بازار، گروه استان ها: نامش را «چله» می گویند چرا که مردم عقیده دارند زمستان به دو ۴۰ روز تقسیم می شود چله کوچک و چله بزرگ؛ شب تحویل چله نیز یلدا نام دارد یلدایی که گرامی داشته می شود یلدایی که زنده نگه داشته می شود یلدایی که ستاره هایش هر سال سر سفره های مردم کم سو تر می شود.
«ننه سرما» معمولا برای بچه ها خوراکی می آورد و برای بزرگتر ها دغدغه تهیه آنرا، خوراکی هایی که بسیاری شان در یک دهه اخیر چند ده برابر شدند و عجیب اینکه بچه های دبیرستانی ما در حالی امروز سر سفره های یلدایی می نشینند که هم پسته ۴۰ هزار تومانی خورده اند هم ۹۵۰ هزار تومانی! این دغدغه ها دیگر جایی برای قصه گویی نگذاشته است رسمی که از دیرباز وجود داشت زیر کرسی بزرگتر ها و شب چله ای که طولانی ترین شب سال است و مردم عقیده دارند که باید آن را گرامی داشت اما با چه قیمت هایی؟
یلدا چقدر هزینه دارد؟
یک یلدای ساده بدون هیچ تشریفاتی و با کمترین امکانات ممکن چقدر هزینه دارد؟ علی جعفری که پدر یک خانواده پنج نفره قمی است و در یکی از واحدهای تولیدی چوب فعالیت دارد در یک مغازه خشکبار در محدوده میدان توحید قم به خبرنگار بازار می‌گوید: وقتی حقوق این ماه را گرفتم گفتم تا قبل از شب یلدا مستلزمات این شب را تهیه کنم در ابتدا به فکر خرید آجیل افتادم و در نظر داشتم چند روز مانده به یلدا خرید کنم اما وقتی قیمت‌ها را می‌بینم به نظر باید کل حقوق این ماه را برای این شب هزینه کنم.
معاون صمت قم: برخوردها و جرائم سنگین در انتظار گران‌فروشان خواهد بود
وی می‌افزاید: یک ماهی است که دختر بزرگم را راهی خانه بخت کردم و علاقه داشتم در شب یلدا دختر و دامادم را دور یک سفره یلدایی دعوت کنم اما ظاهرا باید جلوی خانواده خجالت زده شوم یا باید حداقل آجیل شب یلدا را از سفره حذف کنم. هرکجا قیمت کردم هر کیلو آجیل بین ۴۰۰ تا ۸۰۰ هزار تومان به فروش می‌رود و برخی مغازه‌ها هم آجیل را به قیمت ۲۵۰ هزار می‌فروشند که بیشتر آن نخودچی و کشمش است.
یک پیرمرد قمی که شب یلدا نوه‌ها، عروس‌ها و باقی فرزندانش قرار است از شهرستان به دیدارش بیایند به خبرنگار بازار می‌گوید: شب یلدا به همین دورهمی‌های شاد خانواده و سر زدن به بزرگ‌ترها شناخته می‌شود که یک خانواده با یک سفره سنتی و زیبا از مهمانان خود پذیرایی می‌کند که متأسفانه اخیراً اسیر یک سری برنامه‌های لاکچری و تجملاتی شده است.
سید محمدحسین برقعی می‌افزاید: با توجه به سایه گرانی که در بازار برخی خوراکی‌ها و بازار خشکبار و میوه‌ها حاکم است بیشتر خانواده‌ها پهن کردن یک سفره ساده برای خانواده خود را آرزو می‌کنند و از طرفی برخی خانواده‌ها که قشر مرفه هستند با یک مراسم لاکچری و تجملاتی یک مهمانی آن‌چنانی می‌گیرند. باید مسئولان به فکر دهک‌های پایین جامعه باشند و بازار را کنترل کنند وقتی گوجه فرنگی که در زمین کشاورز ایرانی و قمی کاشت می‌شود به قیمت ۳۰ تا ۴۰ هزار تومان عرضه می‌شود پس پدر خانواده آجیل و میوه شب یلدا را چگونه تهیه کند؟
با متخلفان برخورد کردیم!
