۲۰ سال تجارت یورو؛ آشنایی با مراحل اصلی تاریخ ارز اروپا

به گزارش بازار به نقل از ایبنا، ایده واحد پول اروپایی به قدمت اتحادیه اروپا است، اما اجرای آن در عمل از سال ۱۹۷۰ آغاز شد.

پاریس - واحد پول اروپایی در دوره اخیر توجهات را به خود جلب کرده است و پس از افت تاریخی که در دوره اخیر تجربه کرد، زمانی که نرخ یورو برای اولین بار در ۲۰ سال گذشته، تا سطحی معادل دلار کاهش یافت، تبدیل به بحث همه زبان‌ها شد.

یورو از ایده و رویای تأسیس، از راه اندازی رسمی آن در اول ژانویه ۱۹۹۹ تا دومین جایگاه خود در بازار ارز پس از دلار آمریکا، مسیرهای مختلفی را طی کرده است که بین قوت و ضعف، و صعود و سقوط بوده است.

در سطور بعدی با مراحل اصلی تاریخ این ارز که تقریباً یک پنجم معاملات بین المللی را تشکیل می‌دهد آشنا می‌شویم و با توجه به تغییرات اقتصادی منطقه‌ای و بین المللی آینده‌ای را که در انتظار آن است را پیش بینی خواهیم کرد.

یورو (EURO) واحد پول رسمی ۱۹ کشور از ۲۷ کشور عضو اتحادیه اروپا و همچنین واحد پول رسمی ۶ کشور غیر اتحادیه اروپا است.

این گروه از کشورها به عنوان منطقه یورو شناخته می‌شوند و طبق آمار اتحادیه اروپا در سال ۲۰۲۱، حدود ۳۵۰ میلیون شهروند را شامل می‌شود. وظیفه تنظیم ارزش یورو و نرخ مبادله آن بر عهده بانک مرکزی اروپا است که مقر آن در فرانکفورت آلمان است.

ایده واحد پول اروپایی به قدمت خود اتحادیه اروپا است، اما کاربرد عملی آن در سال ۱۹۷۰ از طریق "طرح ورنر" ارائه شده توسط "پیر ورنر" نخست وزیر لوکزامبورگ که هسته اصلی اتحادیه اقتصادی و پولی اروپا بود، آغاز شد.

امید این طرح این بود که تا سال ۱۹۸۰ یک ارز واحد در اتحادیه اقتصادی اروپا وجود داشته باشد، اما این ایده به زودی از بین رفت و در سال ۱۹۷۲ توسط انجمن مبادلات ارز اروپا و بعداً توسط سیستم پولی اروپا در سال ۱۹۷۹ جایگزین شد.

هدف سیستم پولی اروپا حفظ ثبات ارزهای محلی بود و برای دستیابی به آن یک ارز اسمی برای حساب مبادله‌ای تحت نام "ECU" ایجاد شد؛ که می‌توان آن را واحد پول اروپایی قبل از یورو توصیف کرد.

در سال ۱۹۸۸ کمیسیون اروپا به ریاست ژاک دلور گزارش موسوم به "گزارش دلور" را تصویب کرد و این گزارش مبنای اجرای واحد پول واحد اروپایی را از طریق اعمال ۳ مرحله قرار داد:

مرحله اول در ۱ ژوئیه ۱۹۹۰ از طریق توافق نامه‌ای انجام شد که اجازه انتقال سرمایه بین کشورهای اتحادیه را می‌داد. در اول ژانویه ۱۹۹۴، مرحله دوم با تأسیس مؤسسه پولی اروپا آغاز شد که پیش درآمدی برای تأسیس بانک مرکزی اروپا بعدها بود.

در ۷ فوریه ۱۹۹۲، پس از مذاکرات سخت، سران کشورها و دولت‌های کشورهای عضو اتحادیه اروپا "پیمان ماستریخت" را امضا کردند که در سال ۱۹۹۳ لازم الاجرا شد و پایه‌های اتحادیه اقتصادی و پولی اروپا را پایه گذاری کرد. با حمایت از این هدف، با ایجاد یک واحد پول مشترک اروپایی موافقت شد.

معاهده ماستریخت اکثر کشورهای عضو اتحادیه اروپا را موظف می‌کند که در صورت رعایت معیارهای خاص مربوط به سازگاری پولی و بودجه، یورو را اتخاذ کنند.

در ۱۵ دسامبر، سران کشورها و دولت‌ها در شورای اروپا در مادرید در مورد نقشه راه برای معرفی ارز واحد حداکثر تا ۱ ژانویه ۱۹۹۹ به توافق رسیدند و در ۱۶ دسامبر با نامگذاری واحد پول جدید موافقت شد. یورو". نام قدیمی را جایگزین کنید.

نام‌های دیگری از جمله فرانک اروپایی، طلایی اروپا و کرون اروپایی پیشنهاد شده بود، اما همه این پیشنهادها با شکست مواجه شدند تا اینکه تئودور وایگل، وزیر دارایی آلمان نام «یورو» را پیشنهاد کرد.

یک مسابقه اروپایی برای طراحی ارز آینده یورو راه اندازی شد و همه شرایط در سال ۱۹۹۳ توسط موسسه پولی اروپا (EMI) تعیین شد؛ و در ماه ژوئن، مدل طراح اتریشی رابرت کالینا برنده این رقابت برای اولین اسکناس یورو شد. طرح‌های کالینا بر روی ۱۴.۵ میلیارد اسکناس چاپ شده است که ارزش آن‌ها بین ۵ تا ۵۰۰ یورو است.

