بازار؛ گروه استانها: استان زنجان بیش از۵۵ نوع صنایع دستی دارد که دارای قدمت چندین ساله هستند که در این میان هنر مسگری زنجان با قدمت چندین هزار ساله خود مسیر ترقی خود را طی می کند و دراین میان تداوم این مسیر حمایت‌های ملی و استانی را می خواهد.
هنر مسگری یکی از رشته های اصیل، تاریخی و ماندگار شهر زنجان و ایران است، اشیا و ظروف مسی دست ساز از زمانهای دور در موزه ها قابل مشاهده هستند، استفاده از فلز برای رفع احتیاجات بشری پس از سنگ، گل و چوب مورد توجه انسان‌های نخستین قرار گرفت و در این میان «مس» به دلیل سهولت در استخراج و بهره‌برداری، شکل‌پذیری و چکش‌خواری بالا مورد استفاده قرار گرفت.
صنایع دستی مس در زنجان به بیش از هزار سال قبل و دوره ساسانیان در زنجان باز می‌گردد و به احتمال زیاد مهمترین مقطع رشد صنایع مس زنجان در دوره سلجوقیان بود.
بر اساس یافته های تاریخی قدمت استفاده از مس بر اساس مدارک و شواهد باستان شناسی به ۹ هزار و ۵۰۰ سال (ق. م) می رسد و تا قبل از هزاره پنجم ق. م (دوران کشف ذوب مس) از شیوه چکش کاری سرد برای شکل دادن به آن استفاده می شد.
با قدم زدن در بازار مسگرهای زنجان صدای چکش کاری آنها به گوش می رسد و در جای جای آن مجموعه‌های عظیم مسگری دیده می شود.
در دوره ایلخانان با ورود تعدادی هنرمند چینی توسط هولاکوخان به زنجان، صنعت مس استان تکامل بیشتری یافت و آفتابه لگن های مسی برجسته و منقش این شهر با نقش های برجسته از گل و گیاه و با لگن های کنگره دار مزین شده و برای صدور به بلاد چین و کناره های مدیترانه آن روز مهیا شد، اما متاسفانه از این نوع آفتابه لگن های عتیقه که یادگار تکامل صنایع دستی زنجان در ادوار هزاره و پیش از هزاره اول بود، چیزی باقی نمانده و بیشتر آنها رهسپار کوره های ذوب مس شد.
با ممنوعیت استفاده از طلا و نقره برای ساخت ظروف در دوره اسلامی، روند استفاده از فلزاتی چون مس رواج یافت چون مس فلزی چکش خوار، شکل پذیر با قابلیت تورق و مفتول شدن و اجرای تزئینات مختلفی چون مشبک کاری، قلمزنی، حکاکی، فلزکوبی، ترصیع و کنده کاری بود و هم اکنون ظروف مسی با استفاده از ورق مس و روش چکش کاری گرم و سرد ساخته می شود و فرم دهی ورق مس به روش چکش کاری، دندانه دار کردن لبه هایی که به هم متصل می شود، باز کردن دندانه ها به روی هم، چفت کردن و چکش کاری آنها، اضافه کردن بار "تنه کار و برنج" و گرم کردن و چکش کاری مجدد آن مهمترین مراحل کار مسگری است.
۳ هزار نفر در صنعت مسگری مشغول هستند
بیش از سه هزار نفر در صنعت مسگری مشغول هستند و در دهه های گذشته صنعت مس استان دچار افول شده بود ولی امروز توانسته جایگاه خود را تثبیت کند.
سرپرست میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی استان زنجان، در گفتگو با خبرنگار بازار،به رونق مسگری زنجان اشاره کرد و گفت: طی مکاتبات صورت گرفته با وزارت میراث فرهنگی و همچنین برگزاری نشست این وزارتخانه با وزارت صمت اقداماتی برای رونق این صنعت در دست انجام است.
