سهم ناچیز ایران از تجارت خارجی با اتحادیه آ.سه.آن

مهدی محمدی؛ بازار: جاکارتا، پایتخت اندونزی به تازگی میزبان نشست آ.سه.آن بوده است. در همین ارتباط اعلام شده است که سران کشورهای عضو اتحادیه کشورهای جنوب شرق آسیا (آ.سه.آن) در جاکارتا پایتخت اندونزی گردهم آمده و درباره بحران سیاسی پس از کودتای نظامی در میانمار گفتگو کردند.

تایلند و فیلیپین اعلام کردند که در سطح وزرای امور خارجه در این جلسه شرکت می کنند و رتنو مارسودی وزیر امور خارجه اندونزی در بیانیه‌ای درباره نتایج این نشست ابراز امیدواری کرد.

ارتش میانمار روز اول فوریه سال جاری در پی بازداشت میو انیونت، سخنگوی حزب حاکم اتحادیه ملی دموکراسی و آنگ سان سوچی، رهبر این حزب و وزیر خارجه این کشور با انتشار بیانیه‌ای اعلام کرد قدرت به مین آنگ هلینگ، فرمانده کل ارتش منتقل شده است و حال در نشست جاری آ.سه.آن نیز ژنرال مین اونگ هلاینگ رهبر دولت نظامی میانمار شرکت کرده است.

با وجود آن که آ.سه.آن کاکردی اقتصادی و تجاری دارد، اما مسائل و تحولات سیاسی کشورهای عضو را نیز زیر نظر دارد و از همین رو نیز این اتحادیه در نشست اخیر خود تحولات سیاسی میانمار را به بحث گذاشت.

 در اساسنامه آ.سه.آن نیز تصریح شده است که اولویت های این سازمان منطقه ای کمک فعالانه به فضای صلح، ثبات و امنیت منطقه ای، ایجاد رفاه از طریق یکپارچگی و ارتباطات منطقه ای، افزایش آگاهی در خصوص جامعه و هویت آ سه آن، مشارکت برای صلح و توسعه پایدار و تقویت نقش این اتحادیه در جامعه بین المللی با رویکرد همبستگی و یکپارچگی و شعار "چشم انداز واحد، هویت واحد، جامعه واحد" می باشند.

اتحادیه موفق ببرهای جنوب شرق آسیا از حوزه های اقتصادی تا سیاسی

آسه آن یکی از موفق ترین اتحادیه های منطقه ای در جهان است که در طول ۵۰ سال گذشته، به نماد همکاریهای مثبت بین المللی و پیشرفت منطقه گرایی در جنوب شرق آسیا تبدیل شده و در سال ۲۰۱۵ به "جامعه آسه آن" تبدیل گردید.

پیشرفت اقتصادی و توسعه آسه آن با تحولات سیاسی- امنیتی منطقه جنوب شرق آسیا و پاسیفیک گره خورده و این اتحادیه را وادار می نماید برای حفظ و توسعه بازاری که بر پایه افزایش صادرات و یکپارچگی اقتصادی و تجاری شکل گرفته، ابتکارات جدید و هوشیارانه را در جهت پیشرفت و توسعه اقتصادی بکار گیرد و با ایجاد ساز وکارها و انعقاد پیمانهای متعدد سیاسی و اقتصادی، راه را برای توسعه همه جانبه این اتحادیه هموار نماید. اعضای آسه آن به خوبی به این واقعیت پی برده اند که از طریق ادغام اقتصادی و تبدیل شدن به یک بازار واحد با ثبات منطقه ای، بهتر می توانند سرمایه گذاران خارجی را به سمت خود جذب نمایند.

نگاهی به آمارها نشان می‌دهد این بلوک اقتصادی اگرچه تاکنون با فرازها و فرودهای فراوانی روبرو بوده است، اما در نهایت توانسته است مدلی موفق از تجارت درون منطقه‌ای را در معرض نمایش قرار دهد.

در حال حاضر آسه آن پنجمین اقتصاد بزرگ جهان به شمار می‌آید  که براساس برنامه ریزی های درون منطقه‌ای، پیش بینی شده است این بلوک اقتصادی تا سال ۲۰۳۰ به چهارمین اقتصاد بزرگ جهان تبدیل شود.

همچنین گزارش‌های سالانه اتحادیه جنوب شرق آسیا حاکی است که کشورهای عضو این بلوک در نیم قرن اخیر به خوبی توانسته‌اند مدل موفقی از همکاری‌های اقتصادی- تجاری درون منطقه ای را به نمایش گذارند، به گونه ای که هر سال شاهد رشد تولید ناخالص داخلی این اتحادیه در جهان هستیم.

کارکرد مثبت و موفق آ.سه.آن در تحولات منطقه ای تا بدان جا بوده که توانسته خود را به عنوان یک سازمان بی طرف در تحولات جنوب شرق آسیا نشان دهد و شاید از همین رو نیز با وجود مشارکت حاکم نظامی میانمار در نشست اخیر آ.سه.آن، پس از پایان روز نخست این نشست نیز رهبران کشورهای جنوب شرق آسیا اعلام کردند که آنها با حاکم نظامی میانمار درمورد طرحی برای پایان دادن به بحران و خشونت در میانمار توافق کرده اند.

