نرم افزار مدیریت کارخانه چیست؟

نرم‌ افزار مدیریت کارخانه یا یا Manufacturing Execution System که به صورت مخفف به آن MES نیز گفته می شود، یک سیستم نرم‌ افزاری است که به کارخانه‌ها کمک می‌کند برای مدیریت و کنترل عملیات تولید، از جمله تولید، تست، و بسته‌ بندی محصولات، از طریق انتقال داده‌ها و اطلاعات بین دستگاه‌های مختلف کارخانه، انجام بگیرد.

این سیستم امکان مانیتورینگ و کنترل فرایندهای تولید، مواد مصرفی و کارایی دستگاه‌ها را فراهم می‌کند و در نتیجه به بهبود بهره‌ وری و کاهش هدررفت‌های تولید کمک می‌کند. سیستم مدیریت کارخانه می‌تواند به بهبود کیفیت محصولات و کاهش خطاهای تولیدی کمک کند.

از دیگر ویژگی‌های نرم‌ افزار مدیریت کارخانه می‌توان به تجمیع و ذخیره داده‌های تولید، تحلیل داده‌ها، مدیریت چرخه حیات محصول و هماهنگی با سایر سیستم‌های مدیریتی در یک کارخانه اشاره کرد. با توجه به اینکه نرم افزار های مدیریتی بسیاری در بازار وجود دارد، بهتر است تا این مطلب را به دقت مطالعه کنید تا یک راهنما برای انتخاب نرم افزار تولید در دسترس داشته باشید.

برنامه ریزی تولید چیست؟

برنامه ریزی تولید به معنای تدوین راهنمای طراحی و تولید برای یک محصول یا خدمات خاص است. نرم افزار برنامه ریزی تولید به سازمان ها کمک می کند تا فرآیند تولید را تا حد امکان کارآمد کنند. برنامه ریزی تولید برای بهینه سازی فرآیند تولید در نظر گرفته می شود و از این جهت حائز اهمیت است که فرآیندی کارآمد برای تولید یک محصول یا خدمات خاص با توجه به نیاز مشتری و سازمان ایجاد می کند. یک نرم‌افزار برنامه‌ریزی تولید خوب، زمان تحویل، یعنی زمان ثبت سفارش، پر کردن و تحویل آن را به حداقل می‌رساند.

هدف نرم افزار تولید، ساده تر کردن و خودکار سازی تمامی فرایند هایی می باشد که در کارخانه انجام می شود، به همین دلیل نیز به این سیستم، نرم افزار مدیریت کارخانه نیز گفته می شود. 

کارکردهای نرم‌ افزار مدیریت کارخانه در صنعت تولید

نرم‌افزارهای مدیریت کارخانه معمولاً برای بهبود کارایی و کنترل فرآیندهای تولید در صنعت استفاده می‌شوند. این نرم‌افزارها به شرکت‌ها کمک می‌کنند تا تمامی فعالیت‌های خود را از تولید تا توزیع، با بهره‌وری بیشتری انجام دهند. در ادامه تعدادی از کاربردهای نرم‌افزار مدیریت کارخانه در صنعت تولید ذکر شده است:

1. برنامه ریزی تولید: نرم افزار مدیریت کارخانه به شرکت ها کمک می کند تا فرآیندهای تولید خود را به طور دقیق برنامه ریزی کنند. با استفاده از این نرم افزارها، شرکت ها می توانند برنامه های تولید را با توجه به فعالیت های مختلف از جمله موجودی، نیروی انسانی و ماشین آلات خود تنظیم کنند.
2. کنترل کیفیت: این نرم افزارها به شرکت ها کمک می کنند تا کیفیت محصولات خود را ارتقا دهند. با استفاده از این نرم افزارها، شرکت ها می توانند کنترل کیفیت محصولات خود را بهبود بخشند و محصولات را به طور دقیق بررسی کرده و از انطباق آنها با استانداردهای صنعت اطمینان حاصل کنند.
3. مدیریت موجودی: با استفاده از این نرم افزارها، شرکت ها می توانند به طور دقیق موجودی خود را مدیریت کنند. این نرم افزارها به شرکت ها کمک می کنند تا در هر زمان موجودی خود را بررسی کرده و موجودی خود را بهبود بخشند.

افزایش بهره‌ وری تولید با استفاده از نرم‌ افزار مدیریت کارخانه

نرم افزار مدیریت کارخانه (MES) یا سیستم اطلاعات تولید (PIMS) ابزارهایی هستند که به شرکت ها در بهبود فرآیندهای تولید و افزایش بهره وری کمک می کنند. این نرم افزارها در ابتدا برای جمع آوری داده های تولیدی برای ایجاد گزارش ها و نمودارها برای مدیران استفاده می شدند. اما امروزه این نرم افزارها به ابزاری جامع تبدیل شده اند که برای بهبود بهره وری، کاهش هزینه ها، کاهش خطاها، افزایش کیفیت و سرعت تولید و بهره وری دستگاه ها و تجهیزات مورد استفاده قرار می گیرد.

