بازار، گروه استانها: این روزها کشت گلخانه‌ای به دلیل خشکسالی و کم آبی استانی مانند خراسان جنوبی یکی از برنامه‌های جدی مسئولان است که همواره شعار حمایت از آنها را می‌دهند. از سوی دیگر نیز کشت گلخانه‌ای مدرن باعث تحول در اقتصاد و اشتغال پایدار می‌شود که می‌تواند جایگزین بسیار عالی مزارع سنتی باشد و در راه اندازی آنها نیاز به حمایت بخش دولتی است.
اکنون گلخانه رز بیرجند که یکی از مجتمع‌های برتر کشوری بود به دلیل مشکلاتی صادرات ندارد و در حال تعطیل شدن است با وجود اینکه در چند سال گذشته گل رز این مجموعه با کیفیت‌ترین نوع گل بود و در سطح جهانی حرف برای گفتن داشت، همچنین ارزآوری بسیار خوبی برای خراسان جنوبی به همراه داشته است.
در همین راستا با «محمدهادی موهبتی»، مدیرعامل کشت و صنعت هزار دستان بیرجند گفت‌وگویی داشتیم و موارد و مسائل مختلف را مورد بررسی قرار دادیم.
در زمینه چگونگی راه‌اندازی مجتمع گلخانه‌ای به ویژه گلخانه گل رز توضیح دهید؟
این مجتمع با هدف ایجاد اشتغال برای روستاییان و افراد مستمند در بخش‌های مختلف از جمله گلخانه و فضای پرورش اسب شروع به کار کرد. به دلیل سنگ‌اندازی‌هایی که صورت گرفت پرورش اسب را متوقف کردیم. در ابتدای تأسیس شرکت، ایجاد کارخانه فرآوری شیر برای روستاییان مورد هدف بود تا بتواند با بکارگیری بخش تخصصی کمکی به توسعه اشتغال کند.
در سال ۸۷ اقدام به احداث گلخانه کردیم و پس از وقفه کاری دو سه ساله به لحاظ مشکلات اقتصادی دوباره گلخانه در سال ۹۳ بازسازی شد. در ابتدا با کشت گلخانه‌ای توت فرنگی شروع کردیم و بعد از رایزنی‌هایی که با کشورهای دیگر انجام شد در ابتدا بوته گل رز هلندی وارد و بعد توانستیم گل رز شاخه بریده هلندی را تولید کنیم. همچنین اولین گلخانه هیدروپونیک گل رز شاخه بریده هلندی در بیرجند بودیم.
این گلخانه در سال اول که سال ۹۵ بود نتیجه داد و با استان‌های دیگر در کشور به صادرات پرداخت. در سال ۹۷ گلخانه به عنوان تولیدکننده نمونه گل و گیاه زینتی در کشور انتخاب شد و چندین بار نیز به عنوان کارآفرین برتر معرفی شده است.
این گلخانه در مساحت یک هکتار فعالیت داشت و یک میلیون شاخه گل تولید می‌شد ولی به دلایل مشکلات کنونی، تولید گل رز تعطیل و به دنبال تولید صیفی و سبزیجات هستیم. همچنین پیگیر توسعه زیرساخت‌ها و سطح گلخانه نیز هستیم ولی تاکنون به دلیل مشکلات و نبود تأمین منابع و کمک‌های تسهیلاتی دولت، این کار اجرایی نشده است.
دلیل ایجاد گلخانه توسط شما چه بود؟
با توجه به شرایط خشک و کم آب استان و از آن طرف ضرورت تولید محصولات کشاورزی برای امنیت غذایی، بهترین راهکار کشت گلخانه‌ای است. در گلخانه‌ها به ازای هر لیتر در ثانیه از منبع آب، یک هکتار گلخانه آبیاری می‌شود که صرفه‌جویی عظیمی در این بخش است.
همچنین گلخانه‌ها اشتغال‌زایی بالایی دارند که در هر هکتار می‌توان ۱۵ تا ۲۵ نفر را مشغول به کار کرد، ولی در مزارع عادی با این مقدار آب فقط برای نیم نفر می‌توانند اشتغال ایجاد کنند، اما در گلخانه‌ها اشتغال پایدار و زیاد وجود دارد.
با توجه به محدودیت جدی آب در خراسان جنوبی منطقی است که از میزان آب موجود حداکثر استفاده به عمل آید که در این راستا گلخانه‌ها با ایجاد حداکثر اشتغال‌زایی و درآمد به ازای مقدار کمی آب، می‌تواند سرمایه قابل توجهی از منابع مالی را به سوی بخش کشاورزی جذب کند.