در ۱ ژوئن ۱۹۹۸، بانک مرکزی اروپا رسماً اعلام شد و جانشین مؤسسه پولی اروپا شد. بانک مرکزی اروپا جزء مرکزی سیستم یورو و سیستم بانک مرکزی اروپا و یکی از هفت نهاد اتحادیه اروپا است.

ویم دویزنبرگ هلندی به عنوان اولین رئیس بانک مرکزی اروپا انتخاب شد، پس از او، این بانک از نوامبر ۲۰۱۹ تا به امروز توسط کریستین لاگارد فرانسوی اداره می‌شود.

در اول ژانویه ۱۹۹۹، کشورهای عضو اتحادیه شاهد اولین معاملات رسمی با یورو در سطح بانکی بودند و یورو با نسبت ۱.۱ (معادل ۱.۱۷۴۳ دلار آمریکا) به عنوان واحد پولی در بازارهای مالی جهانی قرار گرفت.

اسکناس‌های یورو از اول ژانویه ۲۰۰۲ وارد گردش شد و واحد پول روزانه ۱۲ کشور عضو اتحادیه پولی اروپا شد و تا مارس ۲۰۰۲ یورو به طور کامل جایگزین پول ملی این کشورها شد.

بر اساس سیاست توسعه رو به جلو که یک سال پیش توسط مقامات مرکزی اروپا اعلام شد، بانک مرکزی اروپا قرار است تا سال ۲۰۲۴ طرح‌هایی را برای اسکناس‌های جدید یورو اتخاذ کند.

در همین زمینه، کریستین لاگارد، رئیس بانک مرکزی اروپا فاش کرد که آن‌ها قصد دارند طی چند سال یک ارز دیجیتال اروپایی ایجاد کنند که به طور اساسی بخش مالی منطقه یورو را تغییر خواهد داد.

در طول دو دهه، یورو تحت فشارها و بحران‌های زیادی قرار گرفته و موفقیت‌هایی نیز کسب کرده است، اما امروز همچنان بین افزایش، سقوط در نوسان است، به ویژه پس از افت تاریخی که یک ماه پیش در برابر دلار متحمل شد. نتیجه تأثیرات جنگ روسیه و اوکراین است.

پروفسور حسن ایوب، کارشناس اقتصاد بین‌الملل و مدرس چندین دانشگاه فرانسه، خاطرنشان کرد: واحد پول اروپایی جایگاه مهمی در بین ارزهای اصلی در سطح بین‌المللی دارد و از زمان تأسیس تاکنون شاهد تغییرات زیادی بوده است و ۴ مرحله اصلی را در مسیر خود و در نرخ برابری دلار پشت سر گذاشته است.

وی در گفتگو با الجزیره نت گفت: "مرحله اول از سال ۲۰۰۰ تا ۲۰۰۸ ادامه دارد که مرحله تقویت است، زیرا نرخ ارز از ۰.۸۵ دلار در اکتبر ۲۰۰۰ به ۱.۶۰ دلار در جولای ۲۰۰۸ افزایش یافت. اما در مورد مرحله دوم، از سال ۲۰۰۸ تا ۲۰۱۵ ادامه دارد و با ضعف مشخص می‌شود، زیرا پول اروپا در این دوره به نام بحران بدهی دولتی در سال ۲۰۱۰ سقوط کرد و ارزش یورو در سال ۲۰۱۵ به ۱.۱۰ دلار رسید؛ و سومین مرحله شامل سال‌های ۲۰۱۵ تا ۲۰۲۱ است که مرحله تثبیت ارزش یورو در ۱.۱۵ دلار است و در نهایت مرحله چهارم سال ۲۰۲۱ تا به امروز و یورو دوباره به روند نزولی بازگشت.

پس از برابری یورو با دلار در ۱۳ جولای ۲۰۲۲، مرحله جدیدی از کاهش آغاز شد که تا به امروز ادامه دارد.

ایوب به این نتیجه رسید که ارز اروپایی بین دوره تاسیس تا تابستان ۲۰۲۲ حدود ۱۸ درصد کاهش یافته است.

چالش‌های بانک مرکزی اروپا
با توجه به این نوسانات، نزول و افزایش، یک سوال در مورد چشم انداز آینده یورو در برابر دلار مطرح می‌شود؟

این اقتصاددان بین المللی این نوسان و کاهش ارزش یورو در برابر دلار را ناشی از مجموعه‌ای از عوامل محیطی، ژئوپلیتیکی، اقتصادی و پولی می‌داند.

وی معتقد است کاهش ارزش یورو در برابر دلار لزوماً به افزایش قیمت‌ها منجر می‌شود و بر قدرت خرید، مصرف و رشد تأثیر منفی می‌گذارد.

ایوب تاکید می‌کند که بانک مرکزی اروپا از نظر کنترل مجدد تورم با چالش‌های بزرگی روبرو خواهد شد. زیرا قیمت واردات به دلیل کاهش بحران ارز تک نرخی افزایش می‌یابد.

وی نتیجه گیری می‌کند که پیش بینی‌های اقتصادی حاکی از ادامه روند نزولی یورو در ماه‌های آینده است و تا زمانی که دلایلی که منجر به افول و نوسانات آن شده به قدرت خود پابرجا هستند، انتظار می‌رود که اقتصادهای اروپایی با چالش‌های اقتصادی و اجتماعی روبرو شوند که رویای اروپایی (وحدت) را به خطر می‌اندازد و همبستگی بیشتری را تحمیل می‌کند.