بازار، گروه استانها: استان سمنان ظرفیت‌های عظیم سرمایه گذاری دارد اما در سه دهه اخیر دست کم این سرمایه گذاری ها صرفاً در حوزه صنعت آن هم به شکل محدود در دو شهرستان استان رقم خورده و بعضاً به صورت موردی نیز اقداماتی در بخش‌های کشاورزی انجام شده است لذا نتوانسته‌ایم آنطور که باید و شاید در استان مستعد سمنان شاهد رقم خوردن سرمایه گذاری‌های کلان باشیم.
از این منظر اشتغال در استان سمنان هم ضربه‌های بسیاری خورده است امروز توسعه استان نامتوازن بوده به شکلی که در برخی شهرستان‌ها حتی کارگر از استان‌های مجاور نیز حضور دارد در حالی که دیگر شهرستان‌های استان با مهاجرت شدید و رشد اندک جمعیت روبرو است تا جایی که بسیاری روستاها خالی از سکنه شده‌اند.
این ساختار نتیجه یک نوع مدیریت ناکارآمد در ساختارهای اقتصادی استان و ارگان‌هایی است که اصطلاحاً ذی‌ربط در حوزه سرمایه پذیری هستند. دستگاه‌هایی که اهمیت سرمایه پذیری را درک نکرده و نه اعتقاد و اعتماد و نه تخصص فعالیت در حوزه رایزنی برای جذب سرمایه گذاری را دارند و در نتیجه این امر باعث شده تا ظرفیت‌های قابل سرمایه گذاری استان شناسایی، احصا و معرفی نشوند.
امروز توسعه استان نامتوازن بوده به شکلی که در برخی شهرستان‌ها حتی کارگر از استان‌های مجاور نیز حضور دارد در حالی که دیگر شهرستان‌های استان با مهاجرت شدید و رشد اندک جمعیت روبرو است
در ادامه مصاحبه‌ای را با مسعود نیک بین کارشناس اقتصادی ترتیب داده‌ایم تا ساختار سرمایه پذیری استان سمنان را مورد بررسی قرار دهیم.
* اولویت بندی مورد نیاز استان سمنان چیست؟
نخستین اولویتی که دولت سیزدهم در سطح استان باید داشته باشد این است که ظرفیت‌های شناسایی نشده اقتصادی در راستای سرمایه گذاری را احصا کند تا بتوانیم شاهد فعال شدن آنها باشیم. همیشه از سمنان به عنوان استان صنعتی و کشاورزی یاد می‌شود اما بعد از پنج دهه این استان تحولات عظیمی را پشت سر گذاشته و مثلاً در زمینه معدن و فرآوری معدنی امروز ظرفیت‌های عظیم‌تری از بخش صنعتی نیز در آن وجود دارد مشکل استان این است که تا کنون این مزیت‌های قابل سرمایه گذاری شناسایی نشده است.
وقتی ظرفیت‌های سرمایه گذاری شناسانده نشوند در واقع مغفول خواهند ماند پتاس و کرومیت که در استان وجود دارد، مزیت اقتصادی سرمایه گذاری عظیمی است که به واسطه ناشناخته بودن آنها نتوانسته‌ایم برایشان سرمایه گذار پیدا کنیم.
* باید چه کرد؟
صمت امروز باید ۲۰ طرح سرمایه گذاری در بخش معدن و واحدهای فرآوری داشته باشد، آنها را به زبان‌های روسی، انگلیسی، عربی، چینی و … ترجمه کند، برای هرکدامشان مزیت‌ها شامل راه، آب، گاز و… معرفی کند نمایی از اقتصاد استان را در آن به کار ببندد، هیئت رایزن اقتصادی را برای تفسیر و ارائه آن داشته باشد و از سوی دیگر آنقدر اختیار داشته باشد که برخی تضمین‌ها و حتی مشوق‌ها از زمین رایگان و مالیات و… در نظر بگیرد تا سرمایه گذار جذب شود اما سوال اصلی این است که آیا این اتفاق در سه دهه اخیر دست کم رخ داده است؟ مطمئناً نقشه راه جذب سرمایه گذاری در استان نداریم.
صمت امروز باید ۲۰ طرح سرمایه گذاری در بخش معدن و واحدهای فرآوری داشته باشد
سرمایه گذاری امروز سخت‌تر از گذشته شده است در سابق سرمایه گذاران توقعات کمتری داشتند، مدت بازگشت سرمایه شأن را حتی سه الی پنج سال می‌دانستند اما شرایط اقتصادی، سودهای بانکی، بازارهای جذابی مانند طلا، سکه و دلار و … باعث شده تا همه چیز تفاوت کند، گفت: ما سابقاً سرمایه گذاران هیجانی هم داشتیم یعنی کسانی که عمدتاً کم تجربه بودند اما می‌خواستند بنا به عرقی که به زادگاه خود داشتند کاری را انجام دهند در نتیجه همه مدل تراضی و رغبتی را از خویش نشان می‌دادند، اما امروز دیگر چنین کسانی نیستند.
