محمدرضا علی اشرفی؛ بازار: بخش کشاورزی از آن جهت دارای اهمیت فراوانی است که یکی از زنجیره‌های مهم تأمین مواد غذایی و امنیت غذایی در کشور به شمار می‌رود و تهدید این بخش و یا وارد ساختن شوک به آن می‌تواند ضررهای جبران ناپذیری به همراه داشته باشد.
در این بین ادوات کشاورزی و ماشین آلات مورد نیاز برای کاشت، داشت و برداشت نیز تأثیر فراوانی روی قیمت محصول نهایی دارد و کاهش و یا افزایش قیمت ادوات کشاورزی به صورت مستقیم می‌تواند روی نرخ محصولات کشاورزی نقش ایفا کند.
به عنوان مثال رشد قیمت تراکتور علاوه بر اینکه خرید این ماشین کشاورزی را برای کشاورزان مشکل می‌کند، موجب خواهد شد که قیمت خدمات کشاورزی هم افزایش یابد و از این طریق می‌تواند بر روی قیمت همه محصولات کشاورزی تأثیر بگذارد. تراکتور بیشتر برای شخم زدن زمین‌های کشاورزی به کار می‌رود و رشد قیمت آن قطعاً به رشد قیمت دستمزد برای شخم زدن زمین کشاورزی منجر خواهد شد.
این مسئله در نهایت موجب افزایش قیمت محصولات کشاورزی از جمله گندم و جو خواهد شد؛ بنابراین از این طریق افزایش قیمت در نهایت امنیت غذایی مردم را به خطر خواهد انداخت و بر روی زندگی عموم مردم جامعه تأثیرگذار است.
با این توضیحات در ادامه به تحلیل بازار تراکتور و دیگر ادوات کشاورزی می‌پردازیم.
نقش ویژه کارخانه تراکتورسازی در تعیین نرخ بازار آزاد
تراکتور یکی از ضروری‌ترین و گران‌ترین ماشین آلات کشاورزی است که در مرحله کاشت، داشت و برداشت استفاده می‌شود؛ با توجه به اینکه واردات تراکتور در سال‌های اخیر تقریباً در حد صفر و شاید کمتر از یک درصد، آن هم در موارد خاص، می‌باشد؛ لذا همه کشاورزی کشور وابسته به کارخانه تراکتورسازی تبریز است.
سالانه حدود ۱۵ هزار تراکتور در تراکتورسازی تبریز تولید می‌شود؛ این در حالی است که ۲۵ هزار تراکتور در کشور مورد نیاز است که نزدیک ۷۰ درصد تراکتور موردنیاز در کشور از طریق این شرکت در تبریز تأمین می‌شود.
تراکتورسازی تبریز بزرگ‌ترین شرکت تولیدکننده تراکتور در کشور است و تأثیر فراوانی در تأمین نیاز کشاورزان کشور دارد چراکه رقیبی برای تراکتورسازی تبریز در کشور وجود ندارد و امکان واردات هم در شرایط تحریمی فعلی ممکن نیست.
۵۸۵ هزار تراکتور و ۱۸ هزار دستگاه کمباین در کشور داریم به طوری که ۸۰ درصد این تراکتورها را تراکتورسازی تبریز تولید کرده است.
با این توضیحات ارائه شده می‌توان گفت که تراکتورسازی نقش ویژه ای در تأمین نیاز کشاورزان به تراکتور دارد و می‌تواند روی بازار آزاد نیز تأثیر ویژه ای داشته باشد. هر موقع که شاهد افزایش عرضه تراکتور توسط این کارخانه هستیم قیمت در بازار آزاد کاهش می‌یابد و وقتی عرضه تراکتور به کشاورزان قطره چکانی انجام می‌شود قیمت آن در بازار آزاد چند ده میلیون تومان گران‌تر می‌شود.
کاهش ۷۰ تا ۱۰۰ میلیون تومانی قیمت تراکتورهای سبک و سنگین در بازار
رجب حبیب زاده یکی از کارشناسان حوزه کشاورزی و فعال در بازار ادوات کشاورزی است که در گفتگو با خبرنگار بازار اظهار داشت: طی دو هفته اخیر شاهد کاهش قیمت تراکتور در بازار آزاد بودیم.
