فرش هزار رنگ گردشگری ایران؛ شهر اولین‌ها و زیبای ناشناخته

عباس مهدوی*؛ گروه استان ها: تلاش برای رونق گردشگری، در روزهای بحرانی این صنعت، از آذربایجان شرقی شروع شد. مدیران این استان با آغاز سال نو میلادی تصمیم گرفتند با دعوت از فعالان گردشگری کشور، نقاط ضعف و قوت خود را بررسی کنند.

آشنا سازی با داشته ها و جاذبه های شهر تبریز، برنامه ریزی مدیران این استان برای دست یابی به رونق سفرگردشگران به دیارشان بود. معاون گردشگری کشور هم به این تور پیوست و در کنار استاندار آذربایجان شرقی، پای صحبت های فعالان گردشگری نشست.

آنچه محور سخنان اهالی گردشگری ایران برای احیای گردشگری تبریز و آذربایجان شرقی را تشکیل می داد، معرفی نشدن ظرفیت های گردشگری، ناشناخته بودن جاذبه ها و فراهم نبودن برخی زیرساخت ها بود.

شهر پر از اولین ها

شهر اولین ها در ایران که حرف های بسیاری برای گفتن دارد.شهری پر از روایت و قصه که حتی برای ایرانیان نیز ناشناخته مانده است. تبریز از دیرباز مهد فرهنگ و تمدن بوده است و اثار متعدد کشف شده گویای سابقه تاریخی این منطقه است.

تبریز که قدمت آن بر اساس کاوش‌های باستان شناسی به بیش از 4 هزار سال می‌رسد، از طریق جاده ابریشم، شرق و غرب دنیا را از گذشته‌های دور به هم پیوند داده و مرکز تجاری و بازرگانی بوده است. دارا بودن بسیاری از کارخانه‌های مادر و بزرگ صنعتی کشور پس از تهران، تبریز را به یکی از پراهمیت‌ترین شهرهای ایران بدل کرده است.

کهن دیار تبریز در کنار تاریخ پرماجرای خود، زادگاه اولین های بسیاری است که هر یک به تنهایی می توانند مقصد سفر به این سامان باشند. این شهر به دلیل پیشگامی در عرصه های مختلف علمی، هنری، فرهنگی، صنعتی و ... شهر" اولین ها" لقب گرفته است.

این دیار دیرینه تاریخ به جهت رفت و آمد بازرگانان و تجارخارجی و همسایگی روس‌ها، زودتر از مناطق دیگر با پدیده‌های تازه یافته آشنا شده است. تأسیس نخستین چاپخانه، ضرابخانه سکه و چاپ اسکناس، اولین کارخانه ساخت اسلحه و مهمات، ایجاد نخستین پستخانه، اولین شهرداری و نظمیه، نخستین شهر ایران که دارای تلفن شد، اولین خط انتقال پست، اولین کتابخانه دولتی ایران، اولین مدرسه ناشنوایان و نابینایان، اولین سینما و ... در آذربایجان، گواه این مدعاست.

هنرناب ایرانی را می توان در تبریز به نظاره نشست. شهری که به واسطه ذوق و خلاقیت بافندگانش، شهرجهانی فرش نام گرفته است. فرش هایی با طرح های دلربا که در کنار کیفیت رنگ و پشم، شهرتی فراملی یافته اند. شهر جهانی فرش، عنوانی است که شورای جهانی صنایع دستی به تبریز داده است.

زندگی اقلیت های مذهبی نظیر ارامنه مسیحی و وجود کلیسای های متعدد در کنار مردم شیعه مذهب، جلوه ای از زندگی مسالمت آمیز تاریخی ادیان است که در بافت اجتماعی این استان می توان شاهد بود.

آذربایجان شرقی را می توان باغ بهشت ایران نامید. جنگل های سرسبز و درهم تنیده ارسباران، دامنه های بهشت گونه کوهستان سهند و زیبایی های دشت ها و روستاها، طبیعت چشم نوازی را جلوی چشمان شما قرار می دهند.