با یک بررسی از میادین میوه و خشکبار در سطح شهر قم مشخص است که هر کیلو آلبالو نیمه خشک درجه یک ۱۱۰ هزار تومان و پسته احمد آقایی بین ۵۰۰ تا ۸۰۰ هزار تومان و از همه مهم‌تر تخمه آفتابگردان خام ۱۵۰ هزار تومان و مغز بادام ۴۲۰ هزار تومان عرضه می‌شود.
قیمت شیرینی هم طبق گفته چند فروشنده تغییر چندانی نداشته است اما انار در بازار بین ۴۰ تا ۴۵ هزار تومان و اگر هم کیفیت پایین‌تری داشته باشد بین ۲۵ هزار تا ۳۰ هزار تومان به فروش می‌رود. تهیه پرتقال، سیب، خیار و موز هم ۳۰۰ تا ۴۰۰ هزار تومان برای یک خانواده هزینه دارد قیمت آجیل مخصوص یلدا هم از کیلویی ۴۰۰ تا ۸۰۰ هزار و شیرینی هم بین ۱۸۰ تا ۲۳۰ هزار تومان برای یک خانواده قمی آب می‌خورد.
معاون نظارت، بازرسی و حمایت از حقوق مصرف‌کنندگان سازمان صنعت، معدن و تجارت استان قم در زمینه کنترل و برخورد شدید با گران‌فروشی در بازار قم می‌گوید: با توجه به مصوبه تنظیم بازار از سه هفته پیش طی جلساتی مقرر شد که بر بازار مواد غذایی، میادین و تره بار نظارت شدیدی صورت گیرد که نظارت‌ها شدت گرفت.
رئیس اتحادیه آجیل‌فروشان مشهد: قدرت خرید مردم نسبت به گذشته بسیار کاهش یافته و میزان فروش را تحت تاثیر قرار داده است
سیاوش فولادی در گفت‌وگو با خبرنگار بازار می‌افزاید: در برخورد با برهم زدگان بازار مواد غذایی، پروتئینی و هم چنین میادین میوه و تره بار پرونده‌هایی تشکیل شده و برخوردها و جرائم سنگین در انتظار گران‌فروشان خواهد بود. در این زمینه تعزیرات حکومتی و استانداری قم همکاری دارند و با واحدهای متخلف به شدت برخورد می‌شود. طی یک ماه گذشته بیش از ۵۷۶ واحد متخلف در قم شناسایی شد و در زمینه بازرسی از میادین عرضه میوه با ۷۹ تخلف برخورد شده و در زمینه آجیل و خشکبار شب یلدا نیز با ۳۸ واحد متخلف برخوردهایی صورت گرفته است.
گلستانی ها هم امسال یلدای بی رنگ و لعابی دارند
مشاهدات میدانی از سطح بازار های استان گلستان هم نشان می دهد خرید شب یلدای امسال برای مردم میلیونی آب می خورد و گویا امسال باید حسرت خرید آجیل و شیرینی بر دل مردم بماند. با یک حساب سرانگشتی؛ اگر خانواده ای بخواهد آیین «شب یلدا» را بجا آورد و پذیرای فرزندان و نوه های خود باشد و به طور مثال برای هشت نفر تدارک ببیند باید حداقل دو میلیون تومان هزینه کند تا شرمنده نباشد.
رحیمیان یک بانوی مسن گرگانی در گفتگو با خبرنگار بازار، از سال های گذشته یاد کرد و گفت: تا چند سال پیش تقریبا تمام فرزندانم و جمعی از فامیل «شب چله» را در منزل ما می گذراندند. در چند سال اخیر فقط فرزندانم به دیدن ما می آیند و حضور فامیل خود به خود کمرنگ شد. دو عروس من غریبه هستند و از اینکه نتوانیم پذیرایی خوبی در شب یلدا از آنها داشته باشیم خجالت زده می شویم بنابراین مجبوریم برای تامین تنقلات و خوراکی های این شب از پس انداز خود هزینه کنیم.
