فروکش تب خرید ملک در ترکیه؛ ایرانی ها از رتبه نخست به چهارم رسیدند| مراقب فروش مسکن روی کاغذ باشید

اکبر محمودی؛ بازار: از سه سال پیش که خرید ملک توسط اتباع خارجی مصوبه مجلس ملی ترکیه را کسب کرد برخی از ایرانی ها به قصد اقامت و دریافت تابعیت قصد خرید ملک در کشور ترکیه را کردند. در همان روزهای نخست بود که اکثر کارشناسان و فعالان مسکن به متقاضیان خرید ملک هشدار دادند و اعلام کردند که خرید ملک در برخی کشورها مشکلاتی را برای خریداران ایجاد کرده است، بنابراین ایرانی های متقاضی خرید ملک در ترکیه نیز مراقب کلاهبرداری ها و از دست دادن سرمایه های خود باشند.

با این حال اکنون در محله های پر تردد توریسم، استانبول آنقدر ایرانی و فارسی زبان هست که شما از کله پاچه ای و صرافی تا بنگاه های معاملاتی مسکن ، مشابه آنچه در تهران هست را انجا ببینید.

و جالب است که در کافه ها سر صحبت باز شود و مانند تهران اولین مدخل و ورودی سر بحث، گرانی و تورم است.
در یک نگاه کلی، تورم و افزایش قیمت ها در ترکیه که از فروردین ماه امسال آغاز و هیچ ایستایی نداشته و در حال افزودن آمار درصدها است و قیمت ها در عرصه تولید و عرضه به بازار مصرف پس از ۲۸ سال در این کشور سه رقمی شد و نسبت به ماه مشابه سال قبل به بالاتر از ۱۰۵ درصد یعنی بیشتر از دو برابر مدت مشابه سال قبل، افزایش یافت.

این آمارها شاید برای ما ایرانی هایی که حتی قصد سفر هم به این کشور نداریم چندان مهم نباشد اما برای متقاضیان سفر تفریحی و به خصوص برای متقاضیانی که تصمیم به خرید ملک و دریافت اقامت دارند بسیار حائز اهمیت خواهد بود. چرا که رسیدن به تورم ۷۰ درصد در این کشور نشان می دهد که شهروندان و به ویژه اتباع خارجی روزگار سخت تری را تجربه کرده و می کنند.

رتبه نخست ایرانی ها در خرید ملک در سه سال گذشته و آماری که مرکز آمار ترکیه اعلام کرد شاید در ابتدا برای هر ایرانی تا حدودی تعجب آور بود اما این سئوال را نیز در ذهن ایجاد می کُند که چرا باید ایرانی ها به خرید ملک در ترکیه تا این حد علاقه نشان دهند

رتبه نخست ایرانی ها در خرید ملک در سه سال گذشته و آماری که مرکز آمار ترکیه اعلام کرد شاید در ابتدا برای هر ایرانی تا حدودی تعجب آور بود اما این سئوال را نیز در ذهن ایجاد می کُند که چرا باید ایرانی ها به خرید ملک در ترکیه تا این حد علاقه نشان دهند. تبلیغات فراوان و اغوا کننده توسط برخی سایت ها و مشاوران املاک به قدری این کشور را امن و زیبا و جذاب نشان داد که کمتر کسی تصور می کرد روزی با رشد تورم بالای ۵۰ درصد می تواند مشکلات زندگی و دریافت اقامت در این کشور را در کنار برخی کلاهبرداریها اضافه کند.

اما با گذشت چند سال چه اتفاقی افتاد که خرید ملک این روزها در این کشور توسط ایرانی ها از تب و تاب افتاده است؟

«سید جلال ابراهیمی» رئیس خانه اقتصاد و تجارت ایران و ترکیه در گفتگو با خبرنگار خبرگزاری «بازار» در پاسخ به این پرسش که دلیل افت و کاهش تب و تاب خرید ملک در ترکیه توسط ایرانی ها چیست؟ می گوید: ابتدا باید در خصوص خرید ملک به چند نکته ضروری اشاره کنم. وقتی نرخ ارز در ایران بالا رفت و ارزش پول ملی کاهش یافت فروش ملک و تبدیل آن به دلار، یورو و لیر ترکیه صرفه اقتصادی نداشت و از توان هر کسی برای تهیه این رقم ها برای خرید ملک و گرفتن تابعیت و اقامت در ترکیه خارج بود.

وی با اشاره به اینکه خرید ملک خوب در منطقه مناسب استانبول رقم بالایی می طلبد، ادامه داد: ساختمان خوب نیازمند هزینه های مناسب و خوب است. اما به هر حال اگر بخواهیم برای یافتن کاهش استقبال خرید ملک توسط ایرانی ها دلایل آن را جستجو کنیم، ابتدا باید به جابجایی پول و مشکلات آن اشاره کنیم. حتی هزینه تغییر پول و جابجایی آن توسط صرافان نیز بالا رفته است و این به صرفه نیست.

متاسفانه فروش ملک بر روی کاغذ به یک موضوع عادی تبدیل شده است. یعنی برخی شرکتها یک نمونه مسکن را ساخته و آنرا بر روی کاغذ به متقاضی نشان می دهند و اعلام می کنند که این ملک بعد از دو سال واگذار می شود. اما بعد از گذشت این مدت می بینیم که واگذار نمی شود

ابراهیمی به موضوع فروش ملک بر روی کاغذ اشاره کرد و گفت: متاسفانه فروش ملک بر روی کاغذ به یک موضوع عادی تبدیل شده است. یعنی برخی شرکتها یک نمونه مسکن را ساخته و آنرا بر روی کاغذ به متقاضی نشان می دهند و اعلام می کنند که این ملک بعد از دو سال واگذار می شود. اما بعد از گذشت این مدت می بینیم که واگذار نمی شود.