به صورت کلی، فرایند هایی که یک نرم افزار مدیریت کارخانه یا تولید انجام می دهد، شامل موارد زیر است:

1. جمع آوری داده های تولید و ذخیره آنها برای بررسی و تجزیه و تحلیل بیشتر
2. نظارت و کنترل فرآیندها و تجهیزات تولید
3. برنامه ریزی و برنامه ریزی تولید
4. انجام محاسبات و تجزیه و تحلیل برای بهبود بهره وری و کاهش هزینه ها
5. ارتباط با دستگاه ها و تجهیزات و تحلیل داده های حسگر و اینترنت اشیا
6. پایش و نظارت بر کارایی تجهیزات و دستگاه ها و اطلاع رسانی در صورت عدم کارکرد آنها.
7. ارائه گزارش ها و نمودارهای مفید جهت تصمیم گیری بهتر برای مدیران و مهندسین تولید

راهکارهای بهینه‌ سازی فرآیندهای تولید با نرم‌افزار تولید

زمانی که تمامی فعالیت های انجام شده در یک کارخانه همگی به صورت سیستماتیک انجام شوند، فعالیت های مختلف و بخش های مختلف سیستم قابل تجزیه و تحلیل خواهند بود. در صورتی که یک بخش از سیستم دارای ضعف باشد، شما به عنوان مدیریت می توانید این بخش را مورد بررسی قرار دهید و در صورت نیاز، فعالیت های بهینه سازی را برای این بخش اجرا کنید. 

به صورت کلی، با توجه به اینکه بسیاری از فعالیت های انسانی، توسط نرم افزار تولید کارخانه انجام می گیرد، نیروی انسانی کمتری نیاز دارید و هزینه های مجموعه کاهش پیدا می کند. در عین حال کنترل بیشتر بر بخش های مختلف، دست شما را برای تغییرات باز خواهد گذاشت. به صورت کلی خودکار سازی فرایند ها و کنترل بیشتر بر روی کاها، باعث می شود شما بتوانید بخش های مختلف را بهینه سازی کنید.

ویژگی های یک نرم افزار تولید خوب چیست؟

1. قابلیت پشتیبانی از تمامی فرآیندهای تولید: یک نرم افزار کارخانه ای خوب باید بتواند تمامی فرآیندهای تولید را پشتیبانی کند. این شامل مدیریت زنجیره تامین، تولید، کنترل کیفیت، انبارداری، حمل و نقل و غیره است. البته نرم افزار تولید، به صورت مجزا یک سیستم است و شما می توانید با نرم افزار های یکپارچه مانند نرم افزار یکپارچه شماران سیستم، یکپارچه سازی را انجام دهید.
2. قابلیت اتصال به دستگاه های مختلف: نرم افزار کارخانه باید قابلیت اتصال به دستگاه های مختلف مانند ماشین آلات تولیدی، سیستم های حسابداری و مالی، سیستم های مدیریت انبار و ... را داشته باشد.
3. توانایی ارائه گزارش های دقیق: نرم افزار کارخانه باید بتواند گزارش های دقیقی از فرآیندهای تولید، موجودی انبار، تعداد تولیدات، هزینه ها و ... ارائه دهد.
4. امنیت: یک نرم افزار کارخانه باید از قابلیت های امنیتی بالایی برای جلوگیری از دسترسی غیرمجاز به داده های حساس برخوردار باشد.
5. قابلیت تغییر و تنظیم: نرم افزارهای کارخانه باید قابلیت تغییر و تنظیم برای تطبیق با نیازهای مختلف کارخانه ها را داشته باشند.
6. قابلیت پشتیبانی: نرم افزار کارخانه باید قابلیت پشتیبانی از مشکلات و خطاهای نرم افزاری را داشته باشد و تیم پشتیبانی به سرعت به مشکلات کاربران پاسخ دهد.

پیاده سازی نرم افزار مدیریت کارخانه

با توجه به پیچیدگی فرآیندهای مربوط به تولید و مدیریت محصولات، پیاده سازی نرم افزار مدیریت کارخانه نیازمند بررسی و تحلیل دقیق نیازهای کارخانه و فرآیندهای آن است. 

1. تعیین ساختار پایگاه داده: برای مدیریت داده‌های کارخانه، پایگاه داده‌ای با ساختار مناسب باید طراحی شود. این پایگاه داده باید قابلیت ذخیره‌سازی و دریافت اطلاعات مرتبط با تجهیزات، مواد اولیه، محصولات و دیگر اطلاعات کارخانه را داشته باشد.
2. طراحی رابط کاربری: رابط کاربری باید بر اساس نیازهای کاربران کارخانه و با توجه به اصول طراحی و استفاده‌پذیری طراحی شود. این رابط کاربری باید امکانات مورد نیاز کاربران را در اختیار داشته باشد تا بتوانند به راحتی از سیستم استفاده کنند.
3. برنامه‌ نویسی و توسعه: در این مرحله، با استفاده از زبان‌های برنامه‌نویسی مناسب و با توجه به ساختار پایگاه داده و رابط کاربری طراحی شده، نرم‌افزار پیاده‌سازی می‌شود. این مرحله شامل برنامه‌ نویسی قسمت‌های مختلف سیستم، تست و رفع اشکالات و بهینه‌سازی کد برای افزایش کارایی و امنیت سیستم است.
4. آزمایش و ارزیابی: بعد از پیاده‌ سازی نرم‌افزار، باید سیستم را آزمایش کرده و از کاربران در مورد این سیستم سوال پرسید تا در صورت نیاز بهینه سازی های نرم افزار بر روی سیستم موجود انجام بگیرد.
5. اجرا برنامه در کارخانه: بعد از اینکه برنامه مورد نظر به صورت کامل آماده شد، می توانید آن را بر روی سیستم کارخانه اجرا کنید.