بازار؛ گروه استان ها: خراسان جنوبی سومین استان پهناور در کشور بوده که بخش اعظمی از آن را بیابان تشکیل می دهد و آب و هوای گرم و خشک این دیار هم بر ماهیت کویری بودن آن می افزاید.
اگرچه این خطه از دو دهه گذشته با پدیده خشکسالی دست و پنجه نرم می کند اما در سال جاری شرایط بی سابقه ای در استان حاکم شده است. کاهش بارندگی ها، فرسایش خاک، افزایش سطح تبخیر آب در استان نه تنها سدهای این دیار کویری را با مشکلات آبی مواجه کرده بلکه دامداران را هم با کمبود علوفه و مرگ و میر تدریجی دام ها گلاویز کرده است.
گذشته از جان دادن صدها رشته قنات طی سال های گذشته و مهاجرت روستاییان، کم رنگ شدن صنعت هایی مانند پرورش زنبور عسل هم از دیگر زخم های خشکسالی در استان است.
در سال جاری هم کاهش ۷۰ درصدی بارندگی ها باعث افت ذخیره سفره های آب زیر زمینی شده و شرایط دشواری را برای رفع نیاز آبی شهرها و روستاها فراهم کرده است.
شرایط پیش رو در حالی است که طرح های بلند مدت مسئولان از سال ها پیش در چارچوب تصمیم گیری مانده و طرح های کوتاه مدت هم در حاشیه جلسات رد و بدل می شود اما عملا کاری از پیش نمی رود.
تشنگی ۴۳۰ روستای خراسان جنوبی
اگرچه بنا به گفته مسئولان حدود ۴۳۰ روستا با تانکر سیار آبرسانی می شود اما قطعی آب در برخی روستاهای دارای آب لوله کشی بر نگرانی مردم افزوده است.
نگرانی روستاییان از کمبود آب در تابستان سال جاری است چرا که برخی از روزهای بهارشان را هم با کمبود آب مواجه بوده اند.
مدیرعامل شرکت آب و فاضلاب خراسان جنوبی در گفتگو با خبرنگار بازار با بیان اینکه خراسان جنوبی دارای هزار و ۷۵۳ آبادی دارای سکنه است، گفت: از این تعداد ۹۱۸ آبادی دارای بیش از ۲۰ خانوار جمعیت است.
حسین امامی با بیان اینکه در حال حاضر بیش از ۴۳۰ آبادی با ۱۵ هزار خانوار و ۶۰ هزار نفر جمعیت با تانکر سیار آبرسانی می‌شود، اظهار کرد: تا بهمن‌ماه سال گذشته بیش از ۲۳۲ هزار و ۴۹۲ مترمکعب آب با ۱۹ هزار و ۳۳۸ سرویس برای تأمین آب مناطق روستایی حمل شده است.
مدیرعامل شرکت آب و فاضلاب خراسان جنوبی از وجود ۱۰۶ مجتمع آبرسانی روستایی خبر داد و گفت: این مجتمع‌ها برای تأمین آب ۸۰۹ آبادی با ۲۳۴ هزار و ۳۵۰ نفر وجود دارد.
کاهش ۷۰ درصدی بارندگی ها
مدیرکل هواشناسی خراسان جنوبی در گفت و گو با خبرنگار بازار میانگین بارندگی در خراسان جنوبی در سال زراعی جاری را ۳۸ میلی متر عنوان کرد و گفت: این میزان بارندگی نسبت به بلندمدت ۶۱ درصد و نسبت به سال زراعی گذشته حدود ۷۰ درصد کاهش داشته است.
علیرضا خندان رو با اشاره به وضعیت آبی استان بیان کرد: در حال حاضر ۹۱ درصد مساحت خراسان جنوبی تحت تأثیر خشکسالی قرار دارد.
وی با بیان اینکه تنها ۹ درصد استان در شرایط نرمال به سر می برد، افزود: همچنین ۲۰ درصد از مساحت استان تحت تأثیر خشکسالی خفیف و ۳۵ درصد تحت تأثیر خشکسالی متوسط قرار دارد.
کاهش بارندگی سال زراعی جاری در طول ۴۰ سال گذشته بی سابقه بوده است و با توجه به شرایط پیش رو نیاز است منابع آبی موجود به خوبی مدیریت شود
بنا به گفته مدیرکل هواشناسی خراسان جنوبی، ۲۵ درصد از مساحت استان تحت تأثیر خشکسالی شدید و ۱۱ درصد هم دارای وضعیت خشکسالی بسیار شدید است.
وی بیان کرد: با توجه به اینکه بخش کشاورزی از پر مصرف ترین منابع آبی به شمار می رود، از کشاورزان خواستاریم در مصرف آب صرفه جویی کنند.
خندان رو با بیان اینکه کاهش بارندگی سال زراعی جاری در طول ۴۰ سال گذشته بی سابقه بوده است، گفت: با توجه به شرایط پیش رو نیاز است منابع آبی موجود به خوبی مدیریت شود.
۲۲.۳۷ درصد مخازن آب دارند
سرپرست شرکت آب منطقه ای خراسان جنوبی در گفتگو با خبرنگار بازار با اشاره به سدهای مخزنی در سطح استان بیان کرد: در حال حاضر ۲۲.۳۷ درصد از مخازن سدهای خراسان جنوبی آب ذخیره دارند.
