ادامه تلاش ترکیه برای ساخت کریدور ریلی زنگزور؛ آنکارا به دنبال چیست؟

بازار؛ گروه بین الملل: ساخت کریدور زنگزور در منطقه قفقاز، به یکی از پر چالش ترین موضوعات مربوط به ترانزیت در این منطقه طی ماه های اخیر تبدیل شده است. کریدوری که هدف از ساخت آن، ایجاد ارتباط مستقیم میان جمهوری آذربایجان، نخجوان و ترکیه عنوان شده و با این حال، دو کشور ایران و ارمنستان به شدت با آن مخالفت کرده اند.

دلیل اصلی مخالفت ایران با این کریدور، دور زدن مسیرهای ایرانی و عدم عبور آن از خاک ایران عنوان شده بود که نهایتا باکو طرح جایگزین طرف ایرانی به نام کریدور ارس که از داخل خاک ایران عبور میکند را به صورت تلویحی پذیرفت.

با ساخت کریدور ارس، علاوه بر اینکه ایران از مواهب ترانزیت بار در کریدور میانی منتفع خواهد شد، طرف آذربایجانی نیز به هدف اصلی خود یعنی ارتباط ریلی با نخجوان دست خواهد یافت که البته بر خلاف زنگزور، در ارس این ارتباط باید غیر مستقیم و از طریق خاک ایران انجام شود.

در حالیکه مقام های جمهوری آذربایجان موافقت تلویحی خود با جایگزین سازی ارس با زنگزور را اعلام کرده اند، دولت ترکیه تلاش می کند توجه باکو را به کریدور زنگزور جلب نموده و الهام علی اف را از مسیر جایگزین مورد حمایت ایران دور نماید.

کریدور ارس همچنین نقشی بسیار سازنده ای در گفتگوهای صلح دوجانبه میان جمهوری آذربایجان و ارمنستان ایفا کرده و دو طرف موفق شده اند با تکیه بر طرح این کریدور، به همگرایی ناشی از تامین منافع یکدیگر در قالب این طرح دست یابند.

اقدام نامتعارف ترکیه در میانه مسیر صلح!

نشریه «ریل فریت» که از مراجع معتبر در بخش رسانه حمل و نقل ریلی محسوب می شود، به تازگی با انتشار گزارشی از اقدام نامتعارف ترکیه برای ادامه طرح کریدور زنگزور خبر داده است. بنا بر ادعای این نشریه، ترکیه از بخش اتصالی به خاک خود، ساخت این کریدور را آغاز کرده است. «عبدالقادر اورال اوغلو» وزیر حمل و نقل ترکیه نیز به تازگی اعلام کرده که کشورش قصد دارد یک خط ریلی در مسیر کارص – اقدیر – دیلوچو را مورد ساخت و بهره برداری قرار دهد که مجموع طول آن به 244کیلومتر خواهد رسید. این مسیر، نهایتا ترکیه را به صورت مستقیم به خاک نخجوان متصل ساخته و این مسیر، در راستای همان کریدور زنگزور و نه بر اساس طرح کریدور ارس در حال ساخت است.

این در حالیست که جدا از مخالفت های ایران با ساخت کریدور زنگزور، اقدام ترکیه برای اتصال مستقیم به نخجوان، بدون شک منجر به اعتراض شدید ارمنستان شده و مذاکرات صلح میان دو طرف را نیز تا حد زیادی تحت تاثیر قرار خواهد داد. از سوی دیگر، مسیر یاد شده همچنان منجر به قطع ارتباط زمینی ایران و ارمنستان شده و منافع ترانزیتی ایران را نیز به خطرخواهد انداخت.

حاشیه سازی اردوغان برای صلح منطقه

اقدامات نامتعارف رجب طیب اردوغان رئیس جمهوری ترکیه همواره با حاشیه سازی فروان همراه بوده است. وی حتی در خصوص جنگ غزه نیز دست به چنین رویکردی زده و در حالیکه در سخنرانی های پر طمطراق خود بر لزوم حمایت از فلسطین تاکید می ورزید، از حمایت لجستیکی و تامین کالاهای مورد نیاز اسرائیل نیز دست بر نداشت. در خصوص مساله اخیر ظهور مجدد تروریست های احرار الشام در سوریه و سقوط حلب نیز، عمده رسانه های بین المللی انگشت اتهام خود را به سمت دولت ترکیه نشانه گرفته و معتقدند که ترویست های یاد شده با حمایت لجستیکی و مالی آنکارا شهر حلب را به نا آرام کرده اند.

به نظر می رسد در خصوص مساله بحران قره باغ و تنش های میان ارمنستان و جمهوری آذربایجان نیز اردوغان در حال نقش آفرینی مشابه با غزه و لبنان است. در حالیکه مقام های جمهوری آذربایجان موافقت تلویحی خود با جایگزین سازی ارس با زنگزور را اعلام کرده اند، دولت ترکیه تلاش می کند توجه باکو را به کریدور زنگزور جلب نموده و الهام علی اف را از مسیر جایگزین مورد حمایت ایران دور نماید.

ترکیه تلاش می کند در راستای رقابت های منطقه ای خود با ایران، جمهوری آذربایجان را از طریق طرح کریدور زنگزور، وارد تنشی تازه با ایران نماید.

این رویکرد اردوغان طی سال های گذشته منجر به آتش افروزی و افزایش تنش در شمال عراق، سوریه و حتی فلسطین شده است. به نظر می رسد رویکرد دولت چهاردهم و دکتر ذاکری، مدیرعامل محترم راه آهن در از سرگیری مذاکرات با راه آهن آذربایجان و تلاش برای بسط همکاری ها به ویژه سرمایه گذاری های آذربایجان در شبکه ریلی ایران، موجب نگرانی دولت ترکیه شده است.

در همین راستا، ترکیه تلاش می کند در راستای رقابت های منطقه ای خود با ایران، جمهوری آذربایجان را از طریق طرح کریدور زنگزور، وارد تنشی تازه با ایران نماید. این در حالیست که در طرح کریدور ارس نیز دستیابی ریلی به نخجوان از طریق خاک ایران دیده شده و آذربایجان به هدف خود دست خواهد یافت.

لذا، نیازی به افزایش تنش آفرینی در منطقه آن هم در آستانه برقراری صلح پایدار در منطقه قره باغ وجود ندارد. حال آنکه به نظر می رسد رویکرد و نگاه ترکیه به مساله این چنین نبوده و اقدامات این کشور برای ساخت کریدور زنگزور نیز حاکی از همین امر است.