واقع شدن مزار و بنای یادبود صدها دانشمند، ادیب، عارف، هنرمند و چهره های شاخص مدافع وطن، بیانگر نقش تبریز در تاریخ علم، فرهنگ و هنر این سرزمین است. مکتب هنری تبریز، به عنوان یکی از مکاتب هنری تاثیر گذار شرق، زینت بخش موزه‌های جهان است.

تبریز در شکل گیری انقلاب مشروطه و رویدادهای تاریخ سازی چون انقلاب اسلامی و دفاع مقدس نقش پررنگی داشته است.نمی توان به تبریز سفرکرد و بی خیال سوغاتی های خوش عطر و طعم آن شد.

تبریز پایتخت شیرینی و شکلات کشور است؛ به همین دلیل، خوراکی‌ها از محبوب‌ترین و مشهورترین سوغاتی‌های این منطقه به حساب می‌آیند. آجیل و خشکبار تبریز نه‌تنها در ایران، بلکه آوازه ی جهانی دارد و ازکالاهای صادراتی این منطقه به شمار می‌رود. پنیر لیقوان از پنیرهای اصیل و قدیمی ایرانی است که نخستین بار در روستای لیقوان تبریز درست شد و سپس به شهرت غذایی دست یافت.

تبریز به‌عنوان پایتخت صنعت چرم و کفش ایران شهرت دارد؛ شهری که از گذشته دارای کارخانه‌های متعدد چرم‌سازی و کارگاه‌های تولید کفش دست‌دوز و صنعتی بوده است. تولیدات چرمی تبریز به کشورهای مختلف صادر می‌شوند.

زیبای ناشناخته

با وجود جاذبه های متعدد و متنوع که می توانند تبریز و آذربایجان شرقی را به مقصد سفرهای داخلی و خارجی تبدیل کنند، اما این سامان از ناشناخته بودن رنج می برد و نتوانسته داشته های تاریخی، فرهنگی، بومی و طبیعی خود را به گردشگران معرفی کند.

در سالهایی که شهر کوچک مرزی وان و نزدیک به آذربایجان شرقی، کوشیده به هر بهانه ای خود را به مقصد سفر بسیاری از ایرانی ها تبدیل کند، شهری همچون تبریز که جاذبه هایش با این شهر ترکیه قابل مقایسه نیست، از اقتصاد گردشگری خود غافل بوده است.

حتی معرفی تبریز به عنوان پایتخت گردشگری جهان اسلام در سال ۲۰۱۸ هم نتوانست رونق بخش شایسته گردشگری این سرزمین پر جاذبه باشد. آذربایجان شرقی برای همه علایق و سلایق جذاب و دیدنی خواهد بود اگر در زمینه تبلیغات و بازاریابی هدفمند و خلاقانه گام بردارد. هر چند در کنار این مقصد سازی باید به زیر ساخت های مرتبط با گردشگری نیز توجه ویژه شود.

ارتقای فرهنگ گردشگرپذیری مولفه مهم دیگری است که باید در دستور کار قرار گیرد تا مردم نیز به اهمیت این صنعت برای استان شان پی ببرند.تلاش برای ارزان کردن سفر نیز از دیگر موارد مهمی است که نمی توان از آن غافل بود.

در شرایطی که کشورهای همسایه و نزدیک این استان توانسته اند با هزینه های مناسب در جذب گردشگران ایرانی موفق باشند، مدیران و فعالان صنعت گردشگری آذربایجان شرقی نیز باید اقتصادی بودن سفرها را مورد توجه قرار دهند. همسایگی آذربایجان شرقی با جمهوری آذربایجان، ارمنستان، جمهوری خودمختار نخجوان و نزدیکی به ترکیه و عراق موقعیتی کم نظیر برای جذب گردشگران خارجی محسوب می شود.

دیاری که با دارا بودن صدها اثر ارزشمند تاریخی، طبیعی ، فرهنگی و مردمانی مهمان نواز، می تواند قطب گردشگری داخلی و خارجی ایران درفصول مختلف سال باشد.

*کارشناس و فعال گردشگری