رئیس خانه اقتصاد و تجارت ایران و ترکیه معتقد است که وقتی در ترکیه ۸ میلیون بیکار وجود دارد پس بنابراین نمی توان انتظار اقتصاد پر رونق را از این کشور داشت، ادامه داد: در حال حاضر در ترکیه فصل خرید ملک است و بعد از پشت سر گذاشتن کووید ۱۹ قیمت مسکن و اجاره بها افزایش قابل ملاحظه ای پیدا کرده در حالیکه در زمان شیوع ویروس کرونا و رفتن دانشجویان از این کشور قیمت ملک و اجاره بها در ترکیه افت جدی پیدا کرده بود.

قیمت مسکن به طور متوسط ۳۵ تا ۷۰ درصد در ترکیه افزایش یافته است و علیرغم اینکه مسکن در ترکیه پشت سر هم احداث می شد و کمبودی وجود نداشت می بینیم که به دلیل کمبود مسکن در این کشور نرخ اجاره بها به شکل وحشتناکی افزایش یافته است و حتی اکثر متقاضیان مسکن به حاشیه استانبول کشیده شده اند

ابراهیمی افزود: قیمت مسکن به طور متوسط ۳۵ تا ۷۰ درصد در ترکیه افزایش یافته است و علیرغم اینکه مسکن در ترکیه پشت سر هم احداث می شد و کمبودی وجود نداشت می بینیم که به دلیل کمبود مسکن در این کشور نرخ اجاره بها به شکل وحشتناکی افزایش یافته است و حتی اکثر متقاضیان مسکن در استانبول به حاشیه شهر کشیده شده اند.

ابراهیمی اضافه می کند: این روزها ترکیه با بحران ارز و تقابل آن با یورو و لیر مواجه است. ارزش لیر به شدت افت کرده است و اپوزیسیون دولت ترکیه این روزها موضوع ارز و کاهش ارزش لیر را بسیار مورد تاکید قرار داده است.

رئیس خانه اقتصاد و تجارت ایران و ترکیه در پاسخ به این پرسش که به هر حال ایرانی ها سه سال بود که در رتبه نخست خرید ملک در ترکیه قرار داشتند آیا هنوز هم هستند؟ گفت: سه سال پیش ایرانی ها در رتبه نخست خرید ملک قرار داشتند. یعنی اگر ۸ هزار معامله مسکن صورت می گرفت ۳۰۰ مورد آن مربوط به ایرانی ها بود. در حال حاضر عراقی ها رنبه نخست خرید ملک در ترکیه هستند و بعد از آنها سوری ها در رتبه دوم هستند. ایرانی ها این روزها رتبه چهارم خذید ملک را در ترکیه به خود اختصاص داده اند.

او می گوید: شاید در روزهای نخست متقاضیان خرید ملک در ترکیه نمی دانستند که اگر ملکی را خریداری کنند تا ۳ سال حق فروش ندارند و اگر هم قصد فروش داشته باشند باید به یک شهروند تُرک ملک را به فروش برسانند.

ابراهیمی در پاسخ به این پرسش که آیا تورم در ترکیه به نفع ایرانی ها و خارجی ها بوده است؟ ادامه داد: قطعا تورم در ترکیه به نفع مسافران و حتی متقاضیان خرید ملک نخواهد بود.

اما ایرج رهبر نایب رئیس انجمن انبوه سازان نیز در پاسخ به این پرسش که ظاهرا تب خرید ملک در ترکیه توسط ایرانی ها کاهش یافته است گفت: بارها و بارها در سال های گذشته به خریدارانی که بدون توجه به برخی مسائل اقدام به خرید ملک در ترکیه می‌کردند، هشدار دادیم اما اینکه چرا این اقدام با افت همراه بوده است به دلیل کاهش ارزش لیر و بالا رفتن ریسک سرمایه گذاری مربوط است.

وی ادامه داد: ترکیه انگیزه‌های بسیاری برای خریداران ایجاد کرد و خرید ملک در کشور خود را رشد داد. به نظر می‌رسد از قبل در ترکیه به لحاظ سیاسی و اقتصادی برنامه‌ریزی صورت گرفته بود که جذب گردشگر و سرمایه داشته باشند. همین مساله باعث شد انگیزه لازم در برخی افراد ایجاد شود و برای خرید ملک یا سرمایه‌گذاری در ترکیه وارد شوند. بنابراین برخی تسهیلات خاص مثل وعده کارت اقامت و مسائل دیگر انگیزه ایرانی‌ها را دو برابر کرد اما با گذشت زمان و رو شدن مشکلات باعث شد تا ایرانی تب خرید ملک در ترکیه را از دست بدهند. به هر حال کاهش ارزش لیر این افت هیجان برای خرید ملک را بیشتر کرده است.

این گزارش اگر چه نمی تواند تمام جوانب احتمالی مشکلات خرید ملک در ترکیه را نشان دهد اما اگر کمی به عقب بازگردیم این سوال مطرح خواهد شد که چرا از خرید ملک در عراق در سال های دور، خرید ملک در دهه ۸۰ در دوبی، خرید ملک در اوایل دهه ۹۰ در گرجستان و ارمنستان درس نگرفتیم و برای ما ایرانی ها تجربه نشد که این بار هم شاهد مشکلات رخ داده در ترکیه برای برخی از خریداران ملک نباشیم. چرا که قطعا در دادگاههای ترکیه به دلیل مشکلات به وجود آمده از بابت خرید ملک رای به نفع اتباع خارجی صادر نمی شود.