بازار؛ سمیرا قاسمی گزیک: تورم‌های ایجاد شده و نبود ثبات در قیمت باعث شده که بخش تولید و معدن با هزینه‌های سربار زیادی مواجه شوند که مشکلات آنها را چندین برابر کرده است و برخی کناره‌گیری از این حوزه‌ها را انتخاب کرده‌اند.
خراسان جنوبی به دلیل دور بودن از مرکز و شرایط آب و هوایی بهترین راه توسعه اقتصادی و پیشرفت را در معدن می‌بیند که اشتغال‌زایی بالایی را به دنبال خود دارد، اما گویا نبود ثبات قیمت در کشور از یک سو و وضع قوانینی که به صورت یکسان برای تمام معادن چه معادنی که در مرکز قرار دارند چه معادنی که در نقطه صفر مرزی قرار دارند، مصوب شده است؛ باعث شده که بسیاری از معدن‌داران خراسان جنوبی با مشکلات و موانع چندین برابری نسبت به دیگر معادن کشور مواجه شوند، که بارها گفته شده و نیاز به توجه مسئولان وجود دارد تا تنها بارقه امید مردم مرزنشین هم از بین نرود و شاهد مهاجرت به حاشیه کلان شهرها، تخلیه مرزها و مشکلات گسترده بعدی نباشیم.
در این باره با (علیرضا حیدری)، بهره‌بردار دو معدن سردشت و کوجین در نهبندان از نقاط مرزی استان خراسان جنوبی گفت‌وگو کردیم تا این مشکلات و ضربه‌هایی که وارد کرده است و راهکارهایی برای بهبود شرایط را مورد بررسی قرار دهد.
از چه سالی وارد حوزه معدن شدید؟
از سال ۷۹ به دلیل فارغ‌التحصیلی از رشته مهندس استخراج معدن وارد این حوزه شدم و در سال ۹۱ خود به عنوان بهره‌بردار به صورت مستقیم کار خود را شروع کردم.
در زمینه محصولات معدنی، فروش و اشتغال‌زایی خود توضیح می‌دهید؟
سنگ کوپ گرانیت را استخراج می‌کنیم که به دلیل عمر زیادی که دارند جایگاه خاصی را در جهان از آن خود کرده‌اند چرا که اگر سنگ‌های مرمریت ۵۰ تا ۱۰۰ سال عمر می‌کنند اما سنگ‌های گرانیت بیش از هزار سال کیفیت و مرغوبیت خود را دارد و گویا یک بار برای همیشه از این سنگ استفاده می‌کنید که به همین دلایل جایگاه ویژه خود را در جهان کسب کرده، به ویژه سنگ گرانیت نهبندان که یک برند شناخته شده از نظر کیفیت است و برای صنعت ساختمان، سنگ فرش خیابان، جدول کشی و نشیمنگاه در پارک‌ها مورد استفاده قرار می‌گیرد.
بیشترین فروش ما به استان‌های اصفهان و تهران است که آنها سنگ گرانیت نهبندان را به کشورهایی مانند آسیای میانه صادر می‌کنند.
در بخش اشتغال‌زایی در دو معدن و نیز با واحد تولیدی تعمیر تجهیزات معادن که داریم ۴۰ نفر اشتغال‌زایی مستقیم ایجاد کرده‌ایم.
در زمینه واحد تعمیر تجهیزات معدن خود توضیح می‌دهید؟
کارگاه بسیار کوچکی است که برای تعمیر و تولید وسایل اندک معدنی با دو نفر راه‌اندازی شده و بیشتر کار خود ما را بهبود می‌بخشد ولی اگر بخواهیم این کارگاه را توسعه دهیم نیاز به دستگاه‌های متعددی داریم که هزینه‌های بالایی دارد و حتی خود دنبال این موضوع بودیم ولی به دلیل این هزینه‌ها، امکان اجرایی شدن نداشت.
مهمترین مشکلات شما چیست؟
مهمترین موضوع که ضربه‌هایی سختی وارد کرده تورم و نبود ثبات در قیمت‌ها است که در دو سال گذشته شدت بیشتری پیدا کرده است و از آنجایی که فروش ما بیشتر به صورت چک است این چک‌ها نیز تا زمان سر رسید ۴۰ تا ۵۰ درصد ارزش خود را از دست می‌دهند و تنها دلیل ماندگاری ما با وجود تعطیلی معادن بسیاری در نهبندان این است که ماشین‌آلات و معدن برای خود ما است.
تاجرانی هستند که تمایل همکاری و خرید دارند اما ما توانایی این را نداریم که بگوییم این قیمت برای چند سال باقی خواهد ماند و یک قرارداد کامل بسته شود، یکی از تاجران می‌گفت از ترکیه سنگ خریداری کرده که در آنجا نیز تورم وجود دارد ولی قیمت آنها در طی پنج سال همان مبلغ باقی مانده است و به همین دلیل تاجران خارجی از ما خریداری نمی‌کنند و مشکلاتی ایجاد شده است.
یک مشکل دیگر در زمینه چهار درصد سختی کار است که بعد از ۲۰ سال بازنشستگی کارگر معدن باید به آنها پرداخت شود که مبلغ بالایی می‌شود. در گذشته این مبلغ سختی کار برروی درصد واریزی بیمه اجرایی می‌شد ولی ناگهان این قانون را لغو کرده و به پایان کار موکول کردند که نه تنها برای معدن‌دار زیان‌آور شده بلکه برای خود کارگران نیز مشکل‌ساز شده است، چرا که اگر معدن‌دار فوت کند یا نتواند پرداختی داشته باشد و خود کارگر هم نتواند این مبلغ را به بیمه پرداخت کند امکان بازنشستگی و برقراری حقوق وجود ندارد و نیاز داریم که در این قانون غیرکارشناسی، بازنگری جدی انجام شود و به همان قانون گذشته بازگردد.
