احتمال گرانی بنزین قوت گرفت| سهمیه بندی به ایستگاه پایانی خود رسید؟

بازار؛ گروه آب و انرژی: به نظر می رسد که پرونده سهمیه بندی بنزین به ایستگاه پایانی خود نزدیک شده است. این را می توان از اخباری که این روزها بیشتر از هر زمانی حول محور بنزین منتشر می شود، دریافت. درست چند روز بعد از خبر افزایش قیمت بنزین به ۱۸ هزار تومان(این خبر از سوی مسئولین کشور تکذیب شد) حالا نوبت به حذف کارت سوخت جایگاه دارها رسیده است. آنگونه که ناصر رییسی فرد رییس کانون کارفرمایان جایگاه های سوخت در گفتگو با بازار اعلام کرده کارت سوخت جایگاه دار ها در یکی الی دو شهر به صورت پایلوت حذف شده است. در حالی این خبر را به منزله تلاش های دولت برای آزاد سازی و یکسان سازی قیمت ها می داند که علی‌ اکبر نژاد علی، مدیرعامل شرکت ملی پخش فرآورده‌ های نفتی ایران مدعی است که هیچ ابلاغیه‌ ای در خصوص حذف کارت سوخت جایگاه‌ داران از چرخه عرضه بنزین نداشته‌ ایم و شایعاتی که در فضای مجازی منتشر شده است، صحت ندارد. اما این فعال صنفی مدعی است که دولت قصد دارد که واکنش و ظرفیت مردم را نسبت به مساله افزایش قیمت بنزین در کشور بداند. به همین دلیل چند شهر را به عنوان پایلوت برای این کار در نظر گرفته است.

رییسی فرد که معتقد است حذف کارت سوخت جایگاه دارها مشکلات زیادی را می تواند به همراه داشته باشد، گفت: در ۱۰ روز اول ماه تقرییا ۷۰ الی ۷۵ درصد سوخت گیری خودروها با استفاده از کارت های شخصی صورت می گیرد. اما هرچه به پایان ماه نزدیک تر می شویم، این نسبت تغییر می کند. به طوری که در روزهای پایانی ماه حدود ۷۵ الی ۸۰ درصد سوخت گیری با استفاده از کارت جایگاه داران صورت می گیرد.

ناصری نژاد: مصرف انرژی در ایران کارا نبوده و حجم بالایی از انرژی اتلاف می شود. ضمن اینکه تجربه سال های گذشته هم نشان می دهد که صرفا با افزایش قیمت بنزین نمی توان جلوی مصرف را گرفت

گرانی بنزین منتفی است

با این وجود بسیاری معتقدند که دولت در حال آماده کردن زیرساخت های لازم برای گرانی بنزین است. گرانی که طبق معمول از وزیر گرفته تا نمایندگان مجلس آن را رد می کنند. ناصری نژاد نایب رییس کمیسیون انرژی به بازار می گوید که هیچ برنامه ای برای افزایش قیمت بنزین وجود ندارد و حتی اگر دولت هم چنین تصمیمی را داشته باشد، مجلس به هیچ وجه چنین اجازه ای را نخواهد داد. او معتقد است که دولت اگر قصد دارد، مصرف بنزینی که بر اساس آخرین آمار اعلامