تهمینه غمخوار؛ بازار: ابراهیم رئیسی سفر سه کشوری به آمریکای جنوبی را با هدف تقویت روابط سیاسی و اقتصادی با متحدان مخالف حاکمیت غرب آغاز کرده است. در حالی که این سیزدهمین سفر خارجی رئیسی در ۲۱ ماه گذشته از آغاز ریاست جمهوری وی است، رئیسی را وزرای امور خارجه، نفت، دفاع و بهداشت به همراه رئیس دفتر و معاون سیاسی همراهی کرده اند.
نکته قابل توجه در خصوص این سفر این است که سفر رئیسی یک هفته پس از ورود مادورو به عربستان در سفر عالی رتبه انجام شد؛ در حالی که ریاض در حال بازسازی اتحادها بدون حضور متحد دیرینه خود یعنی ایالات متحده است. ایران و عربستان سعودی در ماه مارس توافق کردند روابط دیپلماتیک خود را در توافقی با میانجیگری چین از سر بگیرند؛ موضوعی که راه را برای نزدیکی عربستان با حوثی های مورد حمایت ایران در یمن و بازگشت بشار اسد، رئیس جمهور سوریه به اتحادیه عرب هموار کرد.
ارتقاء روابط تهران_کاراکاس به سطح استراتژیک
رئیس جمهور ایران روز دوشنبه در نخستین مرحله از سفر کوتاه خود وارد کاراکاس، پایتخت ونزوئلا شد و در جریان سفر به این کشور پس از دیدار و گفتگوها در خصوص اهداف مشترک یعنی ایستادگی در برابر امپریالیسم غربی، ۲۵ قرارداد همکاری میان ایران و ونزوئلا در راستای توسعه روابط دوجانبه به امضا رسید.
روابط ایران با ونزوئلا که مهمترین دلیل آن به دلیل وسعت، موقعیت جغرافیایی در تقاطع دریای کارائیب، آمریکای مرکزی و جنوبی و منابع انرژی فراوان است، در دهه ۲۰۰۰ تحت ریاست جمهوری هوگو چاوز شتاب بیشتری گرفت. با توجه به اینکه احمدی نژاد و هوگو چاوز دوستان نزدیک و شرکای سیاسی و اقتصادی بودند، بین سال‌های ۲۰۰۵ تا ۲۰۱۲، بیش از ۲۷۰ موافقت‌نامه، از جمله معاهدات تجاری و موافقت‌نامه‌های مربوط به پروژه‌های توسعه، توسعه خودرو، سیاست‌های انرژی و برنامه‌های بانکی میان دو کشور امضا شد.
برخی از تحلیلگران معتقدند که ونزوئلا به یک خروجی برای تهران تبدیل شده، زیرا به دنبال تحمل بار مالی تحریم ها است. در ازای آن، کاراکاس نیز در نهایت می‌تواند به ابزاری برای ایران به منظور تبدیل ارز، دریافت تسهیلات با فناوری پیشرفته و ورود به سیستم مالی جهانی تبدیل شود
بر همین اساس، برخی از تحلیلگران معتقدند که ونزوئلا به یک خروجی برای تهران تبدیل شده، زیرا به دنبال تحمل بار مالی تحریم ها است. در ازای آن، کاراکاس نیز در نهایت می‌تواند به ابزاری برای ایران به منظور تبدیل ارز، دریافت تسهیلات با فناوری پیشرفته و ورود به سیستم مالی جهانی تبدیل شود.
در همین راستا، دو کشور در سفر سال گذشته نیکلاس مادورو، رئیس جمهور ونزوئلا به تهران، در دیدار با رهبر معظم انقلاب، یک برنامه همکاری ۲۰ ساله را امضا کرده و اعلام کردند که روابط دوجانبه را به سطح استراتژیک خواهد رساند. در سه سال گذشته، ایران به طور قابل توجهی همکاری های انرژی خود را با کاراکاس تقویت کرده که از آن جمله می توان به تعمیر و تعمیرات اساسی پالایشگاه های ونزوئلا و ارسال محموله های نفت خام سنگین برای کمک به این کشور در جهت افزایش تولید نفت و گاز ایران اشاره کرد.
نفت که نزدیک به نیمی از بودجه ونزوئلا و ایران را تامین می کند، نقش کلیدی در ماهیت روابط اقتصادی بین آنها ایفا کرده است
سطح همکاری های دوجانبه بین شرکت های نفتی ایران و ونزوئلا در زمینه اکتشاف و پتروشیمی همچنان رو به رشد است و تهران اعلام کرده که در ازای سرمایه گذاری در داخل ونزوئلا برای ساخت سکوهای توسعه میادین نفتی در منطقه دلتای اورینوکو حدود ۴ میلیارد دلار تخمین زده می شود. در همین راستا، نفت که نزدیک به نیمی از بودجه ونزوئلا و ایران را تامین می کند، نقش کلیدی در ماهیت روابط اقتصادی بین آنها ایفا کرده است. همچنین، هدف دو کشور افزایش همکاری در بخش های کشاورزی، علم و فناوری، کشتیرانی، خودروسازی،گردشگری، افزایش پروازها و تقویت روابط فرهنگی بوده است.