وی سپس ادامه داد: تراکتور سنگین از نوع ۳۹۹ حدود ۶۲۰ میلیون تومان در بازار آزاد خرید و فروش می‌شد که با عرضه این نوع تراکتور توسط کارخانه به قیمت ۴۰۰ میلیون تومان، قیمت آن ۹۰ میلیون تومان کاهش یافته و در بازار آزاد به ۵۳۰ میلیون تومان رسیده است.
تراکتور سنگین از نوع ۳۹۹ حدود ۶۲۰ میلیون تومان در بازار آزاد خرید و فروش می‌شد که با عرضه این نوع تراکتور توسط کارخانه، قیمت آن ۹۰ میلیون تومان در بازار کاهش پیدا کرد
این فعال بازار ادوات کشاورزی در خصوص دلایل کاهش قیمت تراکتور در بازار آزاد اظهار داشت: سایت ثبت نام تراکتور توسط کارخانه در اسفندماه باز شده بود که طی روزهای اخیر دعوت نامه تحویل تراکتور به کشاورزان با همان قیمت سال گذشته و بدون افزایش قیمت ارسال شده و باعث کاهش قیمت‌ها در بازار آزاد شده است.
حبیب زاده درخصوص قیمت تراکتورهای سبک نیز گفت: قیمت تراکتورهای سبک نیز طی دو هفته اخیر با باز شدن سایت کارخانه حدود ۵۰ میلیون تومان کاهش یافته است.
قیمت تراکتور همچنان روند نزولی دارد
وی درخصوص قیمت تراکتور در روزهای آینده نیز گفت: پیش بینی می‌شود همچنان قیمت تراکتورهای سنگین و سبک باتوجه به اینکه اردیبهشت ماه نیز به احتمال فراوان سایت ثبت نام توسط کارخانه باز شود، روند نزولی داشته باشد.
حبیب زاده ابراز داشت: دعوت نامه تحویل تراکتور روز پنج شنبه توسط کارخانه به کشاورزان با همان قیمت سال گذشته و بدون افزایش قیمت، ارسال شده که باعث کاهش ۱۰ درصدی قیمت انواع تراکتور در بازار آزاد شده است.
دعوت نامه تحویل تراکتور روز پنج شنبه توسط کارخانه به کشاورزان با همان قیمت سال گذشته و بدون افزایش قیمت، ارسال شده که باعث کاهش ۱۰ درصدی قیمت انواع تراکتور در بازار آزاد شده است
وی در خصوص قیمت تراکتور و دیگر ادوات کشاورزی در فصول مختلف سال و یا زمان کاشت، داشت و برداشت گفت: کشورمان چهار فصل بوده و زمستان و بهار و تابستان تأثیری در قیمت ادوات کشاورزی ندارد چراکه در یک استانی می‌بینیم کشاورزان مشغول کاشت هستند و در دیگر استان نیز محصول برداشت می‌شود.
قیمت دیگر ادوات کشاورزی در بازار آزاد پایین‌تر از کارخانه است
حبیب زاده در خصوص قیمت دیگر ادوات کشاورزی نیز گفت: قیمت دیگر ادوات کشاورزی همچون گاوآهن، عمیق کار، کمباین، تیلر و خرمن کوب در بازار آزاد پایین‌تر از قیمت کارخانه است.
وی با بیان اینکه در دیگر ادوات کشاورزی شاهد بازار رقابتی هستیم، افزود: دلیل آن نیز به تعدد کارخانه‌های تولید این ادوات برمی گردد. چندین کارخانه بزرگ تولید این ادوات در کشور داریم که محصولات مختلف به تعداد بالایی تولید می‌کنند و عرضه بیشتر از تقاضا بوده و برای همین قیمت بازار آزاد نیز کمتر از قیمت کارخانه است.
چندین کارخانه بزرگ تولید این ادوات در کشور داریم که محصولات مختلف به تعداد بالایی تولید می‌کنند و عرضه بیشتر از تقاضا است
حبیب زاده گفت: این موضوع فقط در تراکتور صدق نمی‌کند و قیمت بازار آزاد بالاتر از قیمت کارخانه بوده چراکه تراکتورسازی تبریز نقش ویژه ای در تأمین نیاز کشاورزان به تراکتور دارد و می‌تواند روی بازار آزاد نیز تأثیر ویژه ای داشته باشد. بدین صورت که اگر عرضه تراکتور بیشتر شود قیمت‌ها در بازار آزاد نزولی و اگر عرضه کاهش یابد قیمت‌ها نیز رشد چشمگیری پیدا می‌کند.