لازم به ذکر است که کشور در ابعاد مختلف وارد کننده است و برای اینکه منابع ارزی متعادل شود لازم است که محصولاتی در ایران تولید شوند، که ظرفیت صادرات داشته باشند. مواد غذایی و میوه و صیفی‌جات محصولات فسادپذیری هستند و در همین راستا لازم است بازار داخلی قابل اطمینانی ایجاد شود که در کشت‌های گلخانه‌ای به دلیل کم آب‌بر بودن این نیاز برطرف می‌شود.
اشتغال‌زایی شما چگونه است؟
اکنون در مجتمع گلخانه‌ای ما ۲۲ نفر شاغل هستند که ۹۰ درصد آنها را بانوان تشکیل می‌دهند. دلیل این مورد هم این است که ما در صنایع ناصری به دنبال اشتغال‌زایی برای بانوان بودیم چرا که دیگر صنایع این مجموعه مردانه و مناسب بانوان نبود. مجتمع گلخانه‌ای نیز کاری است که با گل و گیاه در ارتباط هستند از نظر روحی برای بانوان مناسب است و توانستیم به هدف خود، با این مهم دست پیدا کنیم.
صادرات شما در بخش گل رز که تولیدکننده نمونه آن در کشور هستید به چه نحوی بود؟
گل‌های رز در کشور جمع‌آوری و باهم صادرات می‌شد که بازار هدف نیز کشورهای بلاروس و حوزه آسیای میانه بود. هر دانه گل رز هلندی حدود ۷۰ سنت خریداری می‌شود که ارزآوری بالایی برای استان ایجاد می‌کرد. اما با وجود تحریم‌ها اکنون صادرات دیگر انجام نمی‌شود، همچنین به دلیل تورم و گرانی، بازار داخلی نیز دیگر وجود ندارد و خرید گل رز به عنوان کالای لوکس از سبد مردم حذف شده است؛ در نهایت کرونا نیز ضربه آخر را زد که باعث راکد شدن این واحد شده و اگر حمایت نشویم به طور کامل تعطیل خواهیم کرد و کشت گلخانه‌ای را با محصولات صیفی و سبزیجات ادامه می‌دهیم.
با توجه به این مشکلات حمایت‌ها چگونه بود؟ و درخواست شما چیست؟
تاکنون حمایت مؤثری از سمت دولت نداشته و به حال خود رها شده‌ایم، حتی درخواست تسهیلات برای توسعه طرح کشت گلخانه‌ای داشتیم که تاکنون اجرایی نشده است.
مشکل اینجا است که یک سری از زیرساخت‌های استان مانند حمل و نقل، فرآوری و دانش فنی و متخصص ضعیف است که نیاز داریم این مشکلات با اقدامات درست برطرف شود. چرا که خراسان جنوبی به دلیل دوری از بازار فروش که مراکز اصلی کشور هستند رقابت بسیار سختی دارد و نیاز است که ارگان‌های حمایتی تدابیری بیندیشند.
همچنین برای صادرات راهکاری دیده شود که با تعامل بتوان ارتباط‌های بین‌المللی داشته باشیم زیرا اکنون به دلیل مشکلات صادراتی نمی‌توانیم با تجار خارجی رقابت داشته باشیم.
کارشناس متخصص و دانش فنی نیز در اختیار نداریم و برای حضور یک کارشناس فنی لازم است که هزینه‌های بالایی شود تا از خارج استان یا حتی از خارج کشور به خراسان جنوبی بیایند، که با برنامه‌ریزی دولت می‌تواند این مشکل را برطرف کند و باری را از دوش تولیدکننده بردارند.
همچنین در بخش تخصیص منابع مالی به این نکته توجه شود که ارزان قیمت باشد چرا که تولید کننده با سودهای کلان بانکی نمی تواند کاری انجام دهد و توجیه اقتصادی ندارد.
مسئولان لازم است که به این نکته توجه کنند ایجاد امنیت برای توسعه گلخانه های مدرن باعث توسعه اقتصادی استان و کشور می شود که با کمترین میزان آب بیشترین بهره وری و اشتغال زایی را به همراه دارد و مسئولان با حمایت واقعی می توانند موانع ایجاد شده را رفع کنند.
نظر شما