اکبر محمودی؛ بازار: رسیدن تولید و صادرات کاشی و سرامیک ایرانی به رتبه پنجم برای کشور یک افتخار محسوب می شود اما وقتی مشکلاتی مثل جا به جایی کالا و ارز مشکلات را دو چندان می کند و رقیب تراشی صورت می گیرد قطعا روزهای سختی برای این صنعت در پبش خواهد بود.
غیاثوند یکی از مدیران در حوزه صادرات کاشی و سرامیک معتقد است که نبود حمل و نقل مناسب و مشکلات LC باعث شده تا صنعت کاشی و سرامیک در حوزه صادرات مجبور شود که با شرکتهای کوچک و تجارهای سطح پایین کار کند.
او می گوید: نباید بگذاریم تا هند به یک رقیب جدی برای ایران تبدیل شود همانطور که توانسته در سال های اخیر بازار کشورهای حاشیه خلیج فارس را از ایران بگیرد.
متن کامل گفتگوی خبرنگار خبرگزاری بازار با سعید غیاثوند مدیر صادرات کاشیران را با هم می خوانیم:
می توانیم بیشتر و بهتر صادرات را انجام دهیم. چرا که رشد ۱۲ درصدی در شش ماه اول برای صادرات داشتیم و ۲۴۸ میلیون متر مربع صادرات صورت گرفته است
* برای ورود به بحث ابتدا بفرمایید که وضعیت ایران در حوزه صادرات کاشی و سرامیک چگونه است؟ چالش های این بخش بیشتر در کجا است؟
ایران در صنعت کاشی و سرامیک فعالیت خوبی دارد. و در سال های اخیر از ۱ تا ۱۰ رتبه کسب می کردیم و مدام این رتبه هم در بخش تولید و هم در بخش صادرات در حال جا به جا شدن بود. در حال حاضر هم رتبه پنجم را در بخش صادرات کسب کرده است. اما امسال اتفاقات جهانی که رخ داد به رتبه چهارم جهانی رسیده است. این موضوع یک نکته مثبتی است که چون ایران در یک منطقه استراتژیک قرار دارد که همسایگان ایران نیاز به این صنعت و کاشی و سرامیک دارند که اتفاقا یک صنعت سخت و دشواری برای تولید است و بسیاری از کشورها نمی توانند که این صنعت را در اختیار داشته باشند. در حال حاضر ایتالیا در دنیا در بخش تولید و صادرات حرف اول را می زند و اسپانیا و چین و برزیل هم در همین مسیر قرار دارند. کشورهای صنعتی وقتی تولید کاشی و سرامیک را دارند نشان می دهد که ایران چقدر به خوبی توانسته گام های مثبتی بر دارد. تولیدات ایران هم کیفیت بالایی دارد. به همین دلیل کشورهای همسایه و کشورهای منطقه به خوبی از محصولات ایرانی استفاده می کنند . واردات سرامیک خود را از ایران تامین می کنند. ما می توانیم بسیار بهتر از این هم باشیم و با تعداد کارخانه هایی که در ایران داریم با این متراژ صادرات بعید است که این اتفاق بیافتد و ما می توانیم بیشتر و بهتر صادرات را انجام دهیم. چرا که رشد ۱۲ درصدی در شش ماه اول برای صادرات داشتیم و ۲۴۸ میلیون متر مربع صادرات صورت گرفته است. اما نسبت به تعداد کارخانه هایی که در ایران داریم این متراژ صادرات کم است و بیشتر هم می تواند باشد.
