نیاز فوری به نصب دستگاه‌های شتاب‌نگار در ساختمان‌های بلند، سدها و پالایشگاه‌های مهم

به گزارش بازار به نقل از وزارت راه و شهرسازی، اسماعیل فرزانگان رییس شبکه ملی شتاب‌نگاری با اشاره به اینکه ایران، سرزمینی لرزه‌خیز است، بر اهمیت حمایت دولت از خرید و نصب دستگاه‌های شتاب‌نگار و همچنین راه‌اندازی ایستگاه‌های آن در مناطق مختلف کشور تاکید کرد و گفت: جمع‌آوری داده‌های زمین‌لرزه‌ها و سنجش و ارزیابی رفتارهای آنها  با دستگاه‌های شتاب‌نگار و لرزه‌نگار میسر است.

رییس شبکه ملی شتاب‌نگاری کشور با اشاره به اینکه دستگاه‌های لرزه‌نگار، جابه‌جایی و سرعت و دستگاه‌های شتاب‌نگار، شتاب زلزله‌ها را اندازه‌گیری می‌کنند، افزود: اندازه‌گیری شتاب زلزله به ویژه در ارزیابی‌ها مورد نیاز مهندسان است. در زلزله نیرویی که به ساختمان وارد می‌شود متناسب با جرم آن ساختمان و شتاب حرکت زمین است. بنابراین هرچه ساختمان سنگین‌تر باشد شتابی که به آن وارد می‌شود بیشتر است. به همین دلیل است تصریح می شود که در مناطق لرزه خیز ساختمان‌ها سبک ساخته شوند.

فرزانگان ادامه داد: در مورد شتاب نیز به همین گونه است ساختمان‌ها در مناطق لرزه‌خیز باید به گونه‌ای ساخته شوند که در برابر شتاب زمین‌لرزه، مقاومت لازم را داشته باشد.

داده‌های دستگاه‌های شتاب‌نگار، جنبه مهندسی دارد
وی در بیان تفاوت‌های دستگاه‌های شتاب‌نگار با لرزه‌نگار، یادآور شد: یکی از تفاوت‌های دستگاه‌های لرزه‌نگار و شبکه‌های شتاب‌نگار در داده‌های آنهاست. داده‌های شتاب‌نگار بیشتر جنبه مهندسی دارد.  در حالیکه داده‌های لرزه نگار در موضوع زلزله‌شناسی و علم، کاربرد دارد. به واقع، شناخت پوسته‌های زمین با داده‌های لرزه‌نگاری ممکن شده است.

به گفته فرزانگان، در هر شهر و روستایی نیاز نیست که دستگاه‌های لرزه نگار نصب شود. می‌توان چندین ایستگاه در حدود ۱۰۰ تا ۲۰۰ ایستگاه لرزه‌نگاری در منطقه‌ای به وسعت ایران طراحی و اجرا کرد و تمامی زلزله هایی که در کشور رخ می‌دهد را از نظر مشخصات دینامیکی مورد بررسی قرار داد. دستگاه‌های لرزه نگار قادر است حتی زمین لرزه هایی را که بشر قادر به درک آن نیز نیست را ثبت کند. کمااینکه در تهران زمین‌لرزه‌هایی در حدود یک و بیشتر از یک رخ می‌دهد و دستگاه‌های لرزه‌نگار آنها را ثبت می‌کنند.  

فعالیت ۱۱۷۵ دستگاه  و ایستگاه شتاب نگار در کشور
رییس شبکه ملی شتاب نگاری توضیح داد: دستگاه‌های شتاب‌نگار باید در هرجایی که ساخت و ساز است و همچنین در مناطقی که تفاوت زمین از نظر جنس خاک و تفاوت توپوگرافی و ارتفاع وجود دارد، نصب شوند. به همین دلیل است که بیش از ۱۲۰۰ ایستگاه شتاب نگار در کشور داریم. در حالیکه تعداد ایستگاه‌های لرزه‌نگار دائمی کمتر از ۱۵۰ ایستگاه است.

فرزانگان گفت: پیشنهاد این است که ۴۰۰ ایستگاه لرزه‌نگار برای کل کشور نصب شود که هم‌اکنون کمتر از ۱۵۰ است. همچنین، در حال‌حاضر ۱۱۷۵ شبکه و ایستگاه شتاب‌نگاری در کشور فعال است که نیاز است دستگاه‌های شتاب‌نگار کشور حداقل به ۳۰۰۰ دستگاه و ایستگاه برسد.

