جایگاه استراتژیک خاور دور روسیه در آسیا و اقیانوسیه| افزایش چشمگیر سرمایه گذاریهای چین

بازار؛ گروه بین الملل: توسعه و بهبود شرایط اجتماعی_اقتصادی در خاور دور برای فدراسیون روسیه از اهمیت بالایی برخوردار است، زیرا فرصتی اساسی برای رشد اقتصادی و نفوذ استراتژیک ارائه می دهد. سرمایه‌گذاری‌های مستمر در این منطقه، که مجموعاً حدود ۱۰ تریلیون روبل است، نشان‌دهنده تلاش قابل توجهی برای تقویت ثبات منطقه‌ای و تثبیت روسیه به‌عنوان بازیگر برجسته در منطقه آسیا و اقیانوسیه است. در این میان، اگرچه پکن ممکن است یکی از سرمایه گذاران کلیدی در منطقه باشد، اما احتمال درگیری بین روسیه و چین برای کنترل و نفوذ پویایی منطقه ای و بازار اقتصادی خاور دور نیز وجود دارد.

در ۲۴ ژوئیه ۲۰۲۳، دولت روسیه فرمانی را صادر کرد که بر اساس آن یک طرح سرمایه گذاری قابل توجه با هدف تقویت توسعه اجتماعی-اقتصادی پنج شهر در منطقه خاور دور تصویب شد. این ابتکار شامل استراتژی های بلندمدت برای مناطق اطراف یوژنو_ساخالینسک، اولان اوده، سوروبایکالسک، چیتا و تیندا بود. هزینه این فرمان بیش از ۳۲.۶ میلیارد روبل برای بهبود و بازسازی زیرساخت ها در بندر دریایی کورساکوف تعیین شد. از این تخصیص، در مجموع ۷.۱ میلیارد روبل برای نوسازی تاسیسات منابع ملی شیلات در نظر گرفته شده است، در حالی که ۲۵.۵ میلیارد روبل برای ارتقای امکانات روزمورپورت Rosmorport که به کشتی های باری و کروز خدمت می کنند اختصاص داده شده است.

در سال ۲۰۱۹، ولادیمیر پوتین، رئیس‌جمهور روسیه قانونی را معرفی کرد که فعالیت‌های گردشگری در ذخایر طبیعی را تنها به آن‌هایی که کمترین تأثیر زیست‌محیطی دارند، محدود می‌کند، زیرا این منطقه میزبان ۲۳ ذخیره‌گاه طبیعی است. این استراتژی طرحی را برای ایجاد زیرساخت ها برای حمایت از گردشگری با تشویق مشارکت بین بخش های دولتی و خصوصی ترسیم می کند.

توسعه منطقه خاور دور نه تنها عملکرد اقتصادی روسیه را افزایش می دهد، بلکه جایگاه استراتژیک آن را در آسیا و اقیانوسیه تقویت می کند

سناریوی ژئوپلیتیک

خاور دور روسیه در محاسبات ژئوپلیتیک روسیه جایگاه مرکزی را به خود اختصاص داده و به عنوان دروازه ای برای بازارهای نوظهور در آسیا عمل می کند و راه هایی را برای تنوع تجاری ارائه می دهد. توسعه این منطقه نه تنها عملکرد اقتصادی روسیه را افزایش می دهد، بلکه جایگاه استراتژیک آن را در آسیا و اقیانوسیه تقویت می کند. در همین راستا، روسیه با سرمایه‌گذاری در زیرساخت‌ها و اتصال، یکپارچگی منطقه‌ای را تقویت کرده، همکاری‌های بین‌المللی را ارتقا داده و خود را به عنوان یک عامل نفوذ مهم در شکل‌دهی به پویایی‌های ژئوپلیتیکی خاور دور معرفی کرده است.