بانک ها می توانند با کشورهای مقصد صادراتی و همسایه موضوع LC را برطرف کنند و تجارهای بهتر و بیشتری به سمت ایران بیایند
* دلایل آن را در چه می دانید؟
دلایلی که برای این مطلب می توانم ارائه کنم که شاید بزرگترین و اصلی ترین دلیل باشد بحث LC یا گشایش اسنادی است. بانک ها در این بخش همکاری نمی کنند. اگر بتوانیم با کشورهای دیگر این موضوع را عملیاتی کنیم مشکلات بسیار کاهش می یابد. تحریم های ظالمانه برای کشورهای مورد بحث ما تاثیر می گذارد. بانک ها می توانند با کشورهای مقصد صادراتی و همسایه موضوع LC را برطرف کنند و تجارهای بهتر و بیشتری به سمت ایران بیایند. وقتی که بحث LC برداشته شد تجار و شرکتهای قدرتمند سمت ایران نمی آیند و انباردارها و شرکتهای معمولی هستند که خرید در این حجم می کنند. شرکتهای بزرگ در منطقه هستند که خریدهای خود را به صورت بانکی انجام می دهند و جا به جایی خود را به صورت ارز بسیار سنگین انجام می دهند. این شرکتها اگر بخواهند اقدام به خرید کنند مجبور هستند از مسیر صرافی ها این حجم پول را جا به جا کنند که مطمئنا کار سخت خواهد بود.
نکته بد حمل و نقل کاشی و سرامیک شرکتهای حمل و نقل و اتحادیه قیمت گذاری نمی کنند و این راننده ها هستند که قیمت گذاری می کنند. اگر اعتصابی رخ می دهد برخی قصد دارند از این موضوع سوء استفاده کنند و به دلیل نبود خودرو با قیمت های سنگین اقدام به حمل کالا می کنند
* به چه کشورهایی صادرات داریم و به چه روش هایی این اقدام صورت می گیرد؟ آیا اعتصابات رانندگان هم در این صادرات توانست مشکلاتی ایجاد کند؟
هلدینگ کاشیران به ۲۳ کشور دنیا صادرات داشته است و متفاوت تر از کارخانه های دیگر بوده است. سبک فروش خیلی از کارخانه ها متفاوت بوده است و کشورهای همسایه به سمت آن کارخانه ها می رود. کاشیران به کشورهایی همچون عراق، افغانستان، پاکستان، ترکمنستان، کشورهای CIS ، گرجستان و آذربایجان صادرات دارد. به ترکیه و روسیه و کشورهای حاشیه خلیج فارس هم صادرات داریم. برای حمل بار از طریق کشتی و کشتیرانی کشورهای حاشیه خلیج فارس و آفریقا و شمال آفریقا انجام می شود. لذا این موضوع تحریم هایی که در کشتیرانی رخ داده است در حجم صادرات تاثیرگذار بوده است و باعث شده است که کشتی های خارجی و شرکتهای خارجی از ایران بروند. یعنی ما باید با لاین های خود این کار را انجام می دهیم و لاین های خود را خیلی از کشورهای آفریقایی پذیرا نیستند و باید لاین های خارجی باید به بندرعباس آمده و یک کراس استاف(کراس استفاد یک روش حمل نقل است که در آن بارها بین کشتی‌های مختلف جا به جا می‌شوند) وارد «دبی» و «جبل علی» شود که این بار سرامیک در جبل علی تخلیه شود و مجددا سوار کشتی خارجی دیگری شود که به سمت آفریقا برود. این بالا و پایین شدن بار سرامیک باعث بالا رفتن هزینه و آسیب رسیدن به کالا می شود. سیستم حمل و نقل ما یک مقدار مشکل دارد و همین ترانزیت کردن از همین یک تراک مبدا کارخانه تا مبدا بندر انزلی و یا بندر عباس یک سختی هایی دارد. غیر از این سختی ها، سختی های دیگری مثل کشتیرانی داریم. مدیریت نقل و انتقالات مالی بسیار سخت است و اگر این اتفاق زودتر بیافتد ما بهتر می توانیم صادرات انجام دهیم. در این اعتصابات کامیونداران اخیر هم ما به مشکل خوردیم. مشتریان و تجار خارجی با این مشکلات طرف نیستند و اعلام می کردند ما بار خود را در زمان توافق شده می خواهیم. وقتی تاخیر می افتد برای شرکتهای ما چندان نمی تواند خوب باشد.