* سرمایه گذاری را چطور باید انجام داد؟
امروز سرمایه گذاران به دلیل مشکلات اقتصادی و اینکه پول به دشواری در می‌آید، به دشواری نیز سرمایه گذاری می‌کنند در نتیجه سازمان‌هایی مانند جهاد، صمت، اتاق بازرگانی، میراث فرهنگی و … می‌بایست ده برابر در زمینه جذب سرمایه گذاری تلاش کنند تا بهتر نتیجه بگیریم اما عملاً چنین اتفاقی رخ نمی‌دهد.امروز باید اذعان کرد که ساختار اقتصادی ما دچار سکون و ناکارآمدی است چرا ه هیچ دستگاهی پیوست سرمایه گذاری را در کارها و برنامه‌هایش نمودار نمی‌سازد.
مشکل اینجا است که ما نشسته‌ایم تا سرمایه گذار بیاید در حالی که چنین اتفاقی رخ نمی‌دهد برای مثال مشاهده کردیم که در همین خبرگزاری تحلیل بازار، مدتی قبل عنوان شد استان سمنان ۳۰۰ روز آفتابی در سال دارد اما چند درصد از سرمایه‌های خارجی جذب شده استان سمنان و کشور صرف این نوع انرژی شده است؟ مشکل کجا است؟ مشکل این است که ما مسئولانی که توانمندی جذب سرمایه گذاری را داشته باشند نداریم.
سرمایه گذاری مقوله بسیار پیچیده، مهم و تخصصی است و از عهده هر کسی بر نمی‌آید اما شاهد هستیم که مدیران در دستگاه‌هایی که چند نمونه از آنها را در بالا نام بردیم بعضاً شش سال هفت سال مشغول به کار هستند بدون اینکه در زمینه جذب سرمایه کارنامه‌ای داشته باشند بدتر اینکه ما به مشاوران و تیم‌های مذاکره کننده سرمایه گذاری نیز اعتماد و البته اعتقادی نداریم امروز به جای اینکه بانک‌ها اعلام کنند در صورتی که هر واحد اقتصادی و تولیدی بتواند ۱۰ میلیارد تومان جذب سرمایه کند من ۱۰ میلیارد تومان تسهیلات می‌دهم، درست برعکس این موضوع رخ می‌دهد و وقتی کسی به عرصه جذب سرمایه پای می‌گذارد، کارها برایش در بوروکراسی پیچیده‌تر هم می‌شود.
* جذب سرمایه گذار های جدید با چه ساز و کاری امکان دارد؟
ارگانی مانند اتاق بازرگانی که مسئول آن با سن بسیار بالا در این یک دهه اخیر چه نقشی در رایزنی اقتصادی جذب سرمایه گذاری استان داشته است؟ چرا آماری اعلام نمی‌شود که مردم بدانند کسی که سال‌ها است در مسند اتاق بازرگانی استان سمنان قرار دارد چه میزان توانسته در جذب سرمایه گذاری به مثابه یک اکیپ رایزن اقتصادی استان مفید فایده باشد؟ اتاق بازرگانی به صورت تفکیکی چه کمکی به سرمایه گذاری هشت شهرستان استان سمنان کرده است؟ چه گره‌ای را از اقتصاد شهرستان‌های استان باز کرده است؟ چند بار اتاق بازرگانی در این ده سال اخیر در شهری خارج از سمنان نشست برگزار کرده است؟
مشکل اینجا است که ما نشسته‌ایم تا سرمایه گذار بیاید در حالی که چنین اتفاقی رخ نمی‌دهد
مجموع این عوامل نشان می‌دهد که ما نه تنها اعتقاد و اعتماد بلکه ابزار رایزنی اقتصادی و سرمایه گذاری را هم نداریم و با سیستم سنتی مبتنی بر افرادی که در دهه ششم و هفتم زندگی خود قرار دارند، نمی‌توان نحوه و شیوه‌های سرمایه گذاری نسل امروز را در اقتصاد دیجیتال درک و برایشان راهبرد تعیین کرد و در نتیجه سرنوشت ما همین می‌شود که امروز است. یعنی شرایطی که حتی استانداری سمنان هم از اعلام آمار ریز و تفکیکی سرمایه گذاری بخش‌های مختلف در هشت شهرستان استان را منتشر نمی‌کند زیرا اختلافات فاحش هستند.
* دولت باید چه کند؟
دولت جدید در وهله اول باید فکری برای ساختاری که سال‌ها است بر اقتصاد و سرمایه گذاری استان چنبره زده کند از سوی دیگر باید برنامه‌ریزی داشته باشد تا بتوانیم سهم شهرستان‌های استان را از سرمایه گذاری ارتقا ببخشیم مگر می‌شود که شهرستانی از استان توان و ظرفیت سرمایه گذاری را نداشته باشد؟ مگر می‌شود در زمینه پسته و معادن دامغان سرمایه گذاری نکرد؟ فقط محصول پسته دامغان سالانه سه هزار میلیارد تومان گردش مالی دارد اما مسئولان استان چقدر از این ظرفیت برای سرمایه گذاری واحدهای فرآوری استفاده کرده‌اند؟.
کار دولت سیزدهم دشوار است اما باید ساختارها را صورت کلی تخریب و دوباره بسازد تا اولاً قابلیت‌های استان از اول استحصال و سپس شناسانده شوند تا بتوانیم با ایجاد یک اکیپ رایزن اقتصادی برایشان سرمایه گذار جذب کنیم.
نظر شما