محی الدین یاسین نخست وزیر مالزی پس از نشست رهبران انجمن ملل جنوب شرقی آسیا (آسه آن) که مین اونگ هلاینگ حاکم نظامی میانمار نیز در آن حضور داشت، به خبرنگاران گفت: "این فراتر از انتظار ماست."

براساس بیانیه منتشر شده توسط کشور برونئی، طرفین در مورد ۵ نکته از جمله پایان دادن به خشونت، گفتگوی سازنده بین همه طرفها، فرستاده ویژه آسه آن برای تسهیل گفتگو، پذیرش کمک ها و بازدید فرستاده از میانمار اتفاق نظر حاصل شد. در این بیانیه هیچ اشاره ای به آزادی زندانیان سیاسی نشده است.

ایران و چشم انداز همکاری اقتصادی با آ.سه.آن

کانال رسمی روابط بین دیگر کشورها با آ.سه‌.آن در پیوستن آنان به تاک است و ایران هم در سال ۲۰۱۶ به تاک پیوست. در سوم مرداد  ۱۳۹۷ بود که ایران و ۱۰ کشور عضو اتحادیه جنوب شرق آسیا از جمله  اندونزی، فیلیپین، سنگاپور، تایلند، ویتنام، برونئی، لائوس، مالزی، میانمار و کامبوج در چهل و نهمین اجلاس خود که به میزبانی لائوس برگزار شده بود، اسناد الحاق ایران به پیمان مودت و همکاری جنوب شرق آسیا تحت عنوان «تاک» را امضا کردند و در واقع، امضای این اسناد سبب شد ایران رسما با پیوستن به این اتحادیه بتواند از ظرفیت‌های پنجمین قدرت اقتصادی دنیا در جهت تقویت توانمندی‌های اقتصادی خود بهره جوید.

نظر به ظرفیت های فراوان آ.سه.آن، امضای اسناد الحاق ایران به تاک توسط «محمد جواد ظریف» وزیرامورخارجه چشم انداز جدیدی را در روابط ایران با این منطقه سیاسی و اقتصادی از جهان گشوده و زمینه را برای توسعه همکاری‌ با این بلوک منطقه‌ای بیش از پیش فراهم آورده است.

همچنین وجود اجماع درکشورهای جنوب شرق آسیا در پذیرش ایران به عنوان عضو پیمان مودت (TAC )، حاکی از نوعی پذیرش اهمیت روابط و تعامل با ایران به عنوان یک قدرت مهم منطقه ای و تاثیر گذار در معادلات منطقه ای و بین المللی توسط تمام اعضای اتحادیه آسه آن است.

نگاهی به عملکرد پیشین آ.سه.آن به عنوان پنجمین قدرت اقتصادی جهان و همچنین ظرفیت هایی که این اتحادیه منطقه ای از آن برخوردار است، به درک ضرورت پیوستن ایران به این اتحادیه منطقه ای کمک می کند. 

آ.سه.آن پیش بینی می شود تا سال ۲۰۲۵ میزان صادرات درون منطقه ای خود را با رشد سالانه یک و نیم درصد به ۳۷۵ میلیارد دلار برساند، که این افزایش ناشی از رشد مداوم و قدرتمند و همچنین نیروی انسانی زیاد منطقه است.

صادرات درون منطقه ای آ.سه.آن بر اساس آخرین آمار ارائه شده بیش از ۳۰۵ میلیارد دلار گزارش شده است.

آنگونه که در تارنمای رسمی 'آ.سه.آن' آمده است، در مجموع میزان تجارت دو جانبه ای که که در بین اعضاء آ.سه.آن و همچنین این اتحادیه با سایر کشورهای جهان صورت گرفته است بر اساس آخرین آمار بیش از دو هزار و ۲۷۰ میلیارد دلار برآورد شده است.

بر اساس این آمار، ۲۴ درصد تجارت انجام شده آ.سه.آن در بین اعضاء خود این اتحادیه بوده و پس از آن چین با ۱۵.۲ درصد، ژاپن با ۱۰.۵ درصد، اتحادیه اروپا با ۱۰ درصد، آمریکا با ۹.۴ درصد و کره جنوبی با ۵.۴ درصد اصلی ترین شرکای تجاری این اتحادیه بوده اند.

این آمار همچنین نشان می دهد که چین، ژاپن، اتحادیه اروپا، آمریکا، کره جنوبی، تایوان، هنگ کنگ، هند و آلمان به ترتیب اصلی ترین شرکای تجاری آ.سه.آن بوده اند که در مجموع حدود یکهزار و ۵۰۰ میلیارد دلار (بیش از ۶۳ درصد از کل مبادلات تجاری دوجانبه) را به خود اختصاص داده اند.

با وجود ظرفیت های قابل توجه آ.سه.آن، اما سهم ایران از تجارت با اعضای این اتحادیه تا کنون بسیار ناچیز بوده است. در کنار سهم ناچیز ایران از فرصت های تجاری که می توان میزان آن را افزایش داد، ظرفیت هایی که به منظور توسعه همکاری های فرهنگی و اجتماعی در این منطقه وجود دارد، نشان می دهد پیمان 'تاک' می تواند فرصت آشنایی آ.سه.آن با ظرفیت های ایران را محقق سازد و بر اساس این ظرفیت ها ایران را در غرب آسیا به دروازه توسعه روابط آ.سه.آن در این منطقه تبدیل نماید.