به گزارش بازار؛ گزارش «آینده مشاغل ۲۰۲۵» که طی روزهای اخیر از سوی مجمع جهانی اقتصاد منتشر شده است، به ارائه چشم‌اندازی جامع از تغییرات بنیادین در بازار کار تا سال ۲۰۳۰ می‌پردازد. این گزارش تحلیلی بر مبنای داده‌های مربوط به نظرسنجی بیش از ۱۰۰۰ مدیر کسب‌وکار فعال در ۲۲ صنعت و ۵۵ کشور جهان تولید شده است. این سازمان بین‌المللی در گزارش مذکور، نقش تحول‌آفرین فناوری‌های پیشرفته از جمله هوش مصنوعی و یادگیری ماشین را در بازتعریف ساختارهای شغلی و تغییرات بنیادین مهارت‌ها مورد بررسی قرار می‌دهد. در این نوشتار کوتاه به مرور برخی از محورهای کلیدی این گزارش پرداخته می شود. بر اساس یافته‌های این گزارش، تحولات ساختاری در بازار کار جهانی در دهه پیش رو، از جمله پیشرفت‌های فناورانه، تغییرات ژئوپلیتیکی و گذار به اقتصاد سبز، چالش‌ها و فرصت‌های بی‌سابقه‌ای را به همراه خواهد داشت.
تغییرات پیش‌بینی‌شده تا سال ۲۰۳۰
بر اساس گزارش «آینده مشاغل ۲۰۲۵» بازار کار جهانی تا سال ۲۰۳۰ شاهد تغییرات چشمگیری خواهد بود. برآوردها حاکی از آن است که در این بازه زمانی حدود ۱۷۰ میلیون شغل جدید ایجاد می‌شود؛ رقمی که معادل ۱۴ درصد از مشاغل فعلی است. از سوی دیگر، تحولات مذکور منجر به حذف ۹۲ میلیون شغل (۸ درصد مشاغل فعلی) نیز خواهند شد. به زعم طیف گسترده‌ای از کارشناسان، این تغییرات نه‌تنها بیانگر سرعت بالای تحولات اقتصادی هستند، بلکه تأکیدی بر نیاز به بازطراحی سیاست‌ها و زیرساخت‌های شغلی نیز محسوب می‌شوند. عواملی نظیر رشد جمعیت، افزایش تقاضا برای خدمات نوین و تغییرات اقلیمی از مهم‌ترین نیروهای پیش‌ران این تحولات به شمار می‌روند.
مشاغل در حال رشد
برخی از مشاغل در این دوره به دلیل تقاضای بالا و نوآوری‌های فناورانه، رشد چشمگیری خواهند داشت:
متخصصان حوزه کلان داده: تحلیل و بهره‌برداری از کلان داده‌ها برای تصمیم‌گیری‌های استراتژیک، این نقش‌ها را به یکی از مهم‌ترین نیازهای آینده تبدیل کرده است.
مهندسان فین‌تک: پیشرفت در فناوری‌های مالی، از پرداخت‌های دیجیتال تا مدیریت سرمایه، تقاضا برای مهندسان متخصص در این حوزه را افزایش داده است.
متخصصان یادگیری ماشین: توسعه الگوریتم‌های پیشرفته و کاربردهای یادگیری ماشین در صنایع مختلف، از سلامت تا حمل‌ونقل، اهمیت و نیاز به این نقش شغلی را دوچندان نموده است.
توسعه‌دهندگان نرم‌افزار: گسترش برنامه‌های کاربردی و پلتفرم‌های دیجیتال باعث شده است که این حرفه همچنان در صدر مشاغل در حال رشد باقی بماند.
مهندسان انرژی‌های تجدیدپذیر و وسایل نقلیه خودران: گذار به سمت اقتصاد سبز و کاهش آلاینده‌ها، تقاضا برای متخصصان این حوزه را به شکل قابل‌توجهی افزایش داده است.
مشاغل در حال افول
بر اساس گزارش «آینده مشاغل ۲۰۲۵» در مقابل، برخی از مشاغل سنتی به دلیل دیجیتالی شدن و اتوماسیون گسترده در حال افول و در خطر حذف هستند:
کارکنان اداری: نرم‌افزارهای مدیریت خودکار، بسیاری از وظایف این حوزه را به‌طور کامل جایگزین کرده‌اند.
متصدیان بانک: دیجیتالی شدن خدمات بانکی و ظهور فناوری‌های مالی جدید، نیاز به این نقش‌های شغلی را کاهش داده است.
کارمندان مسئول ورود داده: برآوردهای صورت گرفته حاکی از آن است که سیستم‌های خودکار پردازش داده‌ها، این شغل‌ها را به مرور حذف می‌کنند.
منشی‌ها: افزایش استفاده از دستیارهای مجازی و ابزارهای مدیریت هوشمند، این قبیل مشاغل را نیز به حاشیه رانده است.
