چرا بنگاه های بزرگ ورشکسته می توانند برای نقدینگی جذاب باشند اما تولید نه؟

سجاد صفری؛ بازار: «سمانه گلاب» در گفتگو با خبرنگار بازار در پاسخ به این پرسش که واحدهای تولیدی و صنعتی کشور با مشکل کمبود نقدینگی روبرو هستند و برای تامین نقدینگی آنها نیاز است که دولت چه اقداماتی انجام دهد؟ اظهار داشت: برای تامین نقدینگی واحدهای تولیدی دو سازوکار درون سازمانی و برون سازمانی، تعریف می‌شود. در سازوکار درون سازمانی، واحدهای تولیدی و صنعتی از طریق پذیره‌نویسی اوراق و تجدید ارزیابی دارایی‌های آنها انجام می‌گیرد که فروش سهام واحدهای تولیدی در بازار سرمایه، یکی از این روش‌ها است.

وی افزود: در سازوکار برون سازمانی، بانک‌ها عمده‌ترین منابع برای تامین نقدینگی واحدهای تولیدی و صنعتی هستند؛ در کشور ما همیشه بحث بر این موضوع بوده است که بنگاه‌های اقتصادی به دریافت تسهیلات بانکی متکی نباشند و از طریق بازارهای مالی درباره جذب نقدینگی اقدام کنند.

این کارشناس اقتصادی، تصریح کرد: شواهد بین‌المللی نشان می‌دهد که تامین نقدینگی واحدهای تولیدی و صنعتی کشورهایی همچون آلمان و ژاپن بانک محور هستند و بانک‌ها در خصوص تامین نقدینگی آنها اقدام می‌کنند ولی در کشور آمریکا بنگاه‌های اقتصادی از طریق بازارهای مالی، سرمایه خود را جذب می‌کنند.

گلاب در ادامه، بیان کرد: اینکه دولت چگونه می‌تواند نقدینگی مورد نیاز واحدهای تولیدی را تامین کند؛ بایستی به این موضوع اشاره کرد که دولت، خود یک بدهکار بانکی است و اگر بتواند بدهی خود را به بانک‌ها پرداخت کند در اینصورت بانک‌ها می‌توانند درباره اعطای تسهیلات به واحدهای تولیدی و صنعتی اقدام کنند تا مشکل نقدینگی آنها برطرف شود.

وی افزود: بعضی از بنگاه‌های بزرگ اقتصادی کشور، مانند قطعه سازان خودرو با واسطه یا بدون واسطه از دولت طلبکار هستند؛ اگر دولت بتواند  پرداخت بدهی خود به بانک‌ها و بنگاه‌های اقتصادی اقدام کند نقدینگی به سمت واحدهای تولیدی و صنعتی هدایت خواهد شد.

یا سازوکارهای بنگاه‌های اقتصادی مناسب نیست که نمی‌توانند نقدینگی را به سمت خود جذب کنند و یا اینکه محصولات تولیدی واحدها نسبت به بازارهای واسطه گری جذابیت کمتری دارند که نقدینگی به سمت آن سرازیر نمی‌شود

نقدینگی نمی ‌تواند به سمت تولید هدایت شود
این کارشناس اقتصادی در ادامه با اشاره به اینکه تامین نقدینگی تنها راه ‌حل رفع مشکل واحدهای تولیدی و صنعتی نیست، گفت: در سال‌های گذشته، بارها درباره تامین نقدینگی و یا کمبود نقدینگی واحدهای تولیدی و صنعتی کشور، صحبت هایی شده است؛ در این سال‌ها مشاهده شده است که میزان نقدینگی در کشور افزایش داشته است ولی نقدینگی نتوانسته است که به سمت تولید هدایت شود و این موضوع می‌تواند دو دلیل عمده داشته باشد.

گلاب اظهارکرد: یا سازوکارهای بنگاه‌های اقتصادی مناسب نیست که نمی‌توانند نقدینگی را به سمت خود جذب کنند و یا اینکه محصولات تولیدی واحدها نسبت به بازارهای واسطه گری جذابیت کمتری دارند که نقدینگی به سمت آن سرازیر نمی‌شود.

وی افزود: به نظر می‌رسد که سازوکارهای بنگاه‌های اقتصادی در مسیر درستی حرکت کرده است ولی اینکه چرا نقدینگی به سمت واحدها هدایت نمی‌شود موضوعی است که بارها به آن پرداخته شده است و معلوم نیست که چرا راهکارها عملی نمی ‌شود.

این کارشناس اقتصادی در ادامه، گفت: فضای اقتصادی کشور به گونه‌ای است که نقدینگی نمی‌تواند به سمت تولید هدایت شود ولی برخی از بنگاه‌های بزرگ اقتصادی توانسته اند که نقدینگی را جذب ‌کنند ولی در عمل، کار تولید انجام نمی‌دهند و به نظر می‌رسد که بایستی سازوکارهایی که باعث شده است نقدینگی به سمت تولید هدایت نشود را ریشه یابی کرد.

بازار سرمایه به تنهایی نمی‌تواند به رونق تولید کمک کند
این کارشناس مسائل اقتصادی در پاسخ به این پرسش که آیا بازار سرمایه می‌تواند به جذب نقدینگی واحدهای تولیدی و رونق تولید کمک کند؟ گفت: بورس یکی از ابزارهای مالی برای تامین سرمایه در گردش بنگاه‌ها است و واحدهای تولیدی و صنعتی بسیاری هستند که درحال ‌حاضر در بازار سرمایه، حضور دارند و سرمایه‌های بسیاری را از این طریق جذب می‌کنند ولی موضوع مهم‌تر این است که آیا جذب سرمایه، خواهد توانست در اختیار رونق تولید قرار بگیرد.

گلاب اظهار کرد: بازار سرمایه، می‌تواند به جذب نقدینگی بنگاه‌ها کمک کند ولی این موضوع به تنهایی نمی‌تواند به رونق تولید کمک کند و رونق تولید به سازوکارهای دیگری نیز نیاز دارد. بسیاری از واحدهای بزرگ صنعتی هستند که درحال‌حاضر در بورس فعالیت می‌کنند که عملا ورشکسته هستند و اتفاقا سرمایه‌های عظیمی را از طریق بازار سرمایه جذب می‌کنند.

وی تصریح کرد: بایستی فضای مطمئن برای فعالیت بنگاه‌ها فراهم شود تا بتوانند سرمایه‌ای را که جذب کرده‌اند را در راستای رونق تولید به کار گیرند.

گلاب در پایان، بیان کرد: آن چیزی که در بازار سرمایه، مشاهده می‌شود این است که بین بورس و بنگاه‌ها رابطه مستقیمی برای جذب سرمایه وجود دارد ولی بین جذب نقدینگی از طریق بازار سرمایه و رونق تولید رابطه‌ای وجود ندارد.