مسائل سیاسی و شعارهای ایدئولوژیک و فکری عاملی برای پیشبرد منافع مشترک ونزوئلا و ایران با توجه به تحریم های اقتصادی آمریکا علیه آنها بوده است. در حقیقت، ماهیت روابط ایران و ونزوئلا در مجموع مبتنی بر دوستی شخصی سران دو کشور و دشمنی سیاسی آنها با آمریکا است.
روابط تهران و هاونا در مسیر رشد
علاوه بر ونزوئلا، مهمترین همکاری اخیر تهران با کوبا نیز زمانی رخ داد که دو کشور با همکاری یکدیگر در سازماندهی خط تولید یکی از واکسن‌های کووید-۱۹ هاوانا در ایران فعالیت کردند. همچنین، ماه گذشته، یک هیئت کوبایی به تهران آمد و ۱۳ توافقنامه میان طرفین شامل همکاری در زمینه بیوتکنولوژی، مراقبت های بهداشتی، تجارت، بانکداری، کشاورزی و ورزش منعقد شد.
پیش از این، پیشرفت های خوبی در زمینه هایی مانند داروسازی، معدن و صنایع لوازم خانگی میان دو کشور مشاهده شده که می تواند زمینه را برای فعالیت های مشترک بین دو کشور فراهم کند؛ ضمن اینکه همکاری های بانکی و مسائل مربوط به زمین شناسی نیز از جمله حوزه هایی است که ایران می تواند خدمات زیادی را به کوبا در تولید و استخراج مواد معدنی مانند نیکل، آهن، سرب و طلا ارائه کند.
هاوانا بارها اعلام کرده که ایران همواره می‌تواند روی همبستگی دولت و ملت کوبا حساب کند؛ در حالی که متقابلاً، کوبا نیز می تواند از حمایت‌های مستمر و کمک‌های دولت و ملت ایران در شرایط مختلف از جمله در برابر تحریم‌های ظالمانه بهره مند شود
در همین راستا و توسعه روابط دوجانبه، هاوانا بارها اعلام کرده که ایران همواره می‌تواند روی همبستگی دولت و ملت کوبا حساب کند. متقابلاً، کوبا نیز می تواند از حمایت‌های مستمر و کمک‌های دولت و ملت ایران در شرایط مختلف از جمله در برابر تحریم‌های ظالمانه بهره مند شود؛ در حالی که ایران و کوبا معتقدند که اتحاد بین کشورهای همسو و مستقل در عرصه جهانی باید توسعه و تعمیق یابد.
پیگیری توافقات قبلی ایران و نیکاراگوئه در سفر رئیسی
نیکاراگوئه نیز مانند ایران، پس از سرکوب اعتراضات توسط دولت در سال ۲۰۱۸، به طور فزاینده ای هدف تحریم های آمریکا و اروپا قرار گرفته؛ در حالی که ماناگوئه پایتخت نیکاراگوئه با به رسمیت شناختن حق چین در قبال تایوان، رابطه خوبی با پکن برقرار کرده است.
حال با سفر ابراهیم رئیسی به این کشور، رئیس جمهور ایران در نظر دارد تا توافقات امضا شده پیشین میان تهران و ماناگوئه را پیگیری و در مورد تدوین نقشه راه همکاری جدید گفتگو کند؛ ضمن اینکه امضای توافقنامه خواهرخواندگی بین بوشهر و شهر بلوفیلدز نیکاراگوئه برای دولت نیکاراگوئه بسیار مهم است، زیرا این قرارداد به دو شهر در انجام پروژه‌های مشترک به خصوص در حوزه های در تامین انرژی و مواد غذایی کمک خواهد کرد.
بر اساس گفته های مقامات این کشور امریکای لاتین، روابط راهبردی ایران و نیکاراگوئه در وضعیت بسیار خوب قرار دارد و این سفر رئیس جمهور ایران به تقویت بیشتر روابط بین دو کشورکمک خواهد کرد.
حضور ایران در محیط دوستانه آمریکای لاتین؛ تهدید دموکراسی غرب
انتخاب ونزوئلا، نیکاراگوئه و کوبا به عنوان اولین مقصد رئیس جمهور برای سفر به آمریکای لاتین تصادفی نیست و در یک دوره گذار به عصر چندقطبی، این واقعیت که نام این کشورها در فهرست دولت های مخالف هژمونی آمریکا قرار می گیرد، بیش از همه این موضوع را ثابت می کند.
این موضوع در حالی مطرح است که بارها مقامات امریکایی معتقدند که ایران با حضور در محیط فزاینده دوستانه آمریکای لاتین زنگ خطری را به صدا درآورده که به منزله تهدیدی برای امنیت و دموکراسی در غرب است. آنها معتقدند که ایران عمداً با پریدن به حیاط خلوت آمریکا و سوء استفاده از ماهیت رژیم‌های سیاسی در آن منطقه، گسترش احساسات ضد آمریکایی و جستجوی آشکار برای اصلاح مجدد سیاسی، تحریم‌های آمریکا را به چالش کشیده است.
ایران با توسعه روابط خود با کشورهای آمریکای لاتین، تصویری از قدرت جهانی خود را ارائه خواهد داد؛ در حالی که این امر در جهت مقابله با انزوای سیاسی و اقتصادی و حمایت دیپلماتیک از برنامه هسته‌ای خود قابل توجه است.
نظر شما