بازار؛ گروه بین الملل: سایت تحلیلی نشنال اینترست در مقاله ای با قلم «دیوید ام. هیل» نوشت: رقابت قدرت‌های بزرگ در خاورمیانه به قدمت تاریخ است، همانطور که خرابه‌های امپراتوری و خطوط روی نقشه‌های به جا مانده در طول هزاران سال گواهی می‌دهند. آنها یادبودهایی هستند که نشان می دهد چگونه قدرت های بزرگ در منطقه درگیر می شدند خواه به عنوان مکانی برای ترانزیت، منطقه ای برای محافظت از متحدان و رقبای جنگی یا بهره برداری از منابع نفت و گاز. موفقیت آمریکا در جنگ سرد از جمله در خاورمیانه، سی سال سیستم تک قطبی جهانی و درجه ای از نفوذ در منطقه را به واشنگتن داد با این حال امروز شاهد رقابت چین و آمریکا در منطقه خاورمیانه هستیم.
چرخش به شرق آسیا مانوری منطقی است که در دهه‌های گذشته بسیار مورد بحث قرار گرفته است. با این حال این مهم نباید باعث رها کردن متحدان و دارایی های قابل توجه آمریکا در خاورمیانه باشد، جایی که منافع ایالات متحده حیاتی، در خطر و مرتبط با رقابت جهانی با چین است.
خاورمیانه برای مدت طولانی بر دیدگاه آمریکا در مورد تهدیدات خود مسلط بوده است که تصویر این کشور از جهان را مخدوش کرده است. یک اصلاح باید خاورمیانه را در سطح مناسبی از اولویت قرار دهد - و شرایطی را ایجاد کند که امکان توزیع مجدد ابزارهای قدرت آمریکا در جاهای دیگر را بدون آسیب رساندن به منافع پایدار ایالات متحده در آن بخش از جهان فراهم کند.
چین و خاورمیانه و واکنش آمریکا
روزنامه نیویورک تایمز در ۱۱ مارس ۲۰۲۳ اعلام کرد: «معامله با میانجیگری چین، دیپلماسی در خاورمیانه و موقعیت ایالات متحده را به چالش می کشد». عادی سازی روابط ایران و عربستان با میانجیگری چین این کشور را به عنوان بازیگر و قدرت جدید توصیف می کند که آمریکا را پس از هفتاد و پنج سال مرکزیت در خاورمیانه به چالش می کشد. هفت ماه بعد از این توافق، حماس به اسرائیل حمله کرد و همه نگاه‌ها به واشنگتن – نه پکن – معطوف شد تا راه‌حل‌هایی برای یک وضعیت بد برای کل منطقه پیدا کند.
با مشاهده رویکرد ایالات متحده آمریکا در قبال ایران، کشورهای دیگر منطقه زیر چتر آمریکا احساس امنیت نمی کنند. این شرایط آنها را به کاهش ارتباط با واشنگتن سوق می دهد
زمانی که ایالات متحده به دنبال منزوی کردن ایران انقلابی بود، تهران و پکن در زمینه انرژی، همکاری هسته‌ای و نوسازی نظامی با یکدیگر همکاری کردند. گاهی چین با طرح های آمریکا در قبال ایران همکاری می کرد اما بیشتر اوقات سعی می کرد آنها را خنثی کند.
تا قبل از توافق مارس، فرصت طلبی فزاینده چین و حضور و نفوذ آن در منطقه عمدتاً در واشنگتن مورد توجه قرار نمی گرفت. هنگامی که این توافق انجام شد، در برخی از محافل آمریکایی این دیدگاه ایجاد شد که دیپلماسی چین می تواند ثبات منطقه ای را به ارمغان بیاورد، همان چیزی که آمریکا به دنبال آن است.
بر اساس این استدلال، واشنگتن و پکن هر دو منافع مشترکی در خاورمیانه ای عاری از اشاعه تسلیحات هسته ای و تروریسم داشتند و در عین حال منطقه خاورمیانه همچنان تامین کننده قابل اعتماد انرژی و مرکز حمل و نقل باقی می ماند.
این چشم انداز این واقعیت را پنهان می کند که رهبران چین و آمریکا نظرات بسیار متفاوتی در مورد ثبات دارند. اقدامات چین در منطقه منعکس کننده اقدامات ایالات متحده نخواهد بود، نه فقط به این دلیل که دولت چین سبک متفاوتی دارد بلکه به این دلیل که اهداف متفاوتی دارد. با مشاهده رویکرد ایالات متحده آمریکا در قبال ایران، کشورهای دیگر منطقه زیر چتر آمریکا احساس امنیت نمی کنند. این شرایط آنها را به کاهش ارتباط با واشنگتن سوق می دهد.
ایران و متحدانش همچنان ابتکار عمل در منطقه را حفظ کرده و آمریکا و متحدانش را در حالت واکنشی نگه می دارند
برای عربستان سعودی، خطر زدایی به معنای تلاش برای آتش بس و خروج دیپلماتیک از جنگ یمن و کاهش تنش با ایران است. در حالی که واشنگتن در تلاش برای یافتن یک استراتژی منسجم بود، ریاض و تهران روابط خود را عادی کردند. هر دو به ناهماهنگی آمریکا واکنش نشان می‌دادند - تهران برای اعمال تحریم ها، ریاض برای محافظت در برابر پیامدهای آن. دخالت چین برای عربستان سعودی و ایران مفید بود تا به دولت بایدن نشان دهند که گزینه‌هایی دارند. اما رقابت ایران و عربستان ادامه خواهد داشت.
