بازار، گروه استانها: نشست آب برای صلح و تاب آوری شاهرود در زمره سلسله نشست های بین المللی مهر آب است که با حضور کارشناسان و مسئولان و دغدغه مندان در حوزه آب در پنل های تخصصی ابتدا به میزبانی دانشگاه آزاد اسلامی واحد شاهرود و سپس در مجتمع گردشگری افق در این شهرستان برگزار شد.
انجمن آب کشور با همکاری موزه آب شاهرود و انجمن صلح آب این شهرستان در کنار دانشگاه آزاد اسلامی و آبفای و امور آب شهرستان شاهرود این نشست را برگزار کردند تا در آن به بررسی مسائل مرتبط با آب در شاهرود پرداخته شود. شهرستانی که دارای تنش جدی کم آبی است.
این نشست سخنرانان متعددی داشت که در پنل های تخصصی نکات مهمی را بیان کردند که در این گزارش تلاش داریم تصویر کلی از مهمترین مباحث مطروحه در این رویداد را پیشکش شما کنیم تا دریابید در این نشست که سومین رویداد بین المللی مهر آب در کشور نیز محسوب می شود، چه گذشت.
تنبیه آخرین راهکار باشد
قبل از ورود به پنل های تخصصی امام جمعه شاهرود و فرماندار این شهرستان درباره کم آبی و مطالبات مردم صحبت کردند. امام جمعه شاهرود با بیان اینکه امروز من هم یک مطالبه گر آب هستم، گفت: مطالبه آب باید به صورت جدی توسط همه اقشار صورت گیرد.
مدیر امور آب شاهرود: هم اکنون دشت بسطام افت سالانه ۸۵ سانتی متری را تجربه می‌کند
حجت الاسلام عباس امینی با بیان اینکه آب موضوع اول و آخر ما است، ابراز کرد: یکی از مهمترین موضوعاتی که در شاهرود باعث بروز معضل کم آبی شده فرسودگی خطوط لوله است که به گفته مسئولان بیش از یک سوم آب را هدر می دهد لذا باید مسئولان امر به این موضوع دقت نظر داشته باشند.
وی تلویحاً از فشاری که بر روی کشاورزان شهرستان شاهرود آورده شده انتقاد کرد و درباره طرح قطع آب و برق چاه های کشاورزی گفت: تنبیه و جریمه برای اضافه برداشت از چاه‌های آب باید به عنوان آخرین مرحله قانونی باشد.
معدن کاری در شاهوار اشتباه است
فرماندار شاهرود نیز در این نشست با بیان اینکه تولید و توزیع بسته‌های فرهنگی در زمینه مدیریت مصرف آب از جمله اقداماتی است که در دستور کار قرار گرفته و باید تقویت شود، گفت: در برنامه‌های توسعه‌ای ملی اول تا چهارم به مساله ابرچالش آب نگاه ویژه نشده و این خود به مشکلات دامن می زند.
ابوطالب جلالی با بیان اینکه معدن بوکسیت تاش در محدوده شاهوار اشتباه بوده است، ابراز کرد: شاهوار ذخیرگاه آب شاهرود، بسطام و روستاهای اطراف آن است و معدنکاری در آن سبب بروز مشکلات شده است.
معضل کم آبی
مدیر امور آب شهرستان شاهرود از دیگر سخنرانان پنل تخصصی معضل کم آبی بود که صحبت‌های خود را این‌طور آغاز کرد: ما با دو نکته در قبال منابع آبی شاهرود روبرو هستیم یکی آثار ملموس و دیگری آثار غیر ملموس است در زمینه آثار ملموس باید گفت که میانگین افت منابع آب بدهی است که مشخصاً چاه‌ها را خشک می‌کند و در ثانی معضلات نهفته ای مانند فرو نشست زمین است که به مرور شکل می‌گیرد و به بحران دامن می‌زند.
استاد دانشگاه: در منطقه شاهرود شاهد ۱۵۵ میلیمتر بارش هستیم
سید حسین حسینی با بیان اینکه یکی از انتقاداتی که به آب منطقه‌ای می‌شود این است که چرا در ارتباط با کشاورزی سختگیری می‌شود، ادامه داد: اصلاح پروانه‌های چاه کشاورزی و کنتورهای هوشمند و در کل تعادل بخشی بحث شاهرود و سمنان و منطقه نیست بلکه یک رویکرد ملی است و شورای عالی آب آن را مصوب می‌کند.