معاون بازرسی، نظارت و حمایت از حقوق مصرف کنندگان اداره کل صنعت، معدن و تجارت گلستان در گفتگو با خبرنگار بازار از آغاز طرح نظارتی ویژه بازار شب یلدا از ۲۳ آذر ماه در استان گلستان خبر داد و اظهار کرد: این طرح با همکاری و مشارکت اداره کل صنعت، معدن و تجارت، سازمان جهاد کشاورزی، تعزیرات حکومتی، بازرسی و نظارت اتاق اصناف در حال انجام است.
جعفر کرامتی با بیان اینکه از ۲۵ آذر ماه کشت های نظارتی به صورت فشرده در دو نوبت صبح و عصر در سراسر استان انجام می شود. تعداد پرونده ها و بازرسی ها در پایان طرح جمع بندی شده اما چنانچه طی اجرای این طرح تخلف و یا شکایتی ثبت شود سعی می کنیم در کوتاه ترین زمان ممکن موارد را ترتیب اثر داده و رسیدگی کنیم، گفت: بازار آجیل و شیرینی و لباس در برنامه بازرسی اداره کل صمت قرار دارد هر واحد صنفی موظف است نرخ مصوب را جلوی دید مشتری بگذارد و فروش اقلام بالاتر از نرخ مصوب، گران‌فروشی محسوب می شود، البته مردم هر گونه تخلف در بازار اعم از کم‌فروشی، گران‌فروشی، عدم درج قیمت و موارد مشابه را از طریق سامانه ۱۲۴ به بازرسی سازمان صنعت، معدن و تجارت اعلام کنند.
مشهدی ها پشت خط گرانی
رئیس اتحادیه آجیل‌فروشان مشهد با بیان اینکه قدرت خرید مردم نسبت به گذشته بسیار کاهش یافته و میزان فروش را تحت تاثیر قرار داده است به بازار می گوید: در حال حاضر بسیاری از مردم ترجیح می دهند تا حقوق خود را برای کالاهای اساسی مصرف کنند لذا خرید آجیل به اولویت های چندم خانواده ها تبدیل شده است همچنین طی یک سال گذشته عوارض پرداختی، مالیات، هزینه اجاره و سایر هزینه های جاری در اصناف افزایش چشمگیری داشته اما از طرفی دیگر فروش مغازه داران متاثر از وضعیت اقتصادی مردم به شدت رو به کاهش نهاده است.
علیرضا ارزانی ممقانی ادامه می دهد: این موضوع موجب شده تا تعداد زیادی از همکاران بنده دراین صنف از کار خود کناره گیری کرده و به دلیل نبود همخوانی دخل و خرج نسبت به جمع آوری واحد صنفی و تغییر شغل اقدام کنند. شماری از همکاران ما نیز در این شرایط متضرر شدند زیرا آجیل و خشکبار خرابی دارد و اگر در محل مناسب نگهداری نشود دچار فساد می‌شود و از همین رو بسیاری از فروشندگان هم از نظر قیمتی و هم از نظر بار متضرر شده اند.
وی با اشاره به اینکه تعداد بسیاری از همکاران ما امسال به دلیل هزینه‌ها و اجاره‌های بالا و از سوی دیگر نخریدن جنس توسط مشتری، فروشگاه‌ها را تعطیل کردند بیان می کند: از ابتدای سال تاکنون افزون بر ۷۰ واحد صنفی تاکنون به دلیل شرایط اقتصادی نامطلوب مجبور به تعطیلی و کناره گیری از این صنف شدند. متاسفانه نه تنها بازار داخلی تعریف چندانی ندارد بلکه بازار خارجی نیز متاثر از بسیاری از عوامل تحت تاثیر قرار داشته و بازار خوبی را به همراه نداشته است.
