جواد حیران نیا؛ بازار: «سید عباس عراقچی» معاون سیاسی وزیر امور خارجه و رئیس هیأت ایرانی در مذاکرات احیای برجام در وین شنبه 26 تیرماه در یک رشته توئیت نوشت: ما در دوران انتقالی به سر می‌بریم و یک انتقال دموکراتیک قدرت در تهران در حال انجام است. روشن است که گفت‌وگوهای وین باید منتظر دولت جدید در ایران بماند. این اقتضای هر دموکراسی است. آمریکا و انگلیس باید این نکته را درک کرده و ایجاد ارتباط بین یک تبادل انسانی - که آماده اجرا می‌باشد - با برجام را متوقف کنند.
عراقچی ادامه داد: تبادل (زندانیان) را گروگان اهداف سیاسی قرار دادن، باعث از دست دادن هم تبادل و هم توافق می‌شود. ۱۰ فرد زندانی از همه طرف‌ها می‌توانند همین فردا آزاد شوند، اگر آمریکا و انگلیس به تعهدات خود در توافق به عمل آمده عمل کنند.
در واکنش به این اظهارات عراقچی، «رابرت مالی» نماینده ویژه دولت آمریکا در امور ایران بامداد یکشنبه در بیانیه وزارت خارجه این کشور گفت: «این اظهارات، تلاشی تکان‌دهنده و خشمگین‌کننده برای رفع تقصیر و شانه خالی کردن از مسئولیت بن‌بست کنونی در بازگشت متقابل احتمالی به پایبندی به برجام است.»
این بیانیه که توسط «ند پرایس» سخنگوی وزارت خارجه آمریکا صادر شده، ادامه می‌دهد: «ما آماده هستیم تا به‌محض اینکه ایران تصمیمات مقتضی را اتخاذ کرد، به وین بازگردیم و کار روی بازگشت متقابل به برجام تکمیل کنیم.»
پرایس همچنین افزود: «درخصوص اظهاراتی که درباره آمریکایی‌های زندانی در ایران می‌شود نیز باید گفت که ما تلاش ظالمانه دیگری را برای دادن امید واهی به خانواده‌های آنها شاهد هستیم. عراقچی درباره گروگان گرفته‌شدن توافق از سوی ما می‌گوید، در حالی که دولت او چهار آمریکایی را سال‌هاست که زندانی کرده است.»
بر این اساس، وزارت خارجه آمریکا در این‌باره توضیح داد: «هنوز هیچ توافقی در زمینه زندانی‌ها حاصل نشده است. اگر ایران واقعا می‌خواهد که ژست بشردوستانه بگیرد، می‌تواند به سادگی و فوراََ زندانی‌ها را آزاد کند.»
در ادامه این بیانیه آمده است: «آزادی شهروندان بازداشتی ما از اولویت بالایی برخوردار است و ما کماکان منتظر رخ دادن آن هستیم.»
پرایس همچنین اضافه کرد: «ما در جریان مذاکرات وین، گفت‌وگوهای غیرمستقیمی درباره موضوع زندانی‌ها انجام دادیم و تأخیر در ازسرگیری این روند، کمک‌کننده نیست. هر چند که مؤثتر بود اگر طی نشستی در وین به پیشرفتی در این خصوص می‌رسیدیم، ولی ما برای ادامه‌دادن گفت‌وگوها درباره زندانی‌ها طی این دوره (انتقال قدرت در ایران) آماده هستیم».
پیش از این مشاجره اخیر ایران و آمریکا، برخی رسانه‌های غربی در خصوص زمان آغاز مذاکرات وین اعلام کرده بودند تهران به کشورهای اروپایی اطلاع داده که تیم مذاکره‌کننده ایرانی تا بعد از آغاز به کار دولت جدید و اواسط ماه آگوست برای دور هفتم مذاکرات به وین بازنمی‌گردد.
با این وجود وزارت امور خارجه آمریکا شامگاه شنبه 26 تیرماه اعلام کرده بود هنگامی که دوره انتقالی در ایران به پایان برسد، آماده برنامه‌ریزی برای ادامه مذاکرات در وین است.