نیاز تهران ۲۰۰ دستگاه و ایستگاه شتاب‌نگار است
وی یادآور شد: در استان تهران ۱۱۰ ایستگاه شتاب‌نگاری و در شهر تهران ۵۰ دستگاه و ایستگاه فعال است. به نظر می‌رسد که نیاز شهر تهران اگر فقط مباحث پوشش شرایط مختلف زمین‌شناسی و اهداف سامانه‌های هشدار و پاسخ سریع باشد باید ۲۰۰ ایستگاه و دستگاه شتاب‌نگار در تهران نصب و راه‌اندازی شود.

فرزانگان توضیح داد: چنانچه رفتارنگاری ساختمان‌های بلند، پل‌ها، نیروگاه‌ها و ...  نیز مدنظر باشد نیاز به دستگاه‌های شتاب‌نگار بیشتری در کشور است.

اجبار شهرهای لرزه‌خیز دنیا به نصب دستگاه شتاب‌نگار در ساختمان‌های بلند، پل‌ها، سدها و نیروگاه‌ها
رییس شبکه ملی شتاب‌نگاری تصریح کرد: در بیشتر شهرهای مهم و لرزه خیز دنیا، به اجبار باید دستگاه‌های شتاب‌نگار در ساختمان های بلند و طبقات مختلف ساختمان‌های بلند نصب شود تا اینکه طراحی سازه بعد از رویداد زمین لرزه، پاسخ واقعی یک سازه از زلزله طراح ساختمان ارزیابی کند.

فرزانگان گفت: پاسخ واقعی ساختمان زمانی ثبت و مورد استفاده مهندسان قرار می گیرد که یکسری دستگاه های شتاب نگار در طبقات مختلف ساختمان نصب باشد و رکورد زمین لرزه را ثبت کند که در واقع پاسخ آن ساختمان را نسبت به زمین لرزه ثبت می‌کند.

حداقل نیاز کشور به دستگاه شتاب‌نگار ۳۰۰۰ دستگاه است
وی با یادآوری اینکه اگر ساختمانی خوب طراحی، اجرا و احداث شده باشد در مقابل زلزله، آسیب‌پذیر نخواهد بود، گفت: دستگاه‌های شتاب‌نگار برای هر هدفی که به کار می‌روند باید تعدادشان افزایش یابد. اگر برای شبکه ملی شتاب‌نگاری مورد استفاده قرار می‌گیرند نیاز ما حداقل به ۳۰۰۰ دستگاه است. اگر برای رفتارنگاری پل ها، سدها، نیروگاه ها و پالایشگاه ها و... است تعداد موردنیاز به مراتب بیشتر از ۳۰۰۰ دستگاه خواهد بود.

وی در پاسخ به این پرسش که بهترین و حساس‌ترین دستگاه‌های شتاب‌نگار در کدام کشورها ساخته و تولید می‌شود؟، توضیح داد: دستگاه‌های شتاب‌نگار دستگاه‌هایی هستند که در دنیا توسط کمپانی های معدودی ساخته می‌شوند زیرا بازار محدودی دارند. کشورهایی همچون آمریکا، سوییس، انگلستان و کانادا کشورهای پیش‌رو در زمینه ساخت و تولید دستگاه‌های شتاب‌نگار هستند.

هزینه نصب و راه‌اندازی دستگاه‌های موردنیاز شتاب‌نگار در کشور ۴۰۰ میلیاردتومان
فرزانگان ادامه داد: برای هر دستگاه شتاب نگار با رده A در وضعیت فعلی در حال حاضر ۲۵۰ تا ۳۰۰ میلیون تومان هزینه نیاز است که این هزینه غیر از هزینه راه اندازی ایستگاه است. حدود ۳۵۰ تا ۴۰۰میلیون تومان راه اندازی دستگاه های شتاب نگار هزینه می‌برد که طبیعتا اگر بخواهیم یکهزار دستگاه شتاب‌نگار در کشور راه‌اندازی و نصب کنیم چیزی حدود ۴۰۰ میلیاردتومان هزینه بر خواهد بود.

رییس شبکه ملی شتاب‌نگاری گفت: تلاش هایی که برای خرید دستگاه های شتاب نگار انجام شده است از حدود ۶ سال پیش آغاز شد. اما آنچه که موجب اقدامات عملیاتی شد از سال ۹۶ کلید خورد و ما توانستیم طی دو قرارداد که تا پایان سال ۹۸ به طول انجامید در حدود ۵۶۲ دستگاه جدید شتاب‌نگار خریداری کردیم که دستگاه‌های جدید پیشرفت بسیاری کرده است.

فرزانگان یادآور شد: در دولت تدبیر و امید با پیگیری های رییس مرکز تحقیقات راه، مسکن و شهرسازی و مساعدت سازمان برنامه و بودجه توانستیم ۵۶۲ دستگاه جدید شتاب نگار خریداری کنیم. در صدد هستیم دستگاه های بیشتری را نیز خریداری کنیم.