بازار: گروه ویژه اقدام مالی موسوم به FATF در نشست روز پنجشنه خود ایران را در لیست سیاه خود قرار داد و توصیه شماره ۱۹ این نهاد علیه ایران فعال شد.
بر اساس این توصیه نامه «موسسات مالی باید ملزم شوند در روابط کاری و معامله با اشخاص حقیقی و حقوقی و مؤسسات مالی کشورهایی که توسط گروه ویژه مشخص شده‌اند، تدابیر مربوط به شناسایی کافی مشتریان را به نحو شدیدتری اعمال کنند. تدابیر مذکور، باید مؤثر و متناسب با ریسک‌های موجود باشند. در صورت درخواست گروه ویژه، کشورها باید بتوانند اقدامات متقابل متناسبی را به اجرا گذارند. همچنین، کشورها باید بتوانند جدا از هرگونه درخواست گروه ویژه، اقدامات متقابل را به عمل آورند. این گونه اقدامات باید مؤثر و متناسب با ریسک‌های موجود باشند.»
بر اساس این توصیه نامه طرفهای مبادله با ایران به درخواست این نهاد، افزایش نظارت بر مبادلات با ایران مورد لحاظ قرار می دهند.
اما مهمتر از اقدام FATF تحریمهای آمریکا علیه ایران و بانک مرکزی و تغییر برچسب تحریمی بانک مرکزی ایران بود که مبادلات با این بانک را سخت و دشوار کرده است. از سوی دیگر ایران حق استفاده از سوئیفت را نیز ندارد.
در گفتگو با پروفسور «نادر انتصار» رئیس دانشکده علوم سیاسی دانشگاه آلاباما آمریکا به بررسی این موضوع پرداخته شده است که با هم می خوانیم.
بر اساس اظهارات «محمد جواد ظریف» وزیر خارجه ایران، آمریکا، عربستان و اسرائیل موافق وارد کردن ایران به لیست سیاه FATF بودند. بر این اساس به نظر می رسد این اقدام FATF در راستای کمپین فشار حداکثری آمریکا باشد. ارزیابی شما چیست؟
زمانی که گروه ویژه اقدام مالی (فتف) در سال ۱۹۸۹ میلادی با درخواست گروه جی ۷ به وجود آمد هدفش مبارزه با پولشویی در سطح بین المللی بود. یعنی هدفش کاملا یک هدف تکنیکی بود.
ولی وقتی که در سال ۲۰۰۱ میلادی این سازمان جدید "مبارزه با تروریسم" را به هدف قبلی خود اضافه کرد، این سازمان یک پوشش سیاسی به خود گرفت و امروز به عنوان اهرمی در راستای کمپین فشار حداکثری آمریکا در مقابل ایران عمل می کند گرچه در ظاهر وانمود می کند که هنوز سازمانی تکنیکی و غیر سیاسی است. ولی اگر به سخنان و عملکرد پومپئو وزیر خارجه آمریکا توجه کنیم درمی یابیم که آمریکا گروه ویژه اقدام مالی را برای پیشبرد سیاست خارجی خود در مورد ایران به کار گرفته است.
FATF در تعامل با کشوری که طبق توصیه شماره ۱۹ تحت اقدامات مقابله‌ای قرار می‌گیرد، درنهایت می‌تواند درخواست افزایش نظارت داشته باشد و بحث قطع روابط کارگزاری بانکی در این توصیه‌ها وجود ندارد. بر این اساس قطع رابطه بانکی با ایران از سوی این نهاد تجویز نمی شود. با این وجود میزان تأثیر قرار گرفتن ایران در لیست سیاه FATF بر روابط بانکی ایران با بانکهای خارجی به چه میزان است؟
شکی نیست که روابط بین المللی بانکی کشورهائی که در لیست سیاه FATF قرار میگیرند با مشکلات فراوانی مواجه خواهند شد و در مورد ایران نیز این صادق خواهد بود. ولی در واقع مدتها است که ایران از طریق فشارهای آمریکا توسط بانکهای مطرح جهانی تحریم شده است و لذا تأثیر تصمیم اخیر FATF در روابط بانکی ایران با بانکهای خارجی در کوتاه مدت چندان زیاد نخواهد بود.
تصمیم اخیر FATF ممکن است بیشتر روی کارکرد بانکهای کوچک و روابط مالی ایران با آنها دیده شود نه بانکهای مطرح و اصلی جهانی که قبل از قرار گرفتن ایران در لیست سیاه FATF نیز روابط خود با ایران را قطع کرده بودند.
برخی استدلال می کنند قطع روابط بانکی ایران با کشورهای خارجی بیش از آنکه نتیجه ساز و کارهای FATF باشد در نتیجه تحریمهای آمریکاست. ارزیابی شما چیست؟
بله، من با این ارزیابی تا مقدار زیادی موافق هستم. همانگونه که قبلا اشاره کردم، آمریکا FATF را به عنوان اهرمی در چارچوب سیاستهای خود در مقابل ایران حساب می کند و سازمانی که قرار بود با پولشوئی مبارزه کند در مورد ایران به سازمانی برای پیاده کردن سیاست فشار حداکثری آمریکا بر علیه ایران تبدیل شده است.
عربستان، اسرائیل و آمریکا که خود از حامیان گروههای تروریستی هستند در لیست سیاه FATF قرار ندارند و کنشهای مالی آنها نیز تحت کنترل نیست. با این وجود ارزیابی شما از عملکرد نهادهایی چون FATF در مبارزه با تروریسم چیست؟
تروریسم لغتی است که آمریکا بر روی کشورهای و گروهائی که با آنها اختلاف شدید دارد وصله می کند و انتظار دارد که همه در دنیا از آمریکا در این مورد دنباله روی کنند. در سطح بین المللی تروریسم تعریف گسترده ای که مورد قبول همه کشورها باشد ندارد. وقتی که آمریکا "مبارزه با تروریسم" را به عنوان یکی از دو هدف اصلی FATF در چهار چوب آن سازمان گنجانید به جامعه جهانی سیگنال فرستاد که از FATF برای پیاده کردن سیاستهای خارجی خود استفاده سیاسی خواهد کرد.
نظر شما