفاقی که در کشور ما و خیلی از کشورهایی که در آن سیاست پررنگ است، می افتد این است که از همان ابتدا شخصی که درخواست تسهیلات می کند یا یک گرایش سیاسی دارد که از یک جاهایی لابی می کند و یا می بیند کارشناسان نظرات مساعد و منفی دارند. پس می رود و یکسری افراد را اجیر می کند که آنها را به مدار می‌آوردو فشار بیاورند تا گزارش کارشناسی توجیه کننده را تنظیم و تدوین کنند که از هیمن نوشتن گزارش سرآغاز فساد می شود.
این استاد دانشگاه خاطرنشان کرد: اگر فرض کنیم که نظر کارشناس مثبت باشد و به دست مدیران بالا دستی برسد آنجا نیز یک لابی دیگری شروع می شود که این تسهیلات را ارائه بدهید. یعنی علیرغم اینکه توجیه ندارد و کارشناسی گفته نه! اما می گویند تسهیلات را بدهید که باز فساد دیگر به وجود می آید.
وی افزود: یعنی گزارشی که توجیه نداشته به دلایل سیاسی و لابی‌ها پشت پرده به بانک رفته و بانک هم تسهیلات داده است. وقتی هم وام می دهند نظارت و کنترل‌های بعدی که آیا این طرح دارد همان برنامه‌ای که داشته را پیش می برد یا خیر و منابع در همان راستا خرج می شود یا خیر. می بینیم که منابع در همان راستا خرج نشده و جای دیگری رفته و نظارت‌ها نیز لوث است. برای بازپرداخت هم چون طرح توجیهی نداشته با فشار و لابی‌های مختلف این بازپرداخت عقب می افتد تا اینکه همین ابربدهکاران به وجود می آیند.
شایان آرانی در پایان افزود: به نظر من، مشکل در دخالت کردن تصمیم گیری اقتصادی است. دولت اگر به عنوان شخص بوده که این فشارها را آورده مقصر است. هرکسی که در کار تصمیم گیری مستقل و حرفه‌ای مدیریتی دخالت کند حتما تبعات منفی دارد.
نظر شما