وی با بیان اینکه در سد رزه از ۲۴.۱۶ میلیون متر مکعب ظرفیت، ۷.۲۸ میلیون متر مکعب آب دارد، اظهار کرد: ۳۰.۱۲ درصد از ظرفیت سد پر است.
سروری با بیان اینکه حجم سد نهرین در تراز نرمال ۴.۸۶ میلیون متر مکعب است، افزود: در حال حاضر این مخزن ۱.۸۷ میلیون متر مکعب آب دارد که این میزان در مدت مشابه سال گذشته ۴.۷۰ میلیون متر مکعب بوده است.
سرپرست شرکت آب منطقه‌ای خراسان جنوبی اظهار کرد: حجم فعلی سد دره بید طبس ۱.۹۵میلیون متر مکعب بوده که در مدت مشابه سال گذشته ۳.۹۶ میلیون متر مکعب بوده است.
سروری حجم کل مخزن سد فرخی قائنات در تراز نرمال را ۸.۸۳ میلیون متر مکعب دانست و افزود: حجم فعلی مخزن ۲.۴۸ میلیون متر مکعب است.
وی با بیان اینکه از ظرفیت ۴.۱۳ میلیون متر مکعب سد شهید پارسا سرایان، ۰.۶۶ میلیون متر مکعب آب دارد، گفت: همچنین ۱.۸۹ درصد سد کریت طبس پر است.
بنا به گفته وی دشت های خراسان جنوبی هم در وضعیت مطلوبی قرار ندارند و شاهد کاهش منابع آبی دشت ها هستیم.
طرح های تامین آب در پیچ و خم جلسات
سرپرست شرکت آب منطقه ای خراسان جنوبی با اشاره به وضعیت آبی استان بیان کرد: در حال حاضر ۱۳ هزار و ۵۹۹ حلقه چاه و چشمه در استان منابع آبی زیرزمینی را تشکیل می دهند.
سروری با بیان اینکه از این تعداد ۲۸ درصد چاه ها و ۲۱ درصد چشمه های آبی هستند، گفت: چشمه ها و چاه ها با شرایط خشکسالی و ترسالی سازگار می شوند به گونه ای که در سال های کم بارانی، میزان آبدهی آنها افت می کند.
وی میزان برداشت آب از منابع زیرزمینی را ۹۰۵ میلیون متر مکعب دانست و بیان کرد: در حال حاضر ۷۳ درصد برداشت ها از چاه ها، ۲۳ درصد از قنوات و چهار درصد از چشمه ها است.
سروری با بیان اینکه همچنین ۸۸ درصد مصرف منابع آبی در بخش کشاورزی، ۹ درصد در بخش شرب و سه درصد در بخش صنعت و خدمات است، گفت: از کشاورزان خواستاریم با استفاده از کنتورهای هوشمند در مصرف آب صرفه جویی کنند.
سرپرست شرکت آب منطقه ای خراسان جنوبی با اشاره برنامه های کوتاه مدت برای تامین آب بیان کرد: استفاده از پساب فاضلاب بیرجند در بخش صنعت و کشاورزی یکی از راهکار های پیش رو است.
سروری با بیان اینکه طی جلسه ای مقرر شده دستگاه ها ظرف یک هفته اطلاعات مورد نیاز برای این طرح را ارائه دهند، گفت: حفر چاه های اضطراری آب شرب و تقویت ناوگان های آبرسانی سیار از دیگر راهکارهای پیش رو است.
تمام امکانات استان را برای رفع دغدغه تامین آب شرب روستاها به کار می گیریم و در این راستا مدیریت منابع آب و استفاده از پساب فاضلاب بیرجند در دستور کار ویژه قرار دارد
تشکیل قرارگاه استانی آب
معاون هماهنگی امور عمرانی استاندار خراسان جنوبی هم در گفت و گو با بازار بیان کرد: میزان بارش ها در سال زراعی جاری در استان به میزان حداقل بوده به گونه ای طی ۳۰ سال گذشته بی سابقه بوده است.
محمد فرهادی با بیان اینکه نسبت به مدت مشابه بلند مدت به طور میانگین ۳.۳ درجه سانتی گراد افزایش دما را داریم، افزود: این عوامل باعث شده تا خشکسالی حادی برای سال جاری پیش بینی شود.
وی با اشاره به تشکیل قرارگاه استانی آب در خراسان جنوبی، اظهار کرد: این قرارگاه به منظور برنامه ریزی و رصد مشکلات مرتبط با آب به ویژه تامین آب شرب شهرها و روستاها تشکیل شده است.
فرهادی با بیان اینکه تمام امکانات استان را برای رفع دغدغه تامین آب شرب روستاها به کار می گیریم، گفت: در این راستا مدیریت منابع آب و استفاده بهینه مانند استفاده از پساب فاضلاب بیرجند در دستور کار ویژه قرار دارد.
سریال دنباله‌دار خشکسالی تنها به بحران آب ختم نمی‌شود بلکه عمق فاجعه به مهاجرت هفت هزار نفر از شهرستان مرزی نهبندان، خشک شدن صدها رشته قنات و خالی شدن هزار و ۷۰۰ آبادی رسیده است بنابراین نیاز است قبل از مهاجرت مردم از خراسان جنوبی، چاره ای جدی اندیشیده شود.
نظر شما