حامد شایگان؛ بازار: با آغاز حمله روسیه به اوکراین تقریبا همه بازارهای مالی روسیه افت کرده؛ بورس ۳۰ درصد و روبل هم در مقابل دلار ۱۰ درصد افت کرده و در مقابل نفت به بالای ۱۰۰ دلار رسیده و گاز هم احتمالا در روزهای آینده رکود خواهد زد! این اتفاق چه تغییراتی می تواند برای اقتصاد ایران و جهان رقم بزند؟
دو سناریو به طور قطع رخ خواهد داد؛ تحریم روسیه توسط هم پیمانان اروپایی و آمریکایی تشدید می شود و بازار روسیه به شرق یعنی چین، ایران، ترکیه، هند و ... وابسته تر خواهد شد و این مساله می تواند صادرات ایران به بازار این کشور را تسهیل کند، از طرف دیگر غربی ها که می خواهند روسیه را از پای در بیاورند معاملات نفت این کشور را محدود می کنند و این یعنی یک گام مثبت برای توافق برجام و جبران بخشی از نفت روسیه با نفت جایگزین ایران خواهد بود. در چنین شرایطی ایران می تواند با حفظ بی طرفی همچنان بر منافع کشور و مردم پایبند باشد، زیرا عملا شرایط سیاسی و اقتصادی کشور اجازه نمی دهد که ایران یک شوک جدید را تجربه کند.
از طرف دیگر باید توجه داشت که در دوران جدال روسیه با غرب این کشور از یک سو به مواد غذایی بیشتری نیاز دارد و از سوی دیگر سوخت و انرژی مازادی دارد که باید آن را از طریق کشورهای دیگر صادرات مجدد کند، همانطور که ایران در دوران تشدید تحریم ها آمریکا علیه ایران سواپ نفتی و ... را اجرا کرد، تسهیل صادرات نفتی ایران همین امتیاز را برای ایران ایجاد می کند که بتواند صادرات نفت و گاز از روسیه را تسهیل کند، هرچند در شرایط کنونی کشورهایی مانند ترکیه، چین و آذربایجان در حال آماده سازی خود برای حداکثر بهره برداری از موقعیت کنونی روسیه هستند و شرکت های ایرانی باید نسبت به فرصت های کنونی آگاه باشند.
سناریو دوم این است که جنگ روسیه با اوکراین به یک بلوک بندی شرق و غرب بدل می شود و این مساله بحران اقتصادی را در تمام جهان رقم خواهد زد و بار دیگر تورم سراسر جهان را در بر می گیرد و این مشکل تنها برای کشورهای در حال جنگ نخواهد بود. این بحران می تواند برای اقتصاد نحفیف ایران هم یک چالش بزرگ باشد، در این فرضیه تنها برجام و افزایش صادرات نفت است که می تواند اقتصاد ایران را نجات دهد، زیرا در زمان جنگ های بزرگ بازارهای مالی هم به شدت افت می کنند و تنها قیمت سوخت و کامودیتی ها هستند که رشد خواهند کرد و این تنها مزیتی است که برای ایران رقم خواهد خورد.
بنابراین موقعیت کنونی به نفع همه شرکت های صادراتی ایران خواهد بود زیرا از یک سو با تقاضای جدیدی روبرو خواهند شد و از سوی دیگر بحران اوکراین اجازه نمی دهد که قیمت دلار بسیار افت کند و درآمد صادراتی آنها همچنان بالا خواهد بود، اما با توجه به اینکه بحران اوکراین منجر به افت بورس های آسیایی شده از نظر روانی هم ممکن است به بورس ایران سرایت کند، چراکه ایران از نظر سیاسی و اقتصادی بیشتر به روسیه نزدیک است و خیلی ها نگران این هستند که بلوک بندی های سیاسی بحران روسیه را به اقتصاد ایران هم بکشاند، اما به نظر نمی رسد که اقتصاد شکننده روسیه تحمل یک شوک داشته باشد، به همین دلیل خرس خشمگین سیبری به دنبال این خواهد بود که زودتر آرام خواهد بگیرد.
نظر شما