نکته بد حمل و نقل کاشی و سرامیک شرکتهای حمل و نقل و اتحادیه قیمت گذاری نمی کنند و این راننده ها هستند که قیمت گذاری می کنند. اگر اعتصابی رخ می دهد برخی قصد دارند از این موضوع سوء استفاده می کنند و به دلیل نبود خودرو با قیمت های سنگین اقدام به حمل کالا می کنند و این برای تاجران ایرانی نمی تواند مفید و سود آور باشد. فروش کاشی و سرامیک ما به صورت درب کارخانه انجام می شود و به دلیل محدودیت ها و اتفاقات ما ترم های حمل و نقل را نمی توانیم انجام دهیم و اگر می توانستیم و قیمت با ثباتی داشت خیلی از مشتریان قصد دارند از ترم های FOB ( بار را بندر یا در مرز تحویل دادن است) استفاده کنند. چرا که خود مشتری در ایران نیست و نمی تواند یه دنبال خودرو و شرکتهای حمل و نقل به همین دلیل دوست دارد در مرز کالا را تحویل بگیرد. چون ما سیستم حمل و نقل خوبی نداریم و ضعیف است و قیمت ها ثبات ندارد مجبور هستیم کالا را درب کارخانه بار و کالا را به فروش برسانیم.
* در حوزه صادرات با این حساب رشد داشتیم؟
در بخش صادرات کاشی و سرامیک رشد داشتیم و میزان ارزآوری برای ما خوب بوده است. اما اگر می خواهیم ادامه دار باشد باید موانع برداشته شود.
* کدام موانع؟ و اینکه دولت باید چه راهکاری ارائه کند؟
اگر موانع برداشته شود بدون شک میزان صادرات رشد خوبی خواهد داشت. تا همین شش ماه نخست امسال میزان صادرات ۱۲ درصد رشد داشته است اما ارزهایی که وارد کشور می شود به صورت دستی و یا از طریق صرافها صورت می گیرد. قطعا اگر موانع برداشته شود ارز زیادی وارد کشور خواهد شد. صنایعی که در ایران حرف اول را می زنند مثل زعفران، فرش و سرامیک و یا صنایعی که تولید خوبی دارند اگر پشتیبانی خوبی صورت بگیرد میزان ارزآوری بسیار بیشتر از اینها خواهد بود. عددهایی که عرض کردم ۱۲ درصد رشد داشته است بدون شک حاصل زحمات خود تولیدکنندگان است و هیچ حمایتی از سوی مسئولان تاکنون صورت نگرفته است. اگر موانع حمل و نقل برطرف شود بدون شک می تواند ارزآوری خوبی برای کشور داشته باشد. اگر موضوع LC برطرف شود و ارزها از طریق بانک ها وارد ایران شود این برای صنعت کاشی و سرامیک بسیار مثبت خواهد بود. شرکتهای بزرگ که می توانند میلیون دلاری با ایران معامله کنند این کار را به دلیل نبود LC انجام نمی دهند. چرا که این مدلی که در حال حاضر انجام می شود برای صادرات و ورود ارز سخت و دشوار است. حجمی که الان صادرات می شود و رتبه چهارم صنعت کاشی و سرامیک را داریم با تجارهای سطح پایین و کوچک به دست آمده است. یعنی ما با انباردارها و بنکدارهای کوچک کار می کنیم و این تنها مختص ما نیست و تمام کارخانه ها به این روش کار می کنند.
* اگر بخواهیم با شرکتهای بزرگ و درجه یک وارد معامله و صادرات شویم باید مشکلات LC برطرف شود؟
باید دولت موضوع LC را برطرف کند.
* آن وقت می توانیم به رتبه دو یا یک برسیم؟
نه خیلی سخت است. چون خیلی قوی در حال تولید کاشی و سرامیک است و اگر ما می خواهیم به این رتبه برسیم باید تولید را قوی کنیم. البته تولید هم دردسرهای خاص خود را دارد.
* بیشترین صادرات کاشی و سرامیک به کدام کشور است؟
از ۱۰۰ درصد صادرات کاشی و سرامیک حدود ۷۳ درصد مربوط به کشور عراق است.
* الان در عراق و یا ترکیه قطعا محصولات چینی رقیب ایران هستند؟
محصولات ایرانی حتی به لحاظ کیفی به مراتب از محصولات کشورهای دیگر بهتر است.
* یعنی محصولات ایرانی ارزان تر است؟
نه. ما رقیب تراشی می کنیم. از ترکیه ارزان تر هستیم و مهمترین رقیبی که در خاورمیانه داریم هند است.
