بازار؛ گروه بین الملل: لولا داسیلوا، رئیس جمهور برزیل، در نشست سران کشورهای آمریکای جنوبی خواستار یک ارز منطقه‌ای برای تجارت در میان کشورهای آمریکای جنوبی شد. وی بر اهمیت ایجاد یک ارز واحد در میان کشورهای منطقه آمریکای جنوبی تأکید کرد و خواستار احیای اتحادیه کشورهای آمریکای جنوبی موسوم به UNASUR شد. در نشست اخیر ۱۱ تن از نمایندگان و سران کشورهای آمریکای جنوبی حضور داشتند که از جمله آنها می‌توان به سران آرژانتین، بولیوی، شیلی، کلمبیا، اکوادور، ونزوئلا، گویان، سورینام، اروگوئه و پاراگوئه اشاره کرد.
سران کشورهای آمریکای جنوبی به دعوت برزیل در این نشست شرکت کردند و رئیس جمهور برزیل به دنبال آن است که با ایجاد همبستگی بیشتر در میان کشورهای این منطقه مشکلات مشترک از جمله موضوعات بهداشتی، زیست محیطی، جرایم سازمان‌یافته و تجاری را حل کند. در میان پیشنهادات مطرح شده، داسیلوا خواستار ایجاد یک ارز واحد تجاری در منطقه آمریکای جنوبی شد که از یک طرف وابستگی این کشورها به دلار آمریکا را کم می‌کند و از سوی دیگر تجارت بین آنها را تقویت خواهد کرد. مدتی پیش لولا داسیلوا و آلبرتو فرناندز، رئیس جمهور آرژانتین از تمایل خود برای ایجاد یک ارز مشترک بین کشورهای آمریکای جنوبی به نام "سور" که به معنی جنوب است، خبر داده بودند.
آمریکای لاتین نیز برنامه‌های بلندپروازانه‌ای برای پایان دادن به وابستگی خود به دلار آمریکا دارد. آندرس آرائوز، اقتصاددان برجسته، رهبر چپی که به پیروزی در انتخابات ریاست جمهوری ۲۰۲۱ اکوادور نزدیک شده بود، طرحی را برای «معماری مالی منطقه‌ای جدید» درراستای متحد کردن آمریکای لاتین معرفیی و هژمونی دلار و نهادهای تحت سلطه واشنگتن مانند صندوق بین المللی پول را به چالش کشید
ریشه دلارزدایی در امریکای لاتین
دلار آمریکا در بیشتر تجارت بین‌المللی استفاده می‌شود و جایگاه آن به عنوان ارز ذخیره جهانی به ایالات متحده امتیاز سنگینی می‌دهد که زیربنای تسلط ژئوپلیتیک و اقتصادی آن است. با این حال، مخالفت با هژمونی واشنگتن در سراسر جهان در حال افزایش است. آمریکای لاتین نیز برنامه‌های بلندپروازانه‌ای برای پایان دادن به وابستگی خود به دلار آمریکا دارد. آندرس آرائوز، اقتصاددان برجسته، رهبر چپی که به پیروزی در انتخابات ریاست جمهوری ۲۰۲۱ اکوادور نزدیک شده بود، طرحی را برای «معماری مالی منطقه‌ای جدید» درراستای متحد کردن آمریکای لاتین معرفیی و هژمونی دلار و نهادهای تحت سلطه واشنگتن مانند صندوق بین المللی پول را به چالش کشید. طرح او حول محور ایجاد یک ارز منطقه‌ای جدید برای معاملات بین المللی است که در نتیجه دلار را دور می‌زند.
این اقتصاددان اکوادوری همچنین تاکید کرد که آمریکای لاتین باید صندوق بین المللی پول (IMF) را که تحت تسلط ایالات متحده بوده را دیگر نپذیرد و با آفریقا برای فرصت‌های اقتصادی جدید همکاری کند. آرائوز هر دو به صراحت اعلام کرده که «سور» جایگزین ارزهای محلی مانند یورو اتحادیه اروپا نخواهد شد. کشورهای آمریکای لاتین همچنان ارزهای ملی خود را دارند، بنابراین می‌توانند یک سیاست پولی مستقل را دنبال کنند. در واقع، ایده استفاده از سور برای تجارت دوجانبه بین کشورها به جای دلار است.
این پیشنهاد در آمریکای لاتین بسیار محبوب بوده، زیرا این منطقه وابسته‌ترین منطقه جهان به دلار آمریکا است. بر اساس گزارش فدرال رزرو، دلار در ۹۶ درصد از مبادلات تجاری بین کشورهای قاره آمریکا از سال ۱۹۹۹ تا ۲۰۱۹ استفاده شده است. بنابراین، ایجاد ارز سور می‌تواند اساس این را تغییر دهد.
