سهم ایران از بازار روسیه، ۰.۲ درصد/ کاهش تاثیر تحریم‌ها ممکن است

تهمینه غمخوار؛ بازار: روابط تجاری ایران و روسیه بنا به مناسبات سیاسی میان دو کشور حائز اهمیت بوده و نقاط اشتراک متقابل بسیاری در جهت توسعه روابط اقتصادی میان طرفین وجود دارد.

همکاری اقتصادی دو کشور در محدوده بسیار گسترده ای از جمله انرژی اتمی،  نیروهای حرارتی،  نفت و گاز، ترابری صنعتی، کشاورزی، جنگل، شیلات و... قرار می گیرد.  

بر اساس گزارشات آمار گمرکی روسیه، حجم تجارت میان دو کشور در سه ماهه اول سال ۲۰۱۹ در مقایسه با دوره مشابه سال قبل آن ۱۴ درصد رشد داشته و به ۵۴۲ میلیون دلار رسیده است.

در همین راستا و بنا به اهمیت روابط فی مابین تجاری و سیاسی میان دو کشور مذکور، هادی تیزهوش تابان،  رئیس اتاق بازرگانی مشترک ایران و روسیه در گفتگو با خبرنگار بازار با ذکر این مسئله که روابط اقتصادی و تجاری میان این دو کشور به بیش از ۲۰۰ سال برمی‌گردد، گفت: ایران و روسیه در چهار دهه اخیر روابط خود را با توسعه جدیدی آغاز کرده و هم‌ اکنون به واسطه وجود روابط دو جانبه سیاسی و دوستانه،  روابط اقتصادی بهتری نیز شکل گرفته است.

به همین منظور و در ادامه برای اطلاع از آخرین داده های آماری و وضعیت تجاری میان دو کشور گفت‌وگوی کامل با رئیس اتاق بازرگانی مشترک ایران و روسیه را مرور می کنیم :

* ویروس کرونا به چه میزان بر روابط دو جانبه اقتصادی میان دو کشور اثر گذار بوده است؟
ارتباط تجاری ما با روسیه از سه راه زمینی، ریلی و دریایی می باشد، ولی حتی در زمان شیوع ویروس کرونا و با وجود بسته شدن تمام مرزهای کشور و محدودیت های رفت و آمدی، مرزهای مشترک با آذربایجان و روسیه مشغول به فعالیت بودند. ما حتی در چند ماه گذشته با انجام اقدامات موثر و تمهیدات لازم از جمله رعایت مسائل بهداشتی و عملیات ضدعفونی مانع از توقف فعالیتهای گمرک آستارا شدیم. بنابراین شیوع کرونا تاثیر آنچنانی در مبادلات دو کشور نداشته و فعالیتها همچنان ادامه دار می باشد.

* با توجه به اینکه معاهده اوراسیا فصل جدیدی را در روابط تجاری دو کشور ایجاد کرده، این توافقنامه برای ما چه اثرات مثبتی داشته است؟
پذیرفتن روسیه برای ورود ایران به معاهده گمرکی اوراسیا (با اعضایی چون روسیه، بلاروس، قرقیزستان، قزاقستان و ارمنستان) موجب شده تا ایران بتواند با کاهش تعرفه‌های گمرگی در تجارت با این کشورها، مناسبات تجاری خود را گسترش داده و از طریق آن ها کالاهای خود را به اروپا صادر کند. بنابراین این توافقنامه فرصت مناسبی است تا کشورمان با تعرفه‌های پایین‌تر در بازار کشورهای حاشیه دریای خزر حضور یابد و هر چه تعداد صادرات ما به روسیه البته با یک برنامه‌ریزی منسجم بیشتر باشد، میزان بهره برداری ما از ظرفیت اوراسیا بیشتر خواهد شد. البته این توافقنامه بیشتر به نفع فعالان اقتصادی روسی می باشد زیرا آنها از شرایط و امتیازات مناسب تری برخوردار هستند. بنابراین نیاز است تا با پیگیری های لازم و استفاده از تمامی امکانات، ما هم از خدمات ویژه این توافقنامه استفاده کرده تا تجارت در فضای برد-برد صورت بگیرد.

* حجم مبادلات تجاری میان ایران و روسیه به خصوص در بخش صادرات به چه میزان رشد داشته است؟
صادرات ما در سال گذشته بیش از ۵۲۰ میلیون دلار کالا به روسیه بوده که کالاهای کشاورزی با میزان ۷۰ درصد از حجم کلی صادرات در صدر این اقلام صادراتی بوده اند. همچنین بر اساس آمارهای موجود در سالهای گذشته بیشترین میزان صادرات ایران به کشور روسیه در بخش مواد غذایی و صنایع سبک نیز بوده و فاصله کوتاه ایران تا روسیه ظرفیت مناسبی برای صادرات مواد غذایی به آن کشور ایجاد کرده است که باید از آن استفاده کنیم.

