بازار؛ گروه بین الملل: با وجود آن که انتظار می رفت برنامه هسته‌ای ایران و بازگشت به برجام از اولویت‌های نخستین دولت جدید آمریکا به ریاست «جو بایدن» دموکرات و معاون سابق «باراک اوباما» باشد، اما بعد از گذشت بیش از یک ماه از ورود جو بایدن به کاخ سفید هنوز اتفاق خاصی در خصوص سرنوشت توافق هسته‌ای سال ۲۰۱۵ موسوم به برجام رخ نداده است.
نه تنها جو بایدن که تقریبا تمام نیروهای دستگاه سیاست خارجی او پیش از انتخابات بر لزوم بازگشت آمریکا به برجام تاکید داشتند، اما دست‌کم در زبان عمل در روزهای اخیر تحرک و اقدام خاصی صورت نگرفته است.
در این ارتباط خبرنگار بازار گفتگویی با پروفسور «حسین عسکری» مشاور نفتی کشورهای حاشیه خلیج فارس داشته که در ادامه می آید.
حسین عسکری مشاور وزیر دارایی (۱۹۷۸ میلادی) بوده و از او به عنوان معمار اقتصاد عربستان نیز یاد می کنند. عسکری استاد تجارت بین الملل و امور بین الملل دانشگاه جورج واشنگتن آمریکا و رئیس موسسه تحقیقات و مدیریت جهانی و رئیس پیشین دپارتمان تجارت بین الملل دانشگاه جورج واشنگتن بوده است. زمینه تخصصی و بحث های او در دانشگاه جورج واشنگتن بر اقتصاد، توسعه سیاسی و انسانی در خاورمیانه، اختلافات و جنگ ها در خاورمیانه، اقتصاد سیاسی نفت و اقتصاد اسلامی متمرکز است.
*ایران اعلام کرده تا آثار رفع تحریمها را در عمل نبیند، بازگشت آمریکا به برجام بی معناست. آیا تصور می کنید بایدن با بازگشت به برجام همه تحریمها را رفع خواهد کرد؟
پاسخ کوتاه «خیر» است. بایدن نمی خواهد برای برنامه های داخلی خود، پشتیبانی کنگره را از دست دهد. مسائل داخلی اولویت شماره یک بایدن هستند. اگر او تحریم های ایران را بردارد، این موضوع می تواند حمایت های کنگره از او را کاهش داده و نفوذ رئیس جمهور را کم کند. حتی تعداد کمی از آرای نمایندگان در کشوری که دچار شکاف شده نیز برای بایدن می تواند مهم و تعیین کننده باشد.
در عین حال بایدن درگیر گفتگوهای پشت پرده با ایران است. آن ها در عین حال از ایران می خواهند که گام های بیشتری برندارد. خیلی ساده توقف همین جایی که امروز ایران هست و دادن شش ماه زمان برای انجام کارها. بنابراین در حال حاضر هیچ تحریمی برداشته نمی شود، ولی ممکن است تسهیلاتی برای واردات ضروری برخی کالاهای پزشکی و موادغذایی و برخی مذاکرات محدود صورت گیرد.
*با توجه به اینکه ۴ ماه از عمر دولت کنونی در ایران باقیمانده است آیا بایدن منتظر خواهد ماند با دولت آتی ایران وارد مذاکره شود؟
نه، تیم دولت بایدن به خوبی با دولت فعلی ایران شامل رئیس جمهور و وزیرخارجه آن آشناست و می خواهد همان موضوعی را که قبلا گفتم، یعنی همان توقف و فریز فعالیت های ایران و انجام گفتگوهای طی شش ماه و گرفتن حمایت رهبر انقلاب و ادامه گفتگوها با دولت بعدی را دنبال کند.
*علیرغم اینکه برخی اعضای دولت بایدن از دستور کار فوری بازگشت آمریکا به برجام سخن می گویند ولی هیچ اقدام اعتمادسازی برای ترغیب ایران انجام نمی دهند. دلیل این امر چیست؟
آن ها زمان بیشتری نیاز دارند. آن ها نمی خواهند به عنوان دولتی خطاب شوند که با ایران مصالحه کرده است. بنابراین تیم بایدن ابتدا یک تاخیر خواهد داشت و سپس تحریم ها را فقط بر واردات کالاهای اساسی برخواهد داشت. این شرایط باعث می شود که دولت بایدن و ایران بر سر توقف و فریز کردن فعالیت برای شش ماه توافق کنند.
* ایران اعلام کرده نامه خروج از پروتکل الحاقی متعاقب مصوبه مجلس را به آژانس بین المللی انرژی اتمی تحویل داده است. با توجه به این موضوع آیا اتفاقی جدی در خصوص برجام رخ دهد؟
به نظرم آمریکا همان گونه که اشاره کردم به مسائل و مذاکرات پشت صحنه توجه دارد و از پشت صحنه موضوعات را دنبال می کند. خرید زمان برای مذاکره، البته بایدن همزمان مسائل و برنامه های داخلی را هم مدنظر دارد.
*قطر برای مذاکرات ایران و آمریکا و میانجیگری در این خصوص اعلام آمادگی کرده است و وزیر خارجه این کشور به ایران سفر کرد. آیا این کشور قادر خواهد بود به عنوان یک میانجی مورد اعتماد طرفین نقش ایفا کند؟
فکر می کنم ورود قطر به این موضوع یک اشتباه خواهد بود. در این جا لازم است که گفتگوهای بصورت مستقیم دنبال شود. هیچ دلیلی برای پرهیز و نفی گفتگوهای مستقیم وجود ندارد. دو طرف بوِیژه ظریف و مالی همدیگر را می شناسند و نیازی به یک واسطه یا میانجی ندارند.
نظر شما