وی افزود: در شورای عالی آب چهار عضو از وزارت جهاد کشاورزی هستند از سوی دیگر باید در نظر داشت که فقط در حوزه آبریز شاهرود یعنی یک هلال از شمال شرق تا جنوب غرب یک هزار حلقه چاه صدور مجوز شده است لذا باید چه کرد؟ آیا می‌توان چاه‌ها را بست؟ لذا باید مدیریت کرد.
وضعیت آب شاهرود
مدیر امور آب شاهرود صحبت‌های خود را این‌طور ادامه داد: در بیان وضعیت آب‌های منطقه‌ای شاهرود که افت سالانه ۶۶ سانتی متری را دارند باید گفت چاهی در مرکز تحقیقات کشاورزی شاهرود وجود دارد که در سال ۴۸ در عمق ۵۸ متری حفاری شده است برای پنجمین بار که قبل از سال جاری تغییر مکان داده شد در ۱۷۰ متری زمین به آب رسید و این یعنی ۱۱۰ متر افت منابع آبی در یک منطقه؛
حسینی با بیان اینکه هم اکنون دشت بسطام افت ۸۵ سانتی متری را تجربه می‌کند و این افت میانگین است یعنی مکان‌هایی هم هستند که بیش از یک متر افت در سال منابع آبی دارند و سالانه یک متر آب پایین‌تر می‌رود، تاکید کرد: این موضوع باعث نگرانی است و ما باید بگوییم که اصطلاحاً کفگیر در منابع آبی به ته دیگ خورده است.
وی افزود: بر اساس مصوبات شورایعالی آب راهی بجز مدیریت مصرف نیست برخی آبخیزداری و آبخوان داری را مطرح می‌کنند اما آخرین باری که سیلاب از رودخانه تاش و فرحزاد به شاهرود برسد چه زمانی بوده است که ما آن را مهار نکرده باشیم؟ از طرف دیگر حق طبیعی نیز حوزه دریاچه حاج علی قلی در کویر دارد و در نتیجه همه آب‌های روان را نمی‌توانیم ذخیره کنیم وگرنه آن دریاچه هم مانند ارومیه خشک می‌شود و ما ریزگرد نمک را خواهیم داشت.
بی تدبیری و مشکلات
رئیس انجمن روابط عمومی ایران که در واقع دبیری روابط عمومی انجمن آب کشور را هم بر عهده دارد در این نشست ضمن انتقاد از فقدان رویه مشترک بین دستگاهی در حوزه آب بیان کرد: در حالی که کشاورزی و صنایع ما در حال نابود شدن است یکباره در شاهرود شهری با این تنش آبی کارخانه فولاد می‌سازند! دو هزار کیلومتر ساحل در جنب کشور داریم کارخانه‌های آب بر را به شاهرود و دشت کویر و اردکان، اصفهان و یزد آوردهایم.
خسرو رفیقی با بیان اینکه عدم هماهنگی بین ارگان‌های مختلف کشور مانند وزارت صمت، نیرو، کشاورزی و… مشکل بزرگ ما در حوزه آب بوده است، ابراز کرد: هیچکدام از این ارگان‌ها در سال‌های اخیر حرف دیگری را قبول نداشته است و حالا به اوج بحران رسیده‌ایم که قرار است دو هم جمع شویم و بدانیم که باید چه کنیم آن هم در صورتی که خیلی فرصت‌ها از دست رفته است.
انتقال آب رویایی است!
یک استاد دانشگاه آزاد اسلامی شاهرود نیز در این نشست ضمن بیان اینکه انتقال آب از دریای خزر و عمان طرحی رویایی است که هزاران هزار میلیارد تومان هزینه نیاز داشته و به نظر هم نمی‌رسد که به این زودی ها محقق شود، گفت: ما در زمینه آب در شهرستان شاهرود از بحران عبور کرده و به ورشکستگی رسیده‌ایم.
استاد دانشگاه صنعتی شاهرود: کسری حوزه آبریز شاهرود را ۱۴ میلیون متر مکعب برآورد کرده ایم
عبدالرضا جعفریان خواستار بهره‌گیری از تجربیات کشورهای دیگر در مواجهه با چنین افت شدید منابع آبی شد و ابراز کرد: مدیریت عرضه، مدیریت تقاضا، تصفیه فاضلاب، آموزش همگانی و … در زمره مسائلی است که کشورهای موفق دنیا آن را اجرا و توانسته‌اند به تعادل بخشی خوبی نیز برسند.
وی با بیان اینکه بزرگترین سرچشمه تأمین کننده آب شاهرود شاهوار و رودخانه مجن و چاه‌های آهکی است، ابراز کرد: با دستکاری هایی که در طبیعت کرده‌ایم مشکل را در زمینه آب برای خودمان چند برابر کرده‌ایم برای مثال با ایجاد سد نعیم آباد در شاهرود امکان تغذیه سفره‌های آب زیر زمینی ره گرفته و آب فراوانی را در اختیار کشاورزی قرار دادیم که روز به روز توسعه یافت و لذا از این دست تصمیمات فراوان گرفته شده است.
