بازار_مصطفی محمدی: افزایش مسافران از کشور آذربایجان به برخی مناطق کشور و ازجمله شهرهای استان اردبیل، در زمانی که شرایط اقتصادی کشور و معیشت شهروندان وضعیت مناسبی داشته باشد، اصولاً باید به‌عنوان یک فرصت نگریسته شود، اما علاوه بر استفاده مسئولین از این موضوع به‌عنوان بحث افزایش گردشگر در استان و ارائه آمارهای چشم‌گیر در این حوزه، این موضوع، روی دیگری نیز دارد و آن، ضرورت تدبیر برای بهره برداری موثر از حضور این مسافران است تا مبادا به جای بهره مندی از مواهب گردشگری، مردم منطقه از بابت آن خسارت نیز ببینند.
ماجرا به سبک خاصی از حضور گردشگران آذربایجانی در کشور برمی گردد؛ آنجا که ظرفیت‌های خاصی برای پذیرایی از مسافران و نیز برنامه‌ای برای بهره‌برداری از این حضور وجود نداشته باشد، قطعاً حضور توریست هم می‌تواند آثاری زیان‌بار برای مردم منطقه داشته باشد، مخصوصاً اینکه اصولاً این مسافران، به‌عنوان توریست – به معنای مصطلح علمی‌اش- وارد کشور نمی‌شوند. بلکه مسافران و مراجعه‌کنندگانی هستند در جست‌وجوی امکانات زیاد با صرف هزینه‌ای بسیار مختصر و ناچیز.
نگاه آن‌ها به امکانات استان‌های مرزی، بهره‌برداری از امکانات پزشکی و تأمین نیازهای روزمره‌شان با هزینه بسیار پایین‌تری نسبت به کشور خودشان است؛ امروز ارزش واحد پولی کشور آذربایجان در مقایسه با ریال ایرانی، آن‌چنان بالاست که شهروندان این کشور به‌راحتی وارد کشور شده و حتی با خرید به چندین برابر قیمت، درواقع بازهم نیازهایشان را با کمترین هزینه ممکن برطرف کرده و در حقیقت سود سرشاری نصیبشان می‌شود.
در این میان مردم این شهرها می‌مانند با هزینه‌های صعود یافته و امکاناتی که به سمت کشور همسایه پر کشیده و حال در خود استان نایاب یا کمیاب شده است.
درهرحال، هرچند موضوع عجیبی به نظر می‌رسد که روزانه شاهد تیترهایی در رسانه‌های منطقه‌ای و حتی ملی در باب نگرانی شدید مردم اردبیل از افزایش مسافران ورودی از کشور آذربایجان باشیم، اما متأسفانه واقعیتی است که مردم این منطقه و برخی دیگر از شهرهای مرزی استان‌های دیگر را با خود درگیر کرده است. اینجاست که استفاده از نظرات کارشناسان حوزه اقتصادی و گردشگری اهمیت یافته و تدبیر موثر برای بهره مندی از آثار مثبت توریسم و مخصوصا توریسم سلامت مطرح می شود.
چندی پیش روزنامه جمهوری اسلامی در بخش خبرهای ویژه خود، به این موضوع پرداخته و نوشت:
«آمار دهندگان استان اردبیل با خوشحالی می‌گویند از اول امسال، ورود مسافران از جمهوری آذربایجان به اردبیل که بیشتر برای مداوا و خرید وارد این استان می‌شوند 37 درصد افزایش‌یافته است اما مردم با نگرانی کامل می‌گویند با توجه به ارزش پول رایج کشور آذربایجان در برابر ریال ایران، معمولاً اتباع آن کشور نرخ تعیین‌شده بیمارستان‌ها و سایر هزینه‌های پزشکی و کادر درمانی را به‌راحتی پرداخت می‌کنند، در اولویت درمانی و رسیدگی نسبت به مردم استان قرار می‌گیرند و درنتیجه مردم استان را دچار مشکلات و کمبودها می‌کنند. آن‌ها بخش عمده‌ای از یارانه‌های دارویی و تجهیزات پزشکی و بیمارستانی به‌ویژه داروهای سرطانی کشور را به خود اختصاص می‌دهند و از کشور خارج می‌کنند. علاوه بر این، به علت کاهش ارزش پول ایران در ماه‌های اخیر، اتباع جمهوری آذربایجان برای خرید کالاهای موردنیاز خود به شهرها و بخش‌های نوار مرزی استان اردبیل مراجعه و اجناس موردنیاز ضروری مردم را به مقدار چند برابر نیاز خود خریداری می‌کنند و باعث کمبود کالا در این مناطق می‌شوند.»
این روزنامه در همان روز آماری عجیب ارائه داده و نوشته بود:« آمار ورودی اتباع کشور آذربایجان به استان اردبیل که یک‌میلیون و 200 هزار نفر جمیعت دارد قبلاً حدود یک‌میلیون نفر تنها از پایانه مرزی بیله‌سوار اعلام‌شده بود».