کارشناس اقتصادی: تصمیمات اقتصادی که در دو دهه اخیر دولت ها گرفته اند عامل این وضعیت کنونی است
رئیس اتحادیه آجیل‌فروشان مشهد با بیان اینکه وضعیت صادراتی ما نسبت به گذشته افت کرده است عنوان می کند: ما صدر جدول صادرات غیر نفتی هستیم؛ آجیل و خشکبار بعد از نفت و مشتقات نفتی بیشترین صادرات را به خود اختصاص داده اما به دلیل اینکه کشاورزی ما سنتی بوده و قیمت تمام شده بالا است؛ در حال از دست دادن توان رقابت و سهم خود در بازارهای جهانی هستیم و صادرات ما هر روز کمتر می‌شود.
وضعیت اقتصادی مردم خوب نیست
رئیس اتحادیه بارفروشان مشهد نیز در گفت و گو با بازار اظهار می کند: امسال به دلیل وضعیت اقتصادی مردم و وفور بار، قیمت میوه‌های شب چله تغییر چندانی نخواهد داشت. وضعیت اقتصادی مردم خوب نیست و لذا برای گذران طولانی‌ترین شب سال برخی یک یا دو کیلو سیب درختی خریده و به همین مقدار برای برپایی سفره شب یلدا اکتفا می کنند. هم اینک فراوانی کالا و ورود بار به میادین میوه و تره‌بار شرایط مطلوبی دارد و ما تنها در حوزه نظارتی بر بازار شب یلدا کنترل خواهیم داشت تا در بازار اجحافی نسبت به مردم و مصرف کننده صورت نگیرد.
محمد قنبری شکوه در پاسخ به این سوال که برای جلوگیری از احتکار یا سود جویی برخی از افراد چه تدابیری اندیشیده شده است نیز به ما می گوید: یلدا برای ما مثل باقی ایام سال است و همکاران ما به دنبال گران فروختن در شب یلدا نیستند؛ زیرا بار تره‌بار را نمی‌توان نگه داشت و عرضه و تقاضا در این زمینه تعیین‌کننده است.
گرانی اقلام در شب یلدا
بررسی خبرنگار بازار از استان سمنان هم نشان می دهد که اگر بخواهیم برای این هفت نفر که گرد یک سفره شب چله جمع آمده اند بسته های ۲۰۰ گرمی نخود و کشمش شکلات بادام زمینی، تخمه آفتاب گردان، آبالو خشک، ذرت پاپ کرن، چای، یک کیلوگرم شیرینی و ۲۰۰ گرم حلوای کنجدی یا سیاه تهیه کنیم باید ۵۰۰ هزار تومان هزینه کنیم
در کنار اینها چای، نوشابه و شربت و دیگر نوشیدنی ها هم روی هم در کمترین حالت ممکن ۱۰۰ هزار تومان هزینه دارند همچنین لبو یا همان چغندر، دو کیلوگرم سیب، دو کیلوگرم پرتغال، دو کیلوگرم خیار و دو کیلوگرم انار و یک هندوانه نیز حدود ۴۵۰ هزار تومان هزینه دارد چرا که در بازارهای میوه و تره بار استان سمنان همچنین سیب زرد هر کیلو گرم ۴۵ هزار تومان، سیب قرمز هر کیلو گرم ۴۲ هزار تومان و هندوانه ۲۵ هزار تومان قیمت گذاری شده است انار نیز ۳۵ هزار تومان فروخته می شود.
تا اینجا یک میلیون و ۵۰ هزار تومان هزینه تنها دو مورد اول شده و اگر شام را هم به ساده ترین حالت ممکن یعنی کمی سوپ رشته و برنج ساده با مرغ حساب کنیم از آنجا که مرغ ۸۲ هزار و ۵۰۰ تومان قیمت گذاری شده و هر پرس چلو مرغ کمتر از ۱۴۰ هزار تومان هزینه ندارد دقیقا یک میلیون تومان هم هزینه شام می شود.