تولید ناخالص داخلی آمریکای لاتین و کارائیب برحسب برابری قدرت خرید، ۱۱.۴ تریلیون دلار است که برزیل ۳.۴ تریلیون دلار، مکزیک ۲.۶ تریلیون دلار و آرژانتین ۱.۱ تریلیون دلار است. این نشان می‌دهد که اقتصادهای آمریکای لاتین و کارائیب تقریباً نیمی از اندازه اقتصاد ایالات متحده را تشکیل می‌دهند. این منطقه همچنین از نظر منابع طبیعی از جمله نفت، مواد معدنی و کشاورزی بسیار غنی است. اگر آمریکای لاتین بتواند با موسسات مالی مستقل خود متحد شود، پتانسیل اقتصادی بسیار بالایی دارد.
سال گذشته برزیل و آرژانتین اعلام کردند که به دنبال ایجاد اتحادیه ارزی به نام »سور» هستند. مقامات آرژانتینی و برزیلی تصریح کردند که جاه طلبی واقعی این پروژه ایجاد یک واحد حساب جدید برای تعیین تجارت دوجانبه و جریان‌های مالی به عنوان جایگزین دلار است
اما و اگر راه انداز ارز مشترک
سال گذشته برزیل و آرژانتین اعلام کردند که به دنبال ایجاد اتحادیه ارزی به نام »سور» هستند. مقامات آرژانتینی و برزیلی تصریح کردند که جاه طلبی واقعی این پروژه ایجاد یک واحد حساب جدید برای تعیین تجارت دوجانبه و جریان‌های مالی به عنوان جایگزین دلار است. هرچند این پیشنهاد شاید در کوتاه مدت محقق نشود اما در هر صورت، تلاش برای یکپارچگی اقتصادی عمیق‌تر در آمریکای جنوبی یک پیشرفت قابل مشاهد است.
از نظر اقتصادی، برزیل و آرژانتین روابط تجاری قوی، ساختارهای تولیدی مشابهی و صادرکنندگان عمده کالا هستند. با این حال، تورم در آرژانتین بیداد می‌کند - تقریباً ۱۰۰ درصد در سال ۲۰۲۲ - اما در برزیل ۵.۸ درصد است. به باور کارشناسان، چنین نابرابری با یک سیاست پولی واحد ناسازگار است، زیرا بعید است که اقتصاد هر دو کشور با همان سطح نرخ بهره عمل کنند. البته توافقنامه مرکوسور که سه دهه پیش برای آزادسازی تجارت بین آرژانتین، برزیل، پاراگوئه و اروگوئه ایجاد شد، مبنایی نهادی برای این پروژه فراهم می‌کند.
ایجاد یورو اقدامی بود که امکان تکرار آن در مناطق دیگر وجود ندارد. مسیر تاریخی اروپا ادغام سیاسی را پس از جنگ جهانی دوم تسهیل کرد. علاوه بر این، توازن قوا در اروپای غربی عجیب است. اتحادیه پولی اروپا مبتنی بر رابطه فرانسوی-آلمانی یعنی دو قدرت نسبتاً یکنواخت و مکمل است. اقتصاد فرانسه به اندازه ۷۰ درصد تولید ناخالص داخلی آلمان است، اما فرانسه یک قدرت نظامی با کرسی دائمی در شورای امنیت سازمان ملل است.
این توازن در سایر مناطق وجود ندارد و اقتصادهای کوچکتر احتمالاً باید سیاست‌های اقتصادی خود را به همسایه بزرگتر خود تسلیم کنند. به عنوان مثال، چین در شرق آسیا قدرت مسلط است و همین را می‌توان در مورد برزیل در آمریکای جنوبی اعلام کرد. اقتصاد آرژانتین تنها ۳۰ درصد از اقتصاد برزیل است و از نظر نظامی وزنه تعادلی فرانسه در برابر آلمان را ندارد. علاوه بر این، قدرت اقتصادی و پولی برزیل با آلمان قابل مقایسه نیست. در پایان، برای ایجاد یک ارز مشترک باثبات، ایجاد یک مرجع پولی فراملی مستقل ضروری است و زمانی که توازن قدرت بین اعضای آن تا این حد نامتقارن باشد، دستیابی به آن آسان نیست.