وزارت خارجه آمریکا اعلام کرده که این کشور آماده ادامه مذاکرات بوده اما طرف ایرانی خواستار زمان بیشتر برای دوره انتقالی در این کشور شده است.
اظهارات مقامات امریکا را باید در راستای «اجماع سازی» امریکا در خصوص مذاکرات وین ارزیابی کرد. امریکا درصدد است تا با ایجاد اجماع و نهادینه ساختن این موضوع که خواهان بازگشت به برجام علیرغم برخی اقدامات ایران است، کشورهای اروپایی را برای اقدامات خود در گامهای بعدی همراه خود داشته باشد.
به عبارت دیگر امریکا در تلاش است اگر زمانی مذاکرات وین به شکست بیانجامد بتواند هزینه ایران را بالا ببرد و شکست را متوجه ایران کند. این اجماع سازی می تواند در صورتی که مذاکرات به نتیجه نرسد در اقدامات آتی امریکا در آژانس بین المللی انرژی اتمی و شورای امنیت به کار امریکا بیاید.
در خصوص موضوع مبادله زندانیان اگرچه اعلام شده این موضوع مرتبط با مذاکرات وین در خصوص موضوع هسته ای نیست ولی از اظهارات مقامات امریکایی مشخص است امریکا این موضوع را همزمان با موضوع هسته ای دنبال می کند.
«رابرت مالی» نماینده ویژه دولت آمریکا در امور ایران چند روز پیش نیز در اظهاراتی گفته بود واشنگتن، آنچه به گفته او «توافق ناقص با ایران» برای آزادسازی آمریکایی‌های بازداشت‌شده در ایران خوانده شده را نخواهد پذیرفت.
شبکه «ان‌بی‌سی» آمریکا به نقل از رابرت مالی نوشته بود دولت «جو بایدن»، رئیس‌جمهور آمریکا مصر است تمامی آمریکایی‌هایی که در ایران بازداشت شده‌اند آزاد شوند و در مذاکراتش با تهران در خصوص این گروه از زندانیان «توافق ناقص» را نخواهد پذیرفت.
رابرت مالی یادآوری کرده که در دوران ریاست‌جمهوری «بارک اوباما»، رئیس‌جمهور اسبق آمریکا نیز در تلاش برای آزادی آمریکایی‌های بازداشت‌شده در ایران بوده است.
این در حالی است که ایران موضوع هسته ای را از سایر موضوعات جدا می داند. ایران بحث مذاکره در خصوص مبادله زندانیان را اقدامی «بشردوستانه» و «غیر مرتبط» با موضوع هسته ای و مذاکرات احیای برجام می داند.
بر همین اساس «سعید خطیب‌زاده» سخنگوی وزارت امور خارجه جمهوری اسلامی ایران امروز یکشنبه 27 تیرماه در توئیتی در واکنش به اظهارات مقامات آمریکایی درباره اینکه با ایران در خصوص تبادل زندانیان توافقی حاصل نشده، نوشت: حیرت آور است که آمریکا این واقعیت ساده را منکر می‌شود که درباره زندانیان و بازداشت شدگان توافقی حاصل شده است. حتی درباره نحوه اعلام عمومی آن. تبادل بشردوستانه (زندانیان) و آزادی ۱۰ زندانی از همه طرف‌ها با آمریکا و انگلیس در وین و - جدا از برجام - مورد توافق قرار گرفت.
سخنگوی دستگاه دیپلماسی ایران همچنین اعلام کرد ایران همین امروز آماده انجام این کار و اجرایی کردن این توافق است.
اظهارات مقامات امریکایی نشان از این دارد که واشنگتن در میانه مذاکرات هسته ای موضوعات غیر هسته ای از جمله مبادله زندانیان و حتی سیاست منطقه ای ایران را وارد مذاکرات کرده است. با تلاشی که بایدن برای اجماع سازی دارد این اقدامات در این راستا ارزیابی می شود تا هزینه شکست مذاکرات را متوجه ایران کند.
از سوی دیگر بایدن با موفقیت در زمینه مبادله زندانیان که مورد وفاق تمامی جریانات در کنگره امریکاست می تواند احیای برجام را توجیه پذیر تر نزد مخالفان داخلی خود کند.
نظر شما