بازار؛ گروه بین الملل: «رافائل گروسی» مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی در مصاحبه با یک رسانه ژاپنی گفته بود که این نهاد با توجه به افزایش سطح غنی‌سازی اورانیوم از سوی ایران، به دنبال بازرسی‌های گسترده‌تر در آن است.
گروسی در مصاحبه با روزنامه «روزنامه نیهون کیزای» از مقر آژانس بین‌المللی انرژی اتمی در وین مدعی شد: تولید اورانیوم در سطوح بالاتر، غنی سازی ایران را به سطوحی نزدیک‌تر می‌کند که امکان کاربری نظامی آن را نمی‌توان نادیده گرفت.
او در ادامه توقف اجرای داوطلبانه پروتکل الحاقی از سوی ایران را «وضعیتی فوق العاده» خواند و گفت: واضح است که نیاز به بازرسی جدی است، اگر می‌خواهید اطمینان یابید که انحراف نظامی وجود ندارد. ایران کمی کمتر از ۲۰ کیلوگرم [اورانیوم ۲۰ درصد] دارد، اما آن‌ها دارای سه هزار کیلوگرم اورانیوم غنی شده هستند که قبلاً در سطوح پایین‌تر تولید شده است. آن‌ها همچنین در حال افزایش توانایی غنی‌سازی با استفاده از تجهیزات بیشتر هستند.
مدیرکل آژانس در اشاره به سفر ماه گذشته خود به تهران و توافق موقت دست یافته با ایران گفت: چارچوب سه ماهه، خوشبختانه زمانی را برای مشورت‌ها و مذاکره دیپلماتیک در خصوص برجام فراهم می‌کند.
سعید خطیب زاده سخنگوی وزارت خارجه ایران در واکنش به اظهارات «رافائل گروسی» ایران گفته است: موضوع نظارت بر برنامه‌های هسته‌ای ایران موضوع فنی و تکنیکی است. ایران در چارچوب پادمان همواره همه دسترسی‌ها را داده است و برخی دسترسی‌ها را در چارچوب پروتکل الحاقی داده بود که با مصوبه مجلس به حالت تعلیق درآمد و سه ماهی فرصت به پنجره دیپلماسی داده شد و باید منتظر بمانیم که آیا از این پنجره دیپلماسی استفاده خواهند کرد.
سخنگوی وزارت خارجه گفته بود: توصیه من به آژانس این است که به عنوان نهاد فنی در چارچوب فنی اظهارنظر کند و بی طرفی خود را حفظ کند و روابط خوب ایران و آژانس در همین چارچوب به خوبی می‌تواند ادامه یابد.
خبرنگار بازار در گفتگو با پروفسور «نادر انتصار» رئیس دانشکده علوم سیاسی دانشگاه آلاباما آمریکا به بررسی دلایل این اظهارات گروسی پرداخته است که در ادامه می خوانیم.
*مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی گفت با توجه به افزایش سطح غنی‌سازی اورانیوم از سوی ایران، این نهاد به دنبال بازرسی‌های گسترده‌تر و جدی‌تر در آن است. «رافائل گروسی» روز جمعه در مصاحبه با روزنامه «روزنامه نیهون کیزای» از مقر آژانس بین‌المللی انرژی اتمی در وین اعلام کرد: تولید اورانیوم در سطوح بالاتر، غنی سازی ایران را به سطوحی نزدیک‌تر می‌کند که امکان کاربری نظامی آن را نمی‌توان نادیده گرفت. این اظهارات در حالی است که برنامه اتمی ایران تحت نظارت آژانس قرار دارد و ایران بر اساس NPT و پادمانهای وابسته به آن با این نهاد همکاری می کند. به نظر می رسد اظهارات «گروسی» فراتر از تعریف نقش آژانس به عنوان نهادی نظارتی است. ارزیابی شما چیست؟
مدتها است که «رافائل گروسی» همان برنامه آمریکا و متحدانش را در آژانس بین‌المللی انرژی اتمی دنبال می کند و به این کار ادامه خواهد داد. او هر وقت به ایران مسافرت می کند در برگشت به وین موضع سختی را اتخاذ می کند. من به عملکرد آژانس به عنوان نهاد غیر سیاسی و فقط تکنیکی اعتماد ندارم.