سید میکائیل موسوی تاکید کرد: با توجه به تاییدهای صورت گرفته مقرر شد شمش های مس به صورت آزمایشی به استان تخصیص یابد.
موضوع صادرات مس زنجان نیز کنسرسیوم مربوط تشکیل شده و وزارت میراث فرهنگی موضوع صادرات صنایع دستی به ویژه مس را مورد پیگیری قرار داده است
وی با بیان اینکه۱۰۰ تن سهمیه شمش مس به استان تخصیص خواهد یافت که در کارگاه های ذوب مس به ورقه تبدیل خواهد شد،تاکید کرد: برای موضوع صادرات مس زنجان نیز کنسرسیوم مربوط تشکیل شده و وزارت میراث فرهنگی موضوع صادرات صنایع دستی به ویژه مس را مورد پیگیری قرار داده تا در مرزها مشکلی به وجود نیاید.
صادرات صنایع دستی مس استان در قالب های مختلفی از قبیل ظروف آشپزخانه صادر می شود
سرپرست میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی استان زنجان، تاکید کرد: این اداره کل برای صادرات مس از کارگاه های فعال حمایت می کند و مشوق های لازم را نیز انجام می دهد.
موسوی، با بیان اینکه متاسفانه صادرات صنایع دستی مس استان در قالب های مختلفی از قبیل ظروف آشپزخانه صادر می شود که چندان جالب نیست،افزود: حتی در صادرات محصولات گمرگی نیز اسم صنایع دستی مسی بسیار کم ثبت می شود و این موضوع از چالش ها و ضعف های این بخش به شمار می رود و باید به آن توجه کرد.
زنجان شهر صنایع دستی فلزی کشور است و سالانه هفت هزار تن مس در استان تولید می شود که رقم زیادی است
وی ،تصریح کرد: چه میزان اقلام صادراتی به اسم صنایع دستی از گمرگ صادر می شود مشخص نیست و آمار دقیقی در این زمینه وجود ندارد و ما از هیچ حمایتی برای پیشبرد امور دریغ نمی کنیم چون زنجان شهر صنایع دستی فلزی کشور است و سالانه هفت هزار تن مس در استان تولید می شود که رقم زیادی است.
سرپرست میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی استان زنجان، ادامه داد: بیش از پنج هزار میلیارد تومان، گردش مالی سالانه صنعت مس استان بوده که رقم خوبی است بنابراین باید به این هنر صنایع دستی استان هم به لحاظ اشتغال و هم پرداخت تسهیلات توجه ویژه ای کرد.
۱۳۵ فروشگاه صنایع دستی مس در استان زنجان طی تعطیلات نوروز فعالیت خواهند کرد
رئیس اتحادیه مسگران زنجان در گفتگو با خبرنگار بازار،با بیان اینکه طبق برنامه ریزی انجام گرفته ۱۳۵ فروشگاه صنایع دستی مس در این استان طی تعطیلات نوروز فعالیت خواهد کرد،گفت: از این تعداد ۳۴ فروشگاه در عوارضی زنجان به قزوین خدمات رسانی می‌کنند.
محسن سلیمی ،تاکید کرد: بر این اساس در تعطیلات نوروزی و هنگام تحویل سال نیز بازار صنایع دستی مس در عوارضی زنجان به قزوین برپا می شود.
وی گفت: بازار میدان مسگرها و خیابان سعدی جنوبی به نوعی بازار دایمی صنایع دستی مس است که در این تعطیلات نیز فعال خواهد بود و تبلیغ مکان های یاد شده می تواند دلگرمی بیشتر را برای فعالیت های نوروزی این صنف داشته باشد و این مکان ها فعالیت داشته باشند و طی جلسه ای این مهم اطلاع رسانی خواهد شد.