اخیرا مسکو به طور فزاینده ای برای حمایت و مشارکت اقتصادی به ویژه در مواجهه با تیرگی روابط با غرب به دلیل درگیری اوکراین به سمت چین روی آورده است

منافع چین در این منطقه

برای سال‌ها، استان خاباروفسک در شرق دور روسیه به دلیل منابع انرژی و معدنی فراوان، همراه با موقعیت استراتژیک خود به عنوان یک مسیر بالقوه تامین انرژی زمینی به چین، توجه قابل توجه پکن را به خود جلب کرده است. با این حال، پیچیدگی های تاریخی ناشی از معاهدات قرن ۱۹ مانع دسترسی چین به منابع کلیدی در منطقه شده است. با وجود این موضوع، تغییرات اخیر در پویایی دوجانبه باعث شده است که مسکو به طور فزاینده ای برای حمایت و مشارکت اقتصادی به سمت چین روی بیاورد؛ به ویژه در مواجهه با تیرگی روابط با غرب به دلیل درگیری اوکراین.

افزایش چشمگیر سرمایه گذاری چین در خاور دور روسیه نشان دهنده این تغییر است؛ به طوری که شرکت های دولتی چین بخش قابل توجهی از پروژه های زیرساختی را تامین مالی کرده اند و در حال تبدیل شدن به بزرگترین شریک تجاری منطقه هستند. با ظهور روسیه به عنوان بزرگترین تامین کننده انرژی چین و ارائه تخفیف بر روی نفت خام که منجر به صرفه جویی قابل توجهی برای پکن می شود، با استفاده از خط لوله «قدرت سیبری» (Power of Siberia)، هر دو کشور در حال تلاش فعالانه برای جدا شدن از زنجیره های تامین انرژی غربی هستند.

توسعه روسیه در خاور دور به عنوان یک پاسخ استراتژیک برای مقابله با نقش رو به رشد چین در منطقه عمل می کند

ارزیابی ریسکها

در کنار این همکاری رو به رشد، مواردی از واگرایی بین روسیه و چین نیز وجود دارد. نگرانی و ترس از تحریم های غرب منجر به خروج شرکت های بزرگ فناوری چین و بانک های دولتی از روسیه شده است که نشان دهنده چالش های بالقوه در روابط دوجانبه است. علیرغم تلاش‌ها برای تقویت روابط اقتصادی، نگرانی‌ها در رابطه با تأثیر عوامل ژئوپلیتیکی بر پایداری بلندمدت مشارکت وجود دارد. توسعه روسیه در خاور دور به عنوان یک پاسخ استراتژیک برای مقابله با نقش رو به رشد چین در منطقه عمل می کند.

همانطور که مسکو ابتکارات اقتصادی خود را ترویج می کند، تنش ها با پکن ممکن است تشدید شود و منجر به تقابل بالقوه بر سر منافع و نفوذ استراتژیک شود. حساسیت منطقه به مداخلات خارجی و مانورهای ژئوپلیتیکی خطراتی را برای ثبات و امنیت منطقه ایجاد می‌کند و نیازمند هدایت دقیق دینامیک قدرت برای کاهش درگیری‌های احتمالی و حفظ منافع ملی است.

فرصتها و چالشهای سرمایه گذاری

بر همین اساس، شرکت های خارجی از طریق فرصت هایی برای رشد اقتصادی، ادغام منطقه ای و همکاری های بین المللی از توسعه خاور دور روسیه سود خواهند برد. زیرساختهای پیشرفته و اقدامات احیای جمعیتی راه هایی را برای سرمایه گذاری، ایجاد شغل و بهبود استانداردهای زندگی ایجاد می کند. با این حال، چالش‌هایی مانند وابستگی بیش از حد به بازیگران خارجی، توافق‌نامه‌های تجاری نابرابر، و عدم قطعیت‌های ژئوپلیتیکی خطراتی را برای بقای سرمایه‌گذاری ایجاد کرده و در میان پس‌زمینه رویارویی احتمالی بین روسیه و چین، نیازمند بررسی دقیق هستند.