احتمال نزدیک شدن قیمت بازار آزاد تراکتور به نرخ فروش کارخانه
وی با اشاره به اینکه باید از شرکت تراکتورسازی تبریز حمایت شود تا عرضه تراکتور به بازار افزایش پیدا کند، گفت: وقتی قیمت بازار آزاد با کارخانه تفاوت محسوسی پیدا می‌کند شاهد قاچاق تراکتور به دیگر کشورها نیز هستیم.
این فعال بازار ادوات کشاورزی از احتمال نزدیک شدن قیمت بازار آزاد تراکتور به نرخ فروش کارخانه و تعادل در بازار خبرداد و افزود: روز پنج شنبه هفته گذشته ۴۰۰۰ دعوت نامه تحویل تراکتور از کارخانه به کشاورزانی که ثبت نام کرده بودند با همان قیمت قبلی و بدون افزایش نرخ، ارسال شده که با عرضه این تعداد تراکتور بازار به تعادل می‌رسد و قیمت بازار آزاد تا قیمت کارخانه کاهش پیدا می‌کند.
وی گفت: در صورت نزدیک شدن قیمت بازار آزاد تراکتور به نرخ فروش کارخانه دیگر بازار سیاهی در تراکتور نخواهیم داشت.
در صورت نزدیک شدن قیمت بازار آزاد تراکتور به نرخ فروش کارخانه دیگر بازار سیاهی در تراکتور نخواهیم داشت
ضرورت حذف قیمت گذاری دستوری تراکتور
نماینده مردم تبریز، اسکو و آذرشهر در مجلس با انتقاد از قیمت تراکتور در بازار آزاد گفت: تراکتور باید به قیمت واقعی به دست کشاورز برسد.
حجت الاسلام محمدرضا میرتاج الدینی در گفت‌وگو با خبرنگار بازار در خصوص قیمت تراکتور گفت: قیمت گذاری تراکتور مانند خودرو دستوری بوده و به همین دلیل قیمت آزاد تراکتور با قیمت کارخانه متفاوت است.
وی با بیان اینکه شاهد سو استفاده دلالان از این اختلاف قیمت هستیم، افزود: قیمت واقعی تراکتور با توجه به هزینه قطعات و مواد اولیه به غیر از قیمتی است که دولت تعیین می‌کند و همین موضوع باعث می‌شود متقاضی غیرواقعی برای تراکتور افزایش یابد.
این نماینده مردم تبریز در مجلس ابراز داشت: وقتی دو قیمت درب کارخانه و بازار آزاد تفاوت چشمگیری داشته باشد، میزان تقاضا از سوی دلالان افزایش می‌یابد و تراکتور به دست کشاورزان واقعی نمی‌رسد پس باید قیمت گذاری دستوری متوقف شود.
وقتی دو قیمت درب کارخانه و بازار آزاد تفاوت چشمگیری داشته باشد، میزان تقاضا از سوی دلالان افزایش می‌یابد و تراکتور به دست کشاورزان واقعی نمی‌رسد پس باید قیمت گذاری دستوری متوقف شود
وی با بیان اینکه سیاست دستوری و قیمت گذاری باید تغییر پیدا کند، گفت: با حمایت از تولید انبوه و تغییر قیمت گذاری دستوری دیگر این بازار سودی برای دلالان نخواهد داشت و تراکتور به قیمت واقعی به دست کشاورزان می‌رسد.
۴۰ هزار کشاورز متقاضی خرید تراکتور
مدیر بازاریابی و فروش گروه صنعتی تراکتورسازی تبریز نیز، گفت: در حال حاضر تولیدات تراکتورسازی ایران ۹۸ درصد نیاز جامعه کشاورزی و متقاضیان این بخش را تأمین می‌کند، بنابراین اختصاص تسهیلات بانکی برای خریداران ماشین‌آلات این مجموعه ضروری به‌نظر می‌آید.
ناصر قربانیان با اشاره به اینکه از ۶ ماهه دوم سال گذشته اعطای تسهیلات به تولیدات تراکتورسازی متوقف شده است، اظهار کرد: تمام کارشناسان و حتی غیرکارشناسان صنعت کشاورزی معتقد هستند، کشاورزان جزو اقشار ضعیف و کم درآمد محسوب می‌شوند که نیازمند توجه و حمایت برای سرپا نگه داشتن و تداوم بخشی به فعالیت‌شان می‌باشند، بنابراین توقع غیرممکنی می‌باشد که انتظار داشته باشیم رشد و ترقی صنعت کشاورزی با قطع تسهیلات و صرفاً با آورده کشاورز اتفاق بیفتد.