۸۰ درصد تولیدات صنایع مس زنجان به خارج از استان ارسال می شود
رئیس اتحادیه مسگران زنجان،با بیان اینکه فروش صنایع دستی به ویژه مس در عید نوروز بیش از هر زمان دیگری است،صریح کرد: ۸۰ درصد تولیدات صنایع مس زنجان به خارج از استان ارسال می شود و ۲۰ درصد دیگر در داخل استان و فروشگاه های صنایع دستی ارائه می‌شود.
سلیمی ادامه داد: در تعطیلات نوروزی، ورود گردشگران به شهرهای مختلف از جمله این استان زیاد است و از مسئولان استان درخواست می شود میدان مسگرها و خیابان سعدی جنوبی که در حوزه صنایع دستی مس فعالیت می کنند را تبلیغات بیشتری انجام دهند چرا که این معرفی می تواند در قالب تبلیغات بیلوردی باشد، تا جذب گردشگر داشته باشیم و در نهایت به رونق این بخش کمک زیادی می کند.
ایجاد غرفه های موقت صنایع دستی در ورودی شهر نمی تواند ظرفیت های بالای صنایع دستی را معرفی کرده و نمایش دهد
رئیس اتحادیه مسگران زنجان،افزود: در ورودی شهر میدان بسیج به هیچ عنوان غرفه صنایع دستی ایجاد نشود، چرا که در این صورت گردشگران برای خرید صنایع دستی به داخل شهر هدایت نمی شوند.
سلیمی افزود: ایجاد غرفه های موقت صنایع دستی در ورودی شهر نمی تواند ظرفیت های بالای صنایع دستی را معرفی کرده و نمایش دهد.
یک هنرمندصنعت مسگری در گفتگو با خبرنگار بازار،گفت: بیش از ۱۵ سال است که در این هنر صنایع دستی مشغول به کار هستم و اکنون حدود ۴۰ نوع از محصولات صنایع مسی را تولید می کنم.
نیما قدمی افزود: وضعیت بازار مس به صورت فصلی است و به طور معمول فروش آن در ۶ ماهه اول سال تعریف چندانی ندارد اما در ۶ ماهه دوم وضعیت بهتری پیدا می کند.
وی تصریح کرد: مشکلات اقتصادی و از طرفی لوکس بودن محصولات این صنعت موجب شده است خریدار این محصولات کاهش یابد.
اغلب فعالان مسگری در مغازه های اجاره ای فعالیت می کنند که مشکلات بیشتری را برای آنها به دنبال دارد
این هنرمند صنعت مسگری، با بیان اینکه در زمان حاضر اغلب فعالان مسگری در مغازه های اجاره ای فعالیت می کنند که مشکلات بیشتری را برای آنها به دنبال دارد،افزود: اختصاص زمین های شهرک صنعتی با شرایط مناسب به فعالان صنایع دستی از جمله مسگران می تواند برخی از مشکلات را رفع کند.
قدمی افزود: فروش اقلام مختلف صنایع دستی در آستانه سال نو، وضعیت خوبی دارد.
هنرمند دیگر صنعت مسگری در گفتگو با خبرنگار بازار،افزود: مشکل بیمه ای فعالان این صنعت از دیگر مسائلی است که برای انجام این کار تولیدکنندگان باید دارای کد کارگاه باشند و به طور طبیعی هزینه های بیمه ای شاغلان نیز روند افزایشی دارد.
بهزاد عباسی بیان داشت: باید دولت حمایت لازم را ار صنعتگران صنعت مس داشته باشد چرا که توجه به صنایع دستی رونق تولید و اشتغال را به دنبال دارد.
وی گفت: باید تسهیلات بانکی برای فعالان این حوزه در استان زنجان در نظر گرفته شود تا افراد زیادی در کارگاه ها مشغول به کار شوند.
صنعتگران صنعت مس که کوله باری از تجریه هستند، معتقدند اگر این هنر حمایت نشود به ورطه فراموشی سپرده می شود و آینده نامعلومی را خواهد داشت.
نظر شما