*بعد از نشست اخیر شورای حکام آژانس بین المللی انرژی اتمی، آمریکا در بیانیه ای اعلام کرد که تعهدات ایران ذیل آژانس بین المللی انرژی اتمی با تعهداتش ذیل برجام متفاوت است. برخی معتقد هستند این به معنای این است که اگر ایران گامی دیگر در راستای کاهش تعهدات برجامی خود بردارد، آمریکا پرونده هسته ای ایران را در شورای حکام باز خواهد کرد و احتمال ارجاع آن به شورای امنیت وجود دارد. با این ارزیابی موافق هستید؟
بله، من با این ارزیابی موافق هستم. در زمان دولت ترامپ و نحوه عملکرد آن در سطح بین المللی احتمال ارجاع پرونده ایران از طریق شورای حکام آژانس بین المللی انرژی اتمی به شورای امنیت کمتر از زمان کنونی وجود داشت. ولی اکنون که آمریکا و آژانس در یک خط قدم برمی دارند نمی توان احتمال ارجاع پرونده ایران به شورای امنیت را نادیده گرفت. بطور کلی آمریکا، آژانس و آنچه به آن «جامعه بین المللی» گفته می شود چند سالی است که به این نتیجه رسیده است که فشار روی ایران کارکرد دارد. این تصور که ایران در موقعیتی ضعیف قرار دارد فقط به مضوعات سیاسی و اقتصادی مربوط نمی شود. همین چند روز گذشته بود که کشور کوچکی مانند بحرین توانست با یک مانور ضربه محکمی به فوتبال ایران و شانش آن برای شرکت در مسابقات جهانی در قطر بزند.
*آمریکا در تلاش است تا ضمن اعلام تمایل به بازگشت به برجام، کانال آژانس را نیز فعال نگه دارد تا در مواقع لزوم بتواند از ایران امتیاز بگیرد. اعلام وجود ذرات اورانیوم در ایران در دو سایت اعلام نشده و اینکه ابهاماتی در این زمینه وجود دارد نشان می دهد بهانه لازم را نیز در اختیار دارد. به نظر شما مباحثی که در ارتباط با برنامه هسته ای ایران از سوی آژانس(بر اساس اسناد ادعایی نتانیاهو که مدعی است اسرائیل از ایران ربوده) و در ارتباط با «ابعاد احتمالی برنامه نظامی» ایران (PMD) ممکن است بر اساس این اسناد مطرح شود آیا ادامه خواهد داشت؟ چرا که ایران در خصوص بازرسی از دو سایت آباده و تورقوزآباد که بر اساس این اسناد از سوی آژانس صورت گرفت، گفته بود که ادعاهای مبتنی بر این اسناد باید کاملاً بسته شود.
درخواستهای آژانس و آمریکا ید طولانی داشته و خواهند داشت. یک روز این درخواستها ممکن است در ارتباط در ارتباط با «ابعاد احتمالی برنامه نظامی» ایران باشند و زمانی دیگر مربوط به بازرسی از دو سایت آباده و تورقوزآباد باشند.
درخواست آژانس در اینگونه موارد پایان ناپذیر هستند و تا زمانی که ایران تصمیمی جدی و عملی در مورد روابطش با آژانس نگیرد آژانس به گسترش درخواستهای خود و فشارهای خود روی ایران ادامه خواهد داد.
*با توجه به مواضع کنونی ایران و آمریکا، آیا احتمال از سرگیری مذاکرات قبل از انتخابات ریاست جمهوری ایران در خردادماه وجود دارد؟
البته این احتمال وجود دارد ولی موانع زیاد و دیوارهای بلندی هم در آمریکا و هم در ایران برای مذاکرات بین دو کشور وجود دارند که از سرگیری مذاکرات قبل از انتخابات ریاست جمهوری ایران را مشکل کرده اند.
در آمریکا مخالفان ایران در کنگره و دایره های دیگر قدرت بسیار مخالف این روند هستند و بایدن حتی اگر بخواهد که با ایران کنار بیاید در موقعیتی قرار ندارد که به خاطر ایران بخواهد دست و پنجه نرم کند.
نظر شما