وی افزود: در حال حاضر و براساس آمار ثبت‌نام در سامانه فروش گروه صنایع تراکتورسازی ۴۰ هزار کشاورز متقاضی دریافت تراکتور از تولیدات گروه تراکتورسازان هستند که قریب به اتفاق این کشاورزان درخواست خود را بر مبنی خرید تسهیلاتی ثبت کرده‌اند.
قربانیان ضمن یادآوری اختصاص ۵۰ هزار میلیارد ریال تسهیلات بانکی طی امسال در جهت حمایت از کشاورزان برای خرید ماشین‌آلات از جمله تراکتور تاکید کرد: پارامترهای توزیعی این تسهیلات باید براساس آمار ارقامی تولیدات، خریداران و متقاضیان واحدهای تولیدکنندگان صورت گیرد تا اهداف و سیاست‌های تخصیص بودجه به این بخش محقق و اعتبارات اختصاصی نیز جذب شود نه اینکه با نگاه مغرضانه و دادن این اعتبارات به واحدهای تولیدی که نه توان تولیدی و نه متقاضی برای استفاده از محصولاتشان وجود دارد دست کشاورزان واقعی برای استفاده از این اعتبارات حمایتی را کوتاه کنیم.
مدیر بازاریابی و فروش تراکتورسازی ایران از برنامه‌ریزی جامع تراکتورسازی برای تولید ۳۵ هزار انواع تراکتور طی امسال خبر داد و گفت: تراکتورسازی به نوبه خود و به عنوان یک تولیدکننده، تأمین نیاز همه کشاورزان کشور را در برنامه کاری خود قرار داده و حال به‌نظر می‌رسد جای خالی سایر ارگان‌ها و نهادهای حمایتی از جمله وزارت جهادکشاورزی برای حمایت از کشاورزان محسوس می‌باشد تا با بالا زدن آستین همت، ضمن تأمین نیازهای مالی کشاورزان از جمله با تخصیص تسهیلات، تأمین امنیت غذایی تک تک ایرانیان را با قاطعیت ممکن سازند.
وی از اقدام سال گذشته تراکتورسازی در عرضه مستقیم تراکتور به کشاورزان به عنوان تصمیمی در جهت حمایت از کشاورزان یاد و خاطرنشان کرد: ایجاد فضای لازم برای دسترسی آسان و بدون واسطه کشاورزان به ماشین‌آلات مورد نیاز به قیمت کف کارخانه، زمینه را برای حذف دلالان این بخش، کاهش چشمگیر قیمت بازار آزاد و از بین بردن بازار سیاه چندین ساله تراکتور فراهم آورد که به واسطه برخی تصمیمات غیرکارشناسی و نامسولانه تعدادی افراد سودجو به‌وجود آمده بود.
مسئولان صنف‌های کشاورزی می‌گویند اگر سالانه ۱۰ درصد از کشاورزان بخواهند تراکتور خریداری کنند، سالیانه به ۴۰ تا ۵۰ هزار تراکتور در ایران نیاز داریم، رقمی که دوبرابر میزان توزیع فعلی در کشور است
آنطور که آمارهای اعلامی مرکز توسعه مکانیزاسیون و تراکتورسازی نشان می‌دهد، سالانه بین ۲۰ تا ۲۲ هزار تراکتور بین کشاورزان توزیع می‌شود. این درحالی است که کارشناسان و مسئولان صنف‌های کشاورزی می‌گویند اگر هم سالانه ۱۰ درصد از کشاورزان بخواهند تراکتور خریداری کنند، سالیانه به ۴۰ تا ۵۰ هزار تراکتور در ایران نیاز داریم، رقمی که دوبرابر میزان توزیع فعلی در کشور است.
دشواری تهیه و خرید تراکتور برای عمده کشاورزان نیز موضوع مهم دیگری است که به جز قشر خیلی محدودی که مزارع بزرگ یا کشت و صنعت دارند و به صورت ترکیبی کار می‌کنند برای بیشتر جامعه کشاورزان خرید از بازار آزاد امکان پذیر نیست و خرید از کارخانه هم متأسفانه در دور تسلسل باطل افتاده است که کاملاً با نگاه دولتی اداره می‌شود.
نظر شما