در نهایت، بعد ژئوپلیتیکی را هم باید در نظر گرفت. در جهانی با رقابت فزاینده بین قدرت‌های بزرگ، واشنگتن احتمالا از کاهش نفوذ دلار در آمریکای جنوبی استقبال نکند و می‌تواند عواقب جدی داشته باشد. بحران مالی ۲۰۰۸ و بحران کووید-۱۹ در سال ۲۰۲۰، نشان داد که فدرال رزرو همچنان بانک مرکزی جهان است. حتی بانک مرکزی اروپا که دومین ارز ذخیره جهانی را دارد، مجبور شد خطوط سوآپ را با فدرال رزرو فعال کند تا دلار لازم برای تثبیت سیستم مالی خود را به دست آورد. فدرال رزرو تنها با پنج بانک مرکزی دارای خطوط نقدینگی دائمی است: کانادا، انگلیس، ژاپن، سوئیس و بانک مرکزی اروپا. باید دید که در صورت راه‌اندازی «سور»، فدرال رزرو مایل به گسترش این خطوط مبادله در شرایط سخت مالی خواهد بود یا خیر، به خصوص اگر هدف واقعی این ابتکار کاهش استفاده از دلار آمریکا در منطقه باشد.
به نظر می‌رسد پیشنهاد یکپارچگی پولی بین آرژانتین و برزیل ایجاد یک حساب ترکیبی برای تجارت مالی است که هدف آن کاهش هزینه‌های عملیاتی و منزوی کردن اقتصاد آنها از شوک ناشی از سیاست پولی ایالات متحده است. در صورت موفقیت، این پروژه می‌تواند پله‌ای به سوی یک ارز مشترک و کاهش نقش دلار در منطقه، به ویژه در آرژانتین باشد. علاوه بر این، ورود لولا داسیلوا به ریاست جمهوری در برزیل، پتانسیل ایجاد یکپارچگی اقتصادی عمیق‌تر در آمریکای جنوبی را دارد.
به باور کارشناسان ریشه تورم‌های بالای منطقه به ویژه در آرژانتین اتکای بیشتر به دلار است. آرژانتین تنها کشوری نیست که دلار نقش پررنگی دارد، بحث دلاری شدن در ونزوئلا نیز بیشتر است
رهایی از اثرات منفی دلار
به باور کارشناسان ریشه تورم‌های بالای منطقه به ویژه در آرژانتین اتکای بیشتر به دلار است. آرژانتین تنها کشوری نیست که دلار نقش پررنگی دارد، بحث دلاری شدن در ونزوئلا نیز بیشتر است. دلاری‌سازی رسمی به طور کلی در دو نسخه وجود دارد؛ دلاری‌سازی سخت (استفاده از دلار آمریکا به عنوان تنها ارز قانونی، مانند اکوادور یا السالوادور)، و دلاری‌سازی نرم (دلار به عنوان جایگزینی برای ارز محلی مانند پرو و اروگوئه یا اخیراً ونزوئلا).
دلاری شدن سخت مستلزم جایگزینی پایه پولی با دلارهای موجود است و نرخ تبدیل به موجودی ذخایر خالص بستگی دارد که می‌تواند بسیار بالا باشد. برای مثال، در آرژانتین، تقسیم پایه پولی (۳.۷ تریلیون پزو) بر موجودی ذخایر خالص (۶.۱ میلیارد دلار پس از پرداخت برنامه صندوق بین‌المللی پول) نرخ مبادله اولیه حداقل ۶۰۰ پزو به ازای هر دلار را حاصل می‌دهد که چندین برابر بیشتر از نرخ رسمی و بازارهای موازی است.همچنین می تواند بر احیای مرکوسور تاثیرگذار باشد. جنبه‌های خاصی از بحران مرکوسور وجود دارد که به طور خلاصه می‌توان آن را در تنش در روابط بین آرژانتین و برزیل خلاصه کرد. بنابراین فقدان هماهنگی سیاسی و پولی، مرکوسور را بسیار شکننده می‌کند. در صورت لزوم، هر دولت در منطقه با سلاح‌های سنتی کاهش ارزش پول ملی یا افزایش موانع تعرفه تجارت خواهد کرد. تنها در نگاهی به گذشته، دولت‌ها به دنبال یک راه حل سیاسی با هدف زنده نگه داشتن توافقنامه‌هایی هستند که در هر مورد نه تنها به نفع تجارت، بلکه به نفع یک ثبات سیاسی نیز بوده‌اند. اما اتحاد سیاسی و پولی منطقه‌ای می‌تواند ثبات اقتصادی برای آمریکای جنوبی را در پی داشته باشد.
نظر شما