حمله حماس به اسرائیل که برخی آن را پاسخی به عادی سازی در حال ظهور عربستان و اسرائیل می دانستند، یادآور خطوط گسلی بود که ایران می تواند از آنها بهره برداری کند. کمپین علیه اسرائیل و ایالات متحده آمریکا، سرعت فعالیت های دیپلماتیک و نظامی منطقه را تنظیم می کند. ایران با تسلط بر چهار پایتخت عربی - بغداد، دمشق، بیروت و صنعا - موقعیت خوبی برای این تلاش دارد. ایران و متحدانش همچنان ابتکار عمل را حفظ کرده و آمریکا و متحدانش را در حالت واکنشی نگه می دارند.
اقدامات ایالات متحده آمریکا فاقد زمینه استراتژی جامع برای محدود کردن تهدید ایران است
علاوه بر این اقدامات ایالات متحده آمریکا فاقد زمینه استراتژی جامع برای محدود کردن تهدید ایران است. تا زمانی که آمریکا و شرکای آن بازدارندگی خود را مجددا برقرار کنند، تهران به تشخیص اینکه کجا و چقدر درد بر آنها وارد خواهد شد، ادامه خواهد داد.
بازگشت به راهبرد فشار حداکثری بر ایران، اعتماد شرکای امریکا را دوباره به دست می‌آورد! و به واشنگتن اهرم بیشتری می‌دهد تا از میان آنها برای ایجاد دفاع دسته‌جمعی خود تلاش کند. در غیر این صورت، عقب نشینی آمریکا به ایجاد فرصت هایی برای فرصت طلبی دیپلماتیک و استراتژیک چین و ایران ادامه خواهد داد.
از طرف دیگر کشورهای خلیج فارس و دریای سرخ بخشی از استراتژی اقیانوس هند و آرام هستند. آنها در رقابت آمریکا با چین در سطح جهانی نقش دارند. تا زمانی که ایالات متحده آمریکا به دنبال اقتصاد بازار جهانی باثبات است، خاورمیانه از منافع حیاتی برخوردار خواهد بود.
اتکای چین به واردات مستقیم انرژی از منطقه یکی از آسیب پذیری های بزرگ این کشور است و خلیج فارس را به منطقه ای بالقوه برای تنش چین و آمریکا در آینده تبدیل می کند. دستیابی به زنجیره تامین انرژی خلیج فارس، چین را قادر می سازد تا در اقتصاد جهانی نقش پررنگی داشته باشد اما حمایت مستمر آمریکا از امنیت خلیج فارس در راستای منافع اساسی ایالات متحده برای اطمینان از عدم تسلط چین بر منطقه باقی خواهد ماند.
ریاض و ابوظبی علیرغم پتانسیل جمعیتی محدود به دنبال جایگاه قدرت های بزرگ جهانی هستند. رهبران خلیج فارس خواهان گزینه ها، اهرم ها، احترام و بازارهای بیشتری برای تجارت و سرمایه گذاری دو طرفه هستند. چین ممکن است فرصت هایی را برای افزایش نفوذ خود در این فرآیند ببیند، اما رهبران سعودی و اماراتی با میل خود استقلال خود را به خطر نمی اندازند.
حجم تجارت و سرمایه گذاری با چین چشمگیر است، اما آنطور که می تواند در کشورهای در حال توسعه به چین مزیت های استراتژیک نمی دهد. ایالات متحده باید بر ماهیت و نه حجم تجارت و سرمایه گذاری کشورهای خلیج فارس با چین تمرکز کند.
گفت‌وگوی ایالات متحده، اعراب و اسرائیل در مورد خطرات مربوط به انتقال فناوری حساس و همچنین اطلاعات و بهره‌برداری نظامی چین از زیرساخت‌های ارتباطات و حمل‌ونقل، باید در هر استراتژی پس از چرخش نقش برجسته‌ای داشته باشد. دولت ایالات متحده باید دکترینی را ایجاد کند که با واقعیت جدید و دو سطحی که با آن مواجه است، تطابق داشته باشد: رقابت جهانی با چین و اولویت‌بندی، مقابله یا انحراف چالش‌های منطقه‌ای به سمت منافع آمریکا.
رویکرد منطقه‌ای آمریکا که مشکلات ناتمام سیاسی و انسانی مانند معضلات پیش روی اسرائیل و فلسطینی‌ها را نادیده می‌گیرد، مزایایی را برای ایران تضمین می‌کند
افزایش فعالیت چین در منطقه برای منافع آمریکا بد است. رویکرد منطقه‌ای آمریکا که مشکلات ناتمام سیاسی و انسانی مانند معضلات پیش روی اسرائیل و فلسطینی‌ها را نادیده می‌گیرد، مزایایی را برای ایران تضمین می‌کند.
محور آسیا تا زمانی که آمریکا را به گونه ای وادار نکند که در خاورمیانه خلاء ایجاد کند و چین، روسیه و ایران از آن بهره برداری کنند، آمریکا را تقویت خواهد کرد. کاستی های سیاست آمریکا نه نقاط قوت چین، راهبردهای پوشش ریسک در منطقه را توضیح می دهد که به نفع پکن است. کمک به شرکا برای مقابله با مشکلاتشان، برخی از جاده هایی را که چین برای ارتقای خود استفاده می کند، حذف می کند.
نظر شما