به عبارت دیگر یلدای کوچک بدون هیچ تشریفات دو میلیون و ۵۰ هزار تومان هزینه خواهد داشت آن هم بر مهمانی سه ساعته؛ این یعنی یک چهارم حقوق مصوب اداره کار و حقوق بازنشستگان؛ سوال اساسی اینجا است که این کمترین هزینه ها برای کمترین میزان مهمان ممکن است و در نتیجه چند درصد از افراد جامعه توان هزینه کرد دو میلیون تومان برای یک شب مهمانی را دارند؟ از سوی دیگر با وارد کردن آجیل، موز، خرمالو، میوه خشک و تغییر شام به سوپ و چلو گوشت و شیرینی ساده به شیرینی تر به عدد شگفت انگیز سه میلیون و ۸۰۰ هزار تومان برای یک مهمانی سه ساعته و برای یک مادر بزرگ و پدر بزرگ می رسیم. گفتنی است تمام فاکتورها مشابه هستند و تنها مواردی که عنوان شد، تغییر کرده اند.
نقش دولت ها در کاهش تورم
اما چرا وضعیت گرانی ها این چنین شد؟ یک کارشناس اقتصادی نیز به خبرنگار بازار، می گوید: واقعیت این است که تصمیمات اقتصادی که در دو دهه اخیر دولت ها گرفته اند عامل این وضعیت کنونی است. یک اصل مهم در اقتصاد وجود دارد و آن هم این است که عامل گرانی مردم نیستند بلکه دولت ها هستند هر قدر بخواهیم گرانی را به تحریم، شرایط خاور میانه و ... گره بزنیم بازهم باید بپذیریم که گرانی بر اثر تصمیمات نادرست اقتصادی پدید می آید و عوامل متعددی دارد که یکی از آنها نقدینگی است.
سید رضا طباطبایی افزود: دولت ها عامل افزایش نقدینگی هستند چرا که با چاپ پول، عدم توان کنترل وضعیت و بی اعتمادی مردم و بیرون کشیدن سرمایه هایشان از بورس و بانک ها و سوق دادن پول های مردمی به سمت دلالی، مسکن سازی و فروش خودرو و دلار و ... به تورم دامن می زنند.
دولت ها در این سال های اخیر تلاش کرده اند که با نظارت بر بازار شرایط را بهبود ببخشند اما مشکل اینجا است که ریشه گرانی در بالا دست است
وی افزود: به خصوص از دولت احمدی نژاد به وضوح اقتصاد کشور از ریل گذاری اصلی که همواره رهبر معظم انقلاب اسلامی نیز به آن تاکید دارند خارج شد و دیگر هیچ اقتصاد دانی نتوانست آن را به ریل بازگرداند و دولت روحانی و رئیسی حتی آن را بدتر هم کردند به عبارت دیگر می بایست اذعان کنیم که بخش عمده ای از کار از دست دولت در رفته است.
افزایش قیمت ها بی رویه است
این کارشناس اقتصادی با بیان اینکه مرغ فروردین امسال افزایش قیمت داد دوباره مهرماه گران شد باز در هفته گذشته روند افزایشی داشت و این چه توجیهی دارد جز اینکه کار از دست دولت در رفته است؟ بیان کرد: دولت از تنظیم قیمت برای بازار اقلامی مانند مرغ عاجز مانده و از سوی دیگر پای خود را از هم قیمت گذاری دستوری بیرون نمی کشد و در نتیجه شرایط به بن بستی رسیده است.
به عقیده این کارشناس و دیگر کارشناسان همفکر، ما نیازمند تغییر و اصلاح ساختاری در زمینه اقتصاد و به خصوص مهار تورم هستیم چرا که دولت ها یکی پس از دیگری تنها با وعده اصلاح امور به میدان می آیند اما عملاً نه برنامه ای دارند و نه توانی که بتوانند وضعیت را بهبود ببخشند و مردم قربانی این تصمیمات نادرست می شوند.
دولت ها در این سال های اخیر تلاش کرده اند که با نظارت بر بازار شرایط را بهبود ببخشند اما مشکل اینجا است که ریشه گرانی در بالا دست است نه در فروشگاه عرضه میوه؛ از سوی دیگر برگزاری نمایشگاه های عرضه مستقیم از دیگر سیاست های دولت است اما این نمایشگاه ها در بهترین حالت بتوانند هزینه سه میلیون تومانی را ۳۰۰ هزار تومان کاهش دهند و این دردی را از مردم دوا نمی کند.
نظر شما