این موضوع در حالی رخ می‌دهد که اتفاقاً استان اردبیل به‌واسطه بهره‌مندی از زمینه‌های جذب توریست و گردشگر، شرایط بسیار مناسبی دارد و ضرورت دارد که مسئولین استان تدابیر مؤثری برای بهره‌مندی این استان از جذب توریست در حوزه‌های گردشگری و حتی سلامت داشته باشد.
امیدهای مسئولین، بیم‌های شهروندان
نادر فلاحی ، مدیرکل میراث فرهنگی ، صنایع‌دستی و گردشگری استان اردبیل می‌گوید: آمار نشان می‌دهد در یک دهه گذشته سالانه به‌طور متوسط 800 هزارتا یک‌میلیون نفر مسافر از جمهوری آذربایجان وارد استان اردبیل شده‌اند.
وی می‌افزاید: نظرسنجی‌ها نشان می‌دهد که حدود 48 درصد مسافران آذری ، مراجعه به پزشکان ایرانی را یکی از اهداف سفر خود عنوان کرده‌اند و اغلب این مسافران به مراکز درمانی اردبیل و تبریز مراجعه می‌کنند.
همچنین مهران اوچی اردبیلی، رئیس جهاد دانشگاهی استان بابیان اینکه اردبیل از ظرفیت بالای گردشگری برخوردار است که استفاده از آن می‌تواند توسعه و پیشرفت را رقم زند، به برنامه‌های نهاد متبوعش در گسترش توریسم سلامت اشاره‌کرده و می‌گوید: با توجه به اینکه جهاد دانشگاهی استان اردبیل بخشی از دانش فنی پژوهشگاه رویان را با راه‌اندازی مرکز درمان ناباروری قفقاز بومی‌سازی کرده است، به همین منظور برای توسعه این بخش به حوزه ساماندهی گردشگری سلامت ورود پیداکرده است.
رئیس جهاد دانشگاهی استان اردبیل بابیان اینکه به‌یقین توسعه توریسم سلامت، رونق اقتصادی و رونق تولید را در استان به دنبال خواهد داشت، ادامه داد: جهاد دانشگاهی استان اردبیل ظرفیت‌های حوزه گردشگری را شناسایی کرده و در حال برنامه‌ریزی در خصوص توسعه و ارتقاء این بخش است.
به گفته وی حدود یک‌میلیون و 400 نفر تردد در مرز مغان و بیله سوار استان اردبیل وجود دارد که مقصد 50 درصد آن ایران است، و از این میزان، 30 درصد به‌قصد سلامت وارد استان می‌شوند.
البته اوچی اردبیل هم که بهره‌گیری از این توانمندی را نیازمند برنامه‌ریزی دقیق، کارگروهی و هم‌افزایی بین دستگاه‌های متولی استان می‌داند.
ضرورت تدوین طرح جامع
در همین حال حسن اسفندیاری، اقتصاددان، معتقد است که حضور این گردشگران، فرصت‌های جدیدی را برای استان ایجاد نکرده و چه‌بسا در عمده موارد به کاهش امکانات و ایجاد کمبودهای اساسی برای مردم منجر شده است.
به گفته این اقتصاددان، این موضوع مخصوصاً در فصل‌های بهار و تابستان که بر تعداد گردشگران داخلی از شهرهای متعدد کشور نیز افزوده می‌شود، دغدغه‌های جدی‌تری را هم برای شهروندان استان و شهر اردبیل ایجاد می‌کند.
این اقتصاددان در گفت‌وگو با خبرنگار بازار، با تأکید بر ضرورت تدوین طرح جامع گردشگری برای استان، می‌گوید: تا زمانی که برنامه مدون و علمی برای بهره‌برداری منطقی از این فرصت نداشته باشیم، نمی‌توان امیدوار بود که دستگاه‌های متعدد، به وظایف خودشان دراین‌باره به‌درستی عمل کنند..
وی امیدوار است برنامه جامع توریستی و گردشگری برای استان اردبیل تدارک دیده شود تا ضمن بهره‌مندی استان از مزایا و فرصت‌های جذب توریست، بهره‌مندی شهروندان استان نیز از این موضوع افزایش یابد، نه اینکه مدام بر دامنه مشکلات آن‌ها افزوده شود.
درهرحال بسیار طبیعی است که گردشگری بتواند با مدیریت مناسب، شرایط ویژه‌ای را برای استان رقم بزند. در غیر این صورت، نگاه اتباع کشور آذربایجان به مناطق مرزی و مخصوصاً استان اردبیل به‌عنوان یک فروشگاه همواره تخفیف‌دار و یا بیمارستانی خیریه با کمترین هزینه‌های ممکن خواهد بود.
نظر شما