بازار؛ گروه استانها: صنایع‌دستی هر قوم و ملتی معرف ذوق و خلاقیت‌های آنان در پاسخ به ضرورت‌های مادی و معنوی در مرحله مشخصی از گسترش تاریخی است چراکه انسان‌ها با توجه به خصوصیات فردی و نوع نیازهایشان، همواره در ستیزی دائمی با طبیعت به سر برده و با فعال نمودن ذوق، اندیشه و احساس، در صدد تغییر دادن و تصرف در ساخت طبیعت برآمده‌اند تا به جبران کمبودها برآیند و به هر آنچه هستی آن‌ها را از داشتن آن محروم کرده دست یابند.
صنایع‌دستی تجلی ویژگی‌های فرهنگی و مظهر تمدن انسان‌های هر جامعه در گذر تاریخ است و در استان همدان نیز صنایع‌دستی ثمره دست‌هایی است که عشق را از قلب خود جاری ساخته و با انگشتان خود آن را بر تار و پود گلیم و جاجیم نمود داده‌اند و یا با تلنگرهای چکش آن را حک می‌کنند.
فرش به عنوان یک هنر و صنعت شناخته می شود که نه تنها می تواند زمینه ای برای نگه داشت هویت ما باشد بلکه می تواند مسیری برای ایجاد اشتغال، صادرات و ارزآوری نیز محسوب شود
در این عرصه فرش به عنوان یک هنر و صنعت شناخته می شود که نه تنها می تواند زمینه ای برای نگه داشت هویت ما باشد بلکه می تواند مسیری برای ایجاد اشتغال، صادرات و ارزآوری نیز محسوب شود.
استان همدان در این زمینه حرف های زیادی برای گفتن دارد به نوعی که بر اساس اطلاعات موجود، همدان یکی از مراکز عمدهٔ قالیبافی ایران محسوب می‌شود.
اهمیت آن از این جهت است که میزان محصولات قالی و قالیچه‌های تولیدشده با قیمت ارزان، از سایر نواحی قالیبافی ایران بیشتر است به طوری که می‌توان همدان را مرکز قالیچه‌های ارزان‌قیمت نامید ضمن اینکه در سالیان گذشته بیش از صدها هزار نفر در استان همدان به قالیبافی اشتغال داشته اند.
اما به راستی برای احیای این هنر صنعت چه قدم هایی در استان همدان برداشته شده است؟ آیا توانسته ایم از فعالین این عرصه حمایت و کارآفرینان را به سمت احیای آن سوق دهیم؟
حدفاصل میدان امام خمینی (ره) همدان منتهی به تپه هگمتانه، سراها و کاروانسراهایی هنوز پابرجا هستند که به عرضه فرش و قالی دستباف می‌پردازند، اما این راسته ها این روزها از رونق همیشگی برخوردار نیستند
قالی، گل سرسبد صنایع دستی است تا آنجاکه می توان قالیبافی را از هنرها و صنایع‌دستی اصیل و کهن استان همدان دانست؛ حدفاصل میدان امام خمینی (ره) همدان منتهی به تپه هگمتانه، سراها و کاروانسراهایی هنوز پابرجا هستند که به عرضه فرش و قالی دستباف می‌پردازند، اما این راسته ها این روزها از رونق همیشگی برخوردار نیستند.
نیمه آبانماه بود که علیرضا قاسمی فرزاد؛ استاندار همدان با تاکید بر اینکه لازم است که در کنار صنایع دستی، به فرش همدان هم توجه شود، گفت: فرش همدان هم قابلیت صادراتی دارد، هم هنر صنعتی است که می‌تواند سفیر فرهنگی ما باشد و ظرفیت استان نیز در این مسیر بالا است اما بی‌توجهی‌ها در این مسیر موجب شده فرش همدان رو به تحلیل و تضعیف برود.
حال با این تفاسیر، در این راستا گفتگویی با حمیدرضا فروزان احسن؛ کارآفرین نمونه و فعال در فرش دستباف استان همدان ترتیب داده شد تا وضعیت تولید این هنر را در همدان جویا و حمایت های صورت گرفته در این عرصه را بررسی کنیم که در ادامه متن این گفتگو را می خوانید:
متاسفانه اعمال قانون های دست و پاگیر، کار را برای کارآفرینان استان همدان سخت کرده است
حمیدرضا فروزان احسن در گفتگو با خبرنگار بازار با بیان اینکه متاسفانه اعمال قانون های دست و پاگیر کار را برای کارآفرینان استان همدان سخت کرده است، گفت: به طور مثال یک کارآفرین که وارد میدان عملگرا و مسیر پیشرفت احیاء فرش دستبافت می شود، آنقدر پروسه زمانی طولانی را در رفت و آمد در ادارات طی می کند تا حدی که در بیشتر مواقع اخذ مجوزش تا یک سال به طول می انجامد.
بیشتر پشم های گوسفندان هرز می رود و دور ریخته می شود درحالی که می‌توان با یک مدیریت انتظام بخش از تمامی پشم ها استفاده کرد؛ برای این کار لازم است که سازمان دامپزشکی استان ورود جدی داشته باشد
این کارآفرین فرش دستباف در خصوص مضمحل کردن مواد اولیه برای بافت فرش نیز صحبت کرد و افزود: بیشتر پشم های گوسفندان هرز می رود و دور ریخته می شود درحالی که می‌توان با یک مدیریت انتظام بخش از تمامی پشم ها استفاده کرد اما برای این کار لازم است که سازمان دامپزشکی استان ورود جدی داشته باشد.