آب سال‌ها طول می‌کشد تا به دست انسان برسد
استاد دانشگاه صنعتی شاهرود نیز در این نشست ضمن بیان اینکه چاه‌های آهکی در شاهرود مهمترین منبع تأمین آب در کنار بارش هستند، گفت: در منطقه شاهرود شاهد ۱۵۵ میلیمتر بارش هستیم و در مقابل مسابقه برای برداشت از منابع آبی سبب برهم خوردن تعادل آبی منطقه شده است و اگر این روند پیش برود تا چند سال آتی شاهد خشک شدن باغ‌ها خواهیم بود.
رحیم باقری کسری منابع آبریز شاهرود را ۱۴ میلیون متر مکعب معادل ۲۰۰ الی ۳۰۰ لیتر بر ثانیه دانست و ابراز کرد: آبی که امروز برداشت می‌کنیم طبق آزمایش‌های صورت گرفته برای ۲۷ سال قبل است در نتیجه این طور نیست که امروز باران بیاید و فردا آن را در منابع آبی ببینیم اما مشکل اینجا است که از یک سو عمق چاه‌های آب و منابع آبی افزایش و از سوی دیگر مناطق آب رفتی دچار کامپکت با فشردگی شده است لذا آب در این مناطق باقی نمی‌ماند.
مدیر آبفای شاهرود: شهرستان شاهرود دارای ۳۰۰ لیتر بر ثانیه کمبود آب است
آقاجانی یکی دیگر از اساتید دانشگاه نیز در سخنانی کوتاه اضافه حفر چاه‌های متعدد را یکی از عوامل خشک شدن چاه‌ها دانست و ابراز کرد: وقتی دو چاه همجوار هم حفر می‌شود به محض رسیدن اولین چاه به میزان عمل آب چاه دوم، آن را می‌خشکاند در نتیجه این عدم رعایت حریم چاه‌ها در شهرستان شاهرود خودش یک عامل مهم در خشک شدن چاه‌های آب و از دست رفتن منابع آبی است.
آب گیری از مه
محمد مهدی کریمی عضو انجمن خیران آب کشور و همچنین مدیر اسبق امور آب شاهرود نیز ضمن اشاره به اینکه از طرح‌های متعددی می‌توان به آب رسید، گفت: شاهرود در کنار دریا نیست اما دریایی از ابر و مه را در جنگل ابر و در مناطق شمالی خود دارد و این در حالی است که بسیاری از کشورها در همین آسیا از مه آب استحصال می‌کنند.
محمد مهدی کریمی با بیان اینکه این کار از طریق تورهای مخصوصی صورت می‌گیرد و می‌تواند دست کم رطوبت مورد نیاز جنگل‌هایی مانند ابر را تأمین و از خشکی بیشتر آنها جلوگیری کند، ابراز کرد: موضوع بعدی باروری ابرها است که امروز با روش‌های علمی اثبات شده و بسیاری کشورها آن را انجام می‌دهند این کار را می‌توان با ژنراتورها و یا شلیک به ابرها انجام داد.
۱۵۵ میلیمتر بارش داریم!
مدیر آبفای شاهرود هم در این نشست ضمن اشاره به شرایط منابع آبی شاهرود بیان کرد: شهرستان شاهرود دارای ۳۰۰ لیتر بر ثانیه کمبود آب است و این یعنی این شهرستان با تنش آبی روبرو است از سوی دیگر باید گفت شاهرود یک هزار حلقه چاه دارد که ۸۰۰ مورد آن برای کشاورزی، ۷۰ حلقه شرب و مابقی برای صنعت و خدمات است.
علیرضا مطهری نژاد از هدر رفت ۳۷ درصدی آب از طریق خط لوله قدیمی و فرسوده خبر داد و ابراز کرد: مخازن آبی ما به دلیل اضافه برداشت و مصرف بی رویه آب امروز در حالت بحرانی به سر می‌برد و این نشان از مشکل و معضل بزرگ کم آبی در شاهرود دارد.
وی منابع آبی شاهرود را یک کاسه مسی دانست که هر روز از آن برداشت و جای آن چیزی واریز نشده است و لذا روزی به اتمام می رسد، افزود: ما با اقداماتی مانند هوشمند سازی کنتورها، فشار شکن ها و ... توانسته ایم تا حدی بحران را کنترل کنیم اما در مجموع با معضل جدی روبرو هستیم.
نظر شما