همچنین قانون دیگری که وضع شده در زمینه صلاحیت مالی و فنی برای ثبت پروانه معدنی است که فردی مانند من که ۲۰ سال سابقه عضویت در نظام مهندسی معدن و دو معدن دارم به دلیل نبود سرمایه راکد در بانک، نمی‌توانم امتیاز صلاحیت مالی را دریافت و ثبت پروانه داشته باشم و این در حالی است که تولیدکننده و معدن‌دار همواره گردش مالی دارد و اصلاً نمی‌تواند چنان مبلغی را راکد در بانک قرار دهد.
مشکل دیگر در بخش قوانینی مانند ارزش افزوده و عوارض است که برای معدنی در نقطه صفر مرزی هم همان مبلغی است که برای معدن چسبیده به مرکز کشور است و موضوعات مختلف مانند مسافت، هزینه حمل و نقل، دوری از بازار فروش و امکانات و بانک‌ها و خدمات، دیده نشده است و همین موضوع باعث شده که بسیاری از معدن‌داران دچار مشکل و ورشکستگی شوند.
به نظر شما برای بهبود شرایط، توسعه و رفع این مشکلات چه باید کرد؟
مشکل در حوزه افرادی است که این قوانین را وضع می‌کنند چرا که این افراد شاید تحصیل کرده باشند اما حتی یک روز هم کار تجربی انجام نداده و از موضوعات مختلف اطلاعی ندارند به عنوان مثال قانون حمایت از واردات تجهیزات دست دوم معدنی را صادر کرده‌اند که قانون خوبی است، اما قیمت همان‌ها هم بالا است و نیاز به تسهیلات وجود دارد که با بهره کم باشد، به همین دلیل فقط قوانین نوشته می‌شوند و به نیازها و شرایط و توان اجرایی شدن توجهی نمی‌شود، پس نیاز است که در این موررد بازنگری شود و از افرادی که خود در این حوزه‌ها مشغول به کار هستند حتما مشاوره دریافت شود و بعد قوانین را مصوب کنند.
همچنین در حوزه آموزش نیز نیاز است که دانشجویان کلاس‌های عملی و کار در فضای واقعی را تجربه کنند و آموزش صرف کارایی برای توسعه و پیشرفت این صنعت نخواهد داشت.
نکته مهم دیگر در حوزه ثبات قیمت‌ها و قوانین است تا بتوانیم حدقل برای پنج سال آینده برنامه‌ریزی انجام دهیم چرا که تغییر در قیمت، بازار را از بین می‌برد و با نبود ثبات در قوانین، آسیب دیدگی فراوانی به بدنه معدن و تولید خواهیم داشت.
همچنین کار دیگری که برای بهبود شرایط و کاهش هزینه‌های سربار معدن‌داران انجام دهند نظارت بر ورود لوازم و ابزار است که دیگر این موضوع با تأیید خود آنها وارد می‌شود و باید استانداردهای خوبی را داشته باشد ولی ما هزینه می‌کنیم و یک وسیله برای تعمیر تجهیزات خود خریداری می‌کنیم اما نهایت یک یا دو ماه کار می‌کند و باری دیگر باید هزینه چندبرابری برای خرید باز هم وسایل بدون کیفیت پرداخت کنیم که هزینه سربار زیادی است.
به نظر شما سنگ گرانیت خراسان جنوبی قابلیت صادرات مستقیم و فرآوری را دارد؟
صد در صد این امکان وجود دارد چرا که هم اکنون سنگ گرانیت نهبندان خود یک برند شده و استان‌های دیگر هم با نام خود نهبندان سنگ‌ها را به عراق و ترکیه و دیگر کشورها صادر می‌کنند، اما برای فرآوری و صادرات مستقیم نیاز به حمایت و وضع قوانین درست داریم تا امکان‌پذیر باشد چرا که با نبود ثبات در قیمت و نبود قوانین درست در مرزها این موضوع دچار مشکل می‌شود.
درخواست خود شما از مسئولان چیست؟
حمایت مالی و تسهیلات با بهره کم برای نه تنها ما بلکه دیگر معادن داشته باشند تا بتوانیم کار را توسعه دهیم. همچنین برای ثبت پروانه معدن به لیست بیمه شده‌ها و سوابق معدنی توجه شود و میانگین حساب را در نظر بگیرند و بر اساس اعتبار آن کمک شود چرا که کوچک‌ترین کار و راحت‌ترین کار همین است که در جلسات مختلف اعتبار هر فرد با توجه به موارد گفته شده بررسی و وام‌هایی پرداخت شود تا بتوان شاهد چرخش کار باشیم.
اکنون به دلیل تورم با مشکل سرمایه در گردش مواجه شده‌ایم و در بخش تعمیر و تجهیز تجهیزات نیز مشکل داریم و تا زمانی که تعمیرات انجام نشود کار هم تعطیل می‌شود به همین دلیل نیاز داریم که تسهیلات با بهره اندک به معدن داران تعلق بگیرد.
توصیه شما به مسئولان چیست؟
در شاهکوه نهبندان اکنون پنج یا شش معدن فقط باقی مانده‌اند و اشتغال مستقیم خود را حفظ کرده‌اند در چنین مناطق مرزی اشتغال و حضور جمعیت اولویت اول است و معدن با توجه به شرایط اقلیمی تنها گزینه و بهترین گزینه در زمینه اشتغال‌زایی و توسعه اقتصادی است، پس نیاز است که در بخش قوانین بازنگری انجام دهند و در حوزه مالی نیز حمایت‌هایی داشته باشند.
نظر شما