آمار صادرات به فدراسیون روسیه از پنجم آبان سال ۱۳۹۸ (زمان اجرای موافقت نامه تجارت ترجیحی ایران، با اتحادیه اقتصادی اوراسیا) تا پایان اسفند سال ۱۳۹۸ (ارزش دلاری) :

آمار واردات از فدراسیون روسیه از پنجم آبان سال ۱۳۹۸ تا  پایان اسفند سال گذشته:

 * چگونه می توان حجم صادرات ایران به روسیه را افزایش داد؟ در واقع بهترین روش توسعه صادرات اقلام غیر نفتی به روسیه چیست؟
در رابطه با افزایش صادرات باید بگویم که از آن جایی که رفع موانع صادراتی و تسهیل در امور گمرکی می‌تواند موجب افزایش حجم کالاهای صادراتی ایران شود، افزایش حجم صادرات کشورمان به روسیه در گرو فراهم شدن برخی زیرساخت‌های لازم از جمله تقویت کشتیرانی و  تکمیل و اتصال راه‌آهن ایران به جمهوری آذربایجان،  راه‌آهن رشت به انزلی و آستارا می باشد که کار اجرایی راه‌آهن رشت به انزلی که به بندر کاسپین متصل می شود، از دو ماه گذشته آغاز شده و پیشرفتهایی صورت گرفته است.

همچنین آشنایی کامل از قوانین تجارتی روسیه و ارائه اطلاعات شفاف به طرف مقابل در رشد میزان صادرات کشورمان موثر خواهد بود. حرکت به سمت تولید صادرات محور، به این معنی که بخش خصوصی محصولات خود را متناسب با نیاز و خواسته های بازار هدف، تولید نماید و بخش دولتی نیز زیرساخت های لازم را برای تولید محصولات، ارسال و حضور در بازارهای هدف را فراهم کند. همکاری، تعامل و هماهنگی میان بخش خصوصی و دولتی در تحقق این امر بسیار مهم و حیاتی می باشد.

* چرا بخش خصوصی دو کشور در زمینه همکاری‌های اقتصادی دچار عقب ماندگی شده اند؟
در اقتصاد هر دو کشور دولت نقش اساسی را ایفا می کند و لذا در گام اول این دولت ها هستند که باید بستر مناسب را برای همکاری های اقتصادی دو کشور فراهم نمایند. تجربه نشان داده که هر زمانی که شرایط و بستر مناسب برای فعالیت بخش خصوصی در کشور فراهم گردیده این بخش به خوبی نقش خود را ایفا نموده و توانمندی ها و ارزش های خود را نمایان ساخته و در کنار بخش دولتی عملکرد مطلوبی داشته است.

* سهم ایران در تجارت خارجی روسیه را از دو سال گذشته چقدر ارزیابی می کنید؟
در سال ۲۰۱۸ میزان واردات اتحادیه اوراسیا ۳۱۸ میلیارد دلار بود که از این میزان واردات، سهم واردات از ایران ۹۱۵ میلیون دلار است یعنی ۰٫۳ درصد کل واردات اتحادیه اوراسیا، سهم ایران است. سهم تولیدات کشاورزی از صادرات غیر نفتی ایران به اتحادیه اوراسیا ۴۶۰ میلیون دلار و ۲۳۸ میلیارد دلار از کل واردات اوراسیا مربوط به واردات روسیه است و از طرفی۵۳۳ میلیون دلار از کل صادرات ایران به اوراسیا، صادرات به روسیه بوده که سهم ایران در بازار روسیه ۰/۲ درصد می باشد.

* با توجه به وابستگی اقتصاد دو کشور به نفت و گاز، تحلیل شما از تاثیر سقوط قیمت نفت بر اقتصاد کشورمان چیست؟
باید به خاطر داشت که کشور ما به دلیل اعمال تحریم های ظالمانه از سال های پیش با کاهش درآمد های نفتی مواجه بوده و سقوط قیمت نفت تنها باعث تشدید آن شده است. در کنار این موضوع نرخ رشد اقتصاد کشور نیز پایین است. به عبارت دیگر با پایین بودن نرخ رشد اقتصاد نمی توان این انتظار را داشت که دولت بتواند کاهش درآمدهای نفتی خود را با افزایش درآمدهای مالیاتی جبران نماید. در این میان یک راهکار موثر وجود دارد و آن توجه و برنامه ریزی برای توسعه صادرات محصولات غیر نفتی است که هم می تواند منجر به رونق تولید شود و هم کاهش درآمدهای نفتی را جبران نماید.

* بیشترین مبادله بازرگانی با روسیه را کدام کشور به خود اختصاص داده است؟
علاوه بر ایران کشورهایی چون چین و کشورهای اروپایی مانند آلمان، هلند و ایتالیا از شرکای عمده تجاری روسیه می باشند.

* شیطنت کشورهای غربی به چه میزان در روابط بازرگانی دو کشور اثر گذار بوده است؟
اگر به موضوع واقع بینانه نگرسته شود به دلیل در هم تنیدگی موجود در اقتصاد جهانی، تحریم های بانکی را نمی توان بی تاثیر دانست. اما می توان با دیپلماسی اقتصادی مناسب و تولید کالاهای کیفی با قیمت مطلوب تاثیر این تحریم را کم اثر نمود. به نظر نمی رسد موضوع شیوع ویروس کرونا تاثیری بر اعمال این تحریم ها داشته باشد. آنچه اهمیت دارد آن است که ما همواره باید تلاش نماییم تا تهدیدات موجود را تبدیل به فرصت نماییم و با شناخت مناسب از نقاط قوت و ضعف خود این تهدیدات ناخواسته را مدیریت نماییم.