مهارت‌های کلیدی موردنیاز
به عقیده بسیاری از کارشناسان، تحولات پیش رو نیازمند بازتعریف مهارت‌های موردنیاز در بازار کار است. بر اساس گزارش ارائه شده از سوی مجمع جهانی اقتصاد، ۳۹ درصد از مهارت‌های فعلی تا سال ۲۰۳۰ منسوخ خواهند شد. داده‌های این گزارش بیانگر نیاز فوری به بازآموزی و ارتقای مهارت‌هاست. در همین راستا، مهارت‌های زیر در این زمینه اهمیت بیشتری دارند:
تفکر تحلیلی: ۷۰ درصد از کارفرمایان این مهارت را به‌عنوان یک ضرورت شغلی معرفی کرده‌اند.
انعطاف‌پذیری: توانایی انطباق با تغییرات سریع و محیط‌های کاری پویا، اهمیت بالایی دارد.
سواد فناوری: درک و بهره‌گیری از فناوری‌های پیشرفته، به‌ویژه هوش مصنوعی و یادگیری ماشین، در عصر حاضر به یک مهارت حیاتی تبدیل شده است.
برنامه‌های بازآموزی: بر اساس نظرسنجی صورت گرفته، ۵۹ درصد از نیروی کار جهانی نیاز به بازآموزی یا ارتقای مهارت دارند.
چالش‌ها و موانع
مجمع جهانی اقتصاد در بخش دیگری از گزارش خود به مسئله چالش‌های کسب‌وکارها برای پذیرش فناوری می‌پردازد. در ادامه به مرور برخی از این موانع می‌پردازیم:
شکاف مهارتی: ۶۳ درصد از کارفرمایان کمبود مهارت را به‌عنوان مانعی کلیدی در تحول کسب‌وکارها اعلام کرده‌اند.
هزینه‌های پیاده‌سازی فناوری: این هزینه‌ها به‌ویژه برای شرکت‌های کوچک و متوسط، چالشی بزرگ در راه پذیرش فناوری محسوب می‌شود.
تأثیرات ژئوپلیتیکی: ۳۴ درصد از سازمان‌ها مدل کسب‌وکار خود را تحت تأثیر تحولات ژئوپلیتیکی بازطراحی می‌کنند.
پیشنهادات سیاستی و راهکارها
این گزارش در بخش پایانی به ارائه برخی پیشنهادات برای بهره‌برداری از فرصت‌ها و مدیریت چالش‌ها، می‌پردازد:
سرمایه‌گذاری در آموزش: ۸۵ درصد از کارفرمایان بر اولویت بازآموزی نیروی کار تأکید دارند. بر همین اساس طراحی برنامه‌های آموزشی مبتنی بر فناوری‌های نوین می‌تواند پاسخگوی نیازهای بازار باشد.
استخدام نیروهای متخصص در حوزه فناوری: ۵۰ درصد از کارفرمایان برنامه‌هایی برای جذب متخصصان هوش مصنوعی و کاهش نیروهای غیرمرتبط دارند.
تشویق به نوآوری: حمایت از استارتاپ‌ها و ارائه تسهیلات مالی به شرکت‌های نوآور می‌تواند تحولات چشمگیری در این حوزه ایجاد کند.
تقویت همکاری‌های بین‌المللی: انتقال دانش و فناوری از کشورهای پیشرو به کاهش شکاف‌های مهارتی منجر خواهد شد.
سخن پایانی
به عقیده بسیاری از تحلیل‌گران، بازار کار جهانی تا سال ۲۰۳۰ با تغییرات بنیادینی مواجه خواهد شد که ناشی از هم‌افزایی چندین عامل اساسی شامل پیشرفت فناوری، تغییرات جمعیتی و گذار به اقتصاد سبز است. این تغییرات به شکل هم‌زمان فرصت‌ها و چالش‌های جدیدی را پیش روی سیاست‌گذاران و سازمان‌ها قرار می‌دهد.
در چنین شرایطی، ایجاد ۱۷۰ میلیون شغل جدید در کنار حذف ۹۲ میلیون شغل سنتی، نیازمند بازتعریف ساختارهای شغلی و ارتقای مهارت‌های نیروی کار است. از همین روی، سیاست‌گذاری‌های هوشمندانه برای تقویت زیرساخت‌های آموزشی، تطبیق مهارت‌ها با نیازهای نوظهور بازار و حمایت از نوآوری اهمیت دوچندانی پیدا می‌کند و همکاری هماهنگ میان دولت‌ها، شرکت‌ها و نهادهای آموزشی می‌تواند زمینه‌ساز تحولات پایدار و متوازن در این حوزه باشد. در نهایت، می‌توان گفت که موفقیت در مدیریت این تغییرات مستلزم بهره‌گیری از داده‌های دقیق، چشم‌اندازهای بلندمدت و انعطاف‌پذیری در مواجهه با چالش‌های آینده است.
نظر شما