* ترکیه چطور؟ آیا این کشور هم رقیب ایران است؟
ترکیه رقیب بود. و الان خودش نیازمند شده است. و الان از ایران محصول خریداری می کند.
* چرا ترکیه نیازمند شده است؟
چون اتفاقات اقتصادی که در ترکیه رخ داد مثل کاهش ارزش لیر و بحث انرژی که دارند آنها را نیازمند کرد. الان در ۸ ماه گذشته یکی از مشتریان اصلی محصولات ایرانی ترکیه است.
یعنی عراق هم برای ایران خوب است و هم بد. خوب است که عراق این حجم بالا را از ایران خریداری می کند اما در پایان این عراق است که از ما محصول می خرد. یعنی سطح فروش و کیفیتی محصولات ایرانی را در حد عراق نگه داشتیم
* و روسیه چطور؟
روسیه حجم بالایی از ایران خریداری می کند. اما بودن عراق برای ایران نعمت است. البته در سالهای ۹۱ و ۹۲ که صادرات کاهش پیدا کرد کشور عراق یک مقدار در این موضوع به ما کمک کرد. یعنی عراق هم برای ایران خوب است و هم بد. خوب است که عراق این حجم بالا را از ایران خریداری می کند اما در پایان این عراق است که از ما محصول می خرد. یعنی سطح فروش و کیفیتی محصولات ایرانی را در حد عراق نگه داشتیم. اگر ما بخواهیم برای اروپا تولید کنیم، عراقی ها درخواست خود را افزایش می دهند و ما نیز تولید خود را در همان وضعیت قبلی بالا می بریم و به کیفیت اروپایی زیاد توجه نمی کنیم. محصولات ایرانی به کاشی ۲ دلاری معروف است.
* یعنی چی؟ یعنی ارزان فروشی می کنیم؟
یعنی کاشی فروش های ارزان فروش. ما نباید محصول ارزان بفروشیم. در صورتیکه چینی ها در حال فروش کاشی های ۱۰ دلاری و ۱۲ دلاری هستند. همین شهرهای عراق باعث می شوند که کارخانجات ایرانی به سمت تولیدات برتر نروند. یکی از موارد مهم برای کیفیت و قیمت گذاری این است که ما مهمترین رقیب این روزهای ایران کشور هند است. ما خودمان در حال رقیب تراشی هستیم. چندی پیش شنیدم که گل های زعفران را در افغانستان کشت می کنند. چرا باید در زعفران رقیب تراشی کنند در حالیکه ایران در دنیا رتبه نخست است.
از اردکان یزد خط آهن به سمت بندر عباس کشیده شده است و کانتینر کانتینر خاک به هند صادر می شود. و خاک را با قیمت خیلی ارزان به فروش می رسانند
* در حوزه کاشی و سرامیک هم این موضوع در حال شکل گیری است؟
در حوزه کاشی و سرامیک نیز همانند زعفران در حال رقیب تراشی هستیم. ما در حال فروش خاک به هند هستیم. فروش خاک در هر کشوری ممنوع است. از اردکان یزد خط آهن به سمت بندر عباس کشیده شده است و کانتینر کانتینر خاک به هند صادر می شود. و خاک را با قیمت خیلی ارزان به فروش می رسانند. هر چند خود این کشور هم خاک دارد اما این حجم از خاک با قیمت ارزان، هندی ها که خط تولید زیادی دارند به راحتی قیمت ها را می شکنند.
* آیا می توانند بازار را از ایران بگیرند؟
رقیب جدی و ۱۰۰ درصد ایران هستند.
* پس وزارت صمت باید گوش به زنگ باشد؟
قطعا. چرا که شانه به شانه ما در حال حرکت هستند. اگر ما یک اشتباه کوچک کنیم هند بازار کاشی و سرامیک را از ایران گرفته است. البته بدانید که ما به خاطر هند بازار حاشیه خلیج فارس را از دست داده ایم. در دبی و کویت و در همین چند سال باید به قطر برای همین جام جهانی مقدار زیادی کاشی و سرامیک صادر می کردیم اما نتوانستیم و بازار را هندی ها از ما گرفتند.
نظر شما