بهنازصفری؛ بازار: باطله های مس سونگون حتی از خود مس هم ارزش بیشتری دارند، طوری که براساس تحقیقاتی که فعالان این حوزه انجام داده اند، ارزش باطله ها مس از خود مس و حتی از طلا هم ارزشمندی بیشتری دارد. یکی از بارازشترین موادی که در باطله های مس وجود دارد ماده معدنی سولفید مولیبدن است که به عنوان گریس مادام العمر ماهوارهای هوایی استفاده می شود.
اما متاسفانه به دلیل این که در ایران تکنولوژی های لازم برای استخراج مواد معدنی ارزشمند از باطله ها وجود ندارد، این مواد ارزشمند مورد بی مهری قرار گرفته و به مرکز نگهداری باطله های معدنی هدایت می شود. البته اخیر کشور چین روستایی که باطله های معدنی مس سونگون در آنجا نگهداری می شود را خریداری کرده و قرارداد ۲۵ ساله با ایران بسته است تا بر روی باطله های معدنی با ارزش که ارزش آنها بیشتر از مس است فعالیت انجام دهند.
عمده ترین مشکلی که در خصوص باطله های معدنی ارزشمند وجود دارد توجه به دو نکته اساسی است. اول این که در ایران هنوز تکنولوژی هایی که بتوان این مواد ارزشمند را از باطله ها جدا سازی کرد وجود ندارد. مساله دوم وجود مدیران ناآگاه در بخش های معدنی است که به علت نداشتن سواد معدنی، موارد ارزشمند و استراتژیک را سمت باطله ها هدایت می کنند. موادی که می تواند درآمدهای هنگفتی را برای ایران به ارمغان بیاورد.
مس سونگون تا ۴۰۰ سال دیگر مواد معدنی دارد
حمید صفری، مشاور فنی سابق مدیرعامل مس آذربایجان در گفت و گو با بازار در خصوص وضعیت مس سونگون بیان کرد: قبلا طبق تحقیقات و اکتشافاتی که در مس سونگون انجام شده بود، برآورده ها مبتنی بر این بود که معدن مس سونگون ۳۰ سال یا ۵۰ سال آینده ذخیره معدنی دارد.
براساس اکتشافاتی که در لایه های زیرین مس سونگون انجام دادند، متوجه شدند تا ۳۰۰ یا ۴۰۰ سال دیگر هم در این معدن ذخایر معدنی و عناصر ارزشمند وجود دارد که می توان آنها را مورد استخراج قرار داد
وی افزود: اما بعدها براساس اکتشافاتی که در لایه های زیرین مس سونگون انجام دادند، متوجه شدند تا ۳۰۰ یا ۴۰۰ سال دیگر هم در این معدن ذخایر معدنی و عناصر ارزشمند وجود دارد که می توان آنها را مورد استخراج قرار داد.
صفری تاکید کرد: درحال حاضر مسی که استخراج می شود دو سالن تغلیظ وجود دارد که درآنجا کنسانتره با عیارمس ۳۰ درصد تولید می شود. اما چون تکنولوژی ایران جوابگو نیست، ما آنها را سمت باطله ها هدایت می کنیم. وی ادامه داد: کشور چین اخیر آمده و بر روی این باطله ها سرمایه گذاری انجام داده تا مواد ارزشمندی که در باطله های مس وجود دارد را استخراج کند.
به گفته وی؛ مواد ارزشمندی مانند سولفید مولیبدن را که ارزش آن حتی از طلا هم بیشتر است را از باطله های معدنی مس استخراج می کنند. البته این تنها یک مورد از مواد ارزشمندی است که در ماهواره های هوایی بسیار مورد استفاده قرار می گیرد. زیرا این ماهواره ها سالیان زیادی در هوا می مانند و از سولفید مولیبدن به عنوان گریس مادام العمر استفاده می شود. یعنی این ماده را یک بار به ماهواره هایی هوایی می زنند زیرا دیگر امکان برگرداندن آنها و سرویس کاری وجود ندارد، برای همین از این ماده ی ارزشمند استفاده می کنند که تا ۳۰۰، ۴۰۰ سال نیاز به سرویس کاری و گریس کاری نداشته باشند.
مشاور فنی سابق مدیرعامل مس آذربایجان تصریح کرد: البته عیار سولفید مولیبدن مس سونگون بالاتر از مس سرچشمه و سایر معادن مس ایران است. برای همین این مواد ارزش و جایگاه بسیار خوبی دارد، ولی متاسفانه یکسری از مدیران بی سواد آنها را به قسمت باطله ها هدایت کردند. درحالی که بر روی آنها آزمایش هایی تخصصی فراوانی انجام شده بود و میدانستیم که این مواد بسیار با ارزش هستند.
صفری تاکید کرد: وقتی مواد ارزشمند به خاطر ناآگاهی برخی مدیران که با ضابطه بالا آمده اند به محل باطله ها هدایت می شود، یعنی این که بخش بزرگی از مواد معدنی با ارزش و گران قیمت به تاراج رفته و نابود شدهاند. درحالی که با همین مواد ارزشمند میتوانستیم درآمدزایی فراوانی برای کشور داشته باشیم.