وی در این راستا تشریح کرد: اگر پشم گوسفندان که قبل از ذبح چیده شود با این اقدام هم از هرز رفتن و مضمحل شدن پشم ها جلوگیری به عمل می آید و هم استفاده از گوشت گوسفند راحت تر می شود.
فروزان احسن در ادامه صحبت های خود با تصریح بر اینکه با همکاری سازمان آموزش فنی و حرفه ای استان همدان، دوره های آموزشی کارگاه های گلیم و قالی بافی و همچنین ریسندگی برای کارآموزان به صورت رایگان برگزار می شود، اظهار کرد: هم چنین، کارگاه هایی در سازمان فنی و حرفه ای دایر شده و پس از آموزش قالی بافی، دارهای قالی با نقشه های قدیمی که بعضاً نقش و نگار اماکن تاریخی برآن حک و طراحی شده به صورت آماده و در اختیار بافندگان قرار می گیرد.
این کارآفرین نمونه با بیان اینکه این افراد می توانند دارقالی را به منازل خود منتقل کنند یا اینکه در کارگاه ها مشغول به بافندگی می شوند، اضافه کرد: برای آموزش گلیم و قالی بافی به کارآموزان دار قالی در اختیار آن ها قرار داده می شود.
وی ادامه داد: بدین ترتیب کارآموزان با آموزش رایگان به شرط اشتغال در کارگاه های فرش بافی ثبت نام می کنند و پس از اتمام دوره آموزشی نقشه های قدیمی در اختیار آن ها قرار می گیرد تا با این اقدامات پیش رونده بتوانیم دوباره فرش دستبافت استان همدان را احیاء کنیم.
پشم های به کار رفته در بافت فرش های استان همدان به دلیل ارگانیک بودن و رنگ آمیزی گیاهی آن ها در سطح کشور از مرغوبیت قابل توجهی برخوردار هستند
فروزان احسن در ادامه گفتگو عنوان کرد: پشم های به کار رفته در بافت فرش های استان همدان به دلیل ارگانیک بودن و رنگ آمیزی گیاهی آن ها در سطح کشور از مرغوبیت قابل توجهی برخوردار هستند.
وی با تاکید بر اینکه فرش های استان همدان در دنیا به دلیل مرغوبیت پشم قالی معروف هستند اما متاسفانه استفاده بهینه از این پشم ها صورت نمی پذیرد و مضمحل می شوند، اظهار کرد: خریداران اصلی فرش همدان که حاصل هنرمندی هنرمندانه عشایری و روستایی ما است، از قدیم کشورهای خارجی اعم از آمریکا و اروپا و کشور کانادا بوده اند.
راه اندازی کارگاه های آموزش رایگان به شرط اشتغال
این کارآفرین فرش دستباف عنوان کرد: ما بر آن هستیم که قالی بافان را به عنوان یک هنرمند که تمام قد ذوق و سلیقه خود را به کار می بندد تا فرشی بی بدیل را ببافد که در سطح دنیا نظیر نداشته باشد، معرفی کنیم و به همین منظور کارگاه های آموزش رایگان به شرط اشتغال را در همه جای استان راه اندازی کردیم تا رشته های مختلف فرش بافی دوباره احیاء شود.
فروزان احسن در ادامه با اشاره به اینکه در این مجموعه های آموزشی در تلاشیم تا ریسندگی پشم رونق هرچه تمام تری داشته باشد، اضافه کرد: با پشم های مرغوب ۵۰ اثر نقشه های قدیمی روی دارهای قالی نقش ببندد تا این هنر بی بدیل به منصه ظهور و بازآفرینی برسد.
باید با یک وحدت و همدلی در این مسیر پیش رفت تا بتوانیم روز به روز شاهد پیشرفت و رونق بافت فرش همدان باشیم
این کارآفرین نمونه در بخش پایانی گفتگو با بیان اینکه بایستی یک وحدت رویه ای در خصوص فرش همدان شاهد باشیم و در این مسیر مسئولین استان وارد کار شوند، گفت: باید با یک وحدت و همدلی در این مسیر پیش رفت تا بتوانیم روز به روز شاهد پیشرفت و رونق بافت فرش همدان باشیم که این امر به خودی خود نقش مهمی نیز در ارزآوری برای کشور و استان دارد.
به راستی زمان آن رسیده تا به جای آن که دست روی دست بگذاریم و شاهد فراموشی هنرصنعت فرش بافی در همدان و سوت و کوری راسته فرش در بازارهای تاریخی همدان باشیم، آستین های همت را بالا زده و از کارآفرینان این عرصه حمایت کنیم؛ قدم هایی که به راستی نه تنها موجب احیای این هنرصنعت در استان می شود بلکه می تواند زمینه ای برای اشتغال زایی، درآمدزایی، صادرات و ارزآوری شود.
آنچه مسلم است؛ فرش در استان همدان روزهای ناخوشی را سپری می کند چرا که از یک سو، این هنر زیرمجموعه اداره کل میراث فرهنگی و صنایع دستی محسوب نمی شود و در سازمان صمت نیز غریب و تنها مانده است و از سویی، به سبب مناسب نبودن حمایت ها این هنر صنعت در استان همدان رو به زوال است به نوعی که نه معرفی خوبی از فرش همدان می بینیم، نه بازارچه و نمایشگاه هایی در این عرصه دایر می شود و نه توانسته ایم از هنرمندان و کارآفرینان آن حمایتی داشته باشیم.
به راستی این وضعیت، نیازمند فکر چاره و برنامه ریزی هایی در اسرع وقت است تا بتوانیم این صنعت را احیا و حفظ و شغل های کمرنگ شده در این عرصه را نیز احیا کرده و مسیر صادرات را برای آن ها فراهم آوریم.
نظر شما