وی افزود: ۱۲ سال پیش کارخانه ذوب مس سونگون ساخته شد تا ما کنسانتره مس سونگون را به مس سرچشمه نفرستیم و در خود آذربایجان بتوانیم این ها را ذوب کنیم، حقیقتا هم این مساله هزینه های زیادی در بر دارد، زیرا نیازمند ماشین های پیشرفته و مواد خاصی بود. اما در این زمینه ها پیگیری های لازم انجام نشد.
صفری خاطر نشان کرد:متاسفانه افرادی که اصلا سواد این کار را نداشتند را مسوول خرید تجهیزات معدنی کردند، برای همین تجهیزات بسیار نامناسبی را برای بخش ذوب مس خریداری کردند و هزینه های هنگفتی در این زمینه خرج شد و فاجعه ی بزرگ در بخش ذوب مس به وقوع پیوست. طوری که کارخانه ذوب هشت سال بلااستفاده باقی ماند. چرا که از افراد اهل فن که سواد فعالیت های معدنی داشتند استفاده نشده و آنها با هزینه های زیادی دستگاه هایی را خریده بودند که اصلا در این بخش هیچ گونه کارایی نداشته است.
به گفته وی، بعد از هشت سال که متوجه اشتباهاتشان شدند، گفتند می خواهند کل پروژه ذوب را عوض کنند که این تغییر و تحولات نیازمند سرمایه ی بسیار هنگفت و عظیمی بود. بنابراین تمامی این سرمایه های ملی به این دلیل هدر شد که افراد ناآگاه به عنوان مدیران بخش معدن انتخاب شده و افراد باسواد که تجربه های معدنی فراوانی داشتند از کار برکنار شدند که چنین فاجعه های بزرگی به وقوع پیوست.
این کارشناس معدنی تاکید کرد: در ایران کارشناسان معدنی بسیار با سواد و آگاهی وجود دارد که در معادن کار کرده و با تمامی مشکلات آشنا هستند، اما متاسفانه این پتانسیل های عظیم کنار گذاشته شده و افراد غیر مطلع وارد کار شده و سرمایه های کشور را به تاراج داده اند.
بخش باطله های مس سونگون به چینی ها فروخته شد و با آنها قرارداد ۲۵ ساله بسته شد تا آنها مواد ارزشمند باطله ها را استخراج کنند
وی در خصوص هدایت باطله های معدنی مس بیان کرد: دولت یکی از روستاهای نزدیک مس سونگون را خریداری کرده و تمامی باطله ها را به آنجا هدایت می کند. زیرا این روستا بین دو کوه قرار داشت برای همین باطله ها به آنجا فرستاده شد. ولی همین بخش باطله های مس سونگون به چینی ها فروخته شد و با آنها قرارداد ۲۵ ساله بسته شد تا آنها مواد ارزشمند باطله ها را استخراج کنند.
در ایران تکنولوژی استخراج مواد ارزشمند باطله ها وجود ندارد، درحالی که خود این باطله ها ارزش بیشتری از مس دارند، طوری که ارزشمندی آن ها از طلا هم بیشتر است. ولی این باطله های ارزشمند به چینی ها سپرده شد تا آنها به مواد ارزشمند باطله ها دسترسی پیدا کنند
صفری تاکید کرد: متاسفانه در ایران تکنولوژی استخراج مواد ارزشمند باطله ها وجود ندارد، درحالی که خود این باطله ها ارزش بیشتری از مس دارند، طوری که ارزشمندی آن ها از طلا هم بیشتر است. ولی این باطله های ارزشمند به چینی ها سپرده شد تا آنها به مواد ارزشمند باطله ها دسترسی پیدا کنند.
به گفته وی؛ عناصر بسیار زیادی در باطله های معدنی مس وجود دارد که باید آنها را به آزمایشگاه ها برده و با دید میکروسکوپی به آنها نگریسته شود. سپس عناصر موجود را در نمودارها مشخص و این مواد را بررسی می کنند تا ببیند آیا استخراج آنها از باطله ها مقرون به صرفه است یا نه؟ یا این که اگر کارخانه ای برای این مواد تشکیل شود، آیا پس از گذشت ده سال هزینه های کارخانه تامین می شود یا نه؟ این مواد بر روی نمودار ها زمان بندی می شود. این که طی سال های مختلف چقدر زیان ده خواهند بود و چه میزان سود دهی خواهند داشت.
صفری عنوان کرد: براساس تحقیقات و بررسی هایی که بر روی باطله های مس سونگون انجام شد، عناصر ارزشمند این باطله ها پس از ۵ سال فعالیت کارخانه ها به سود دهی کامل می رسیدند، اما کسی این تحقیقات را جدی نگرفته و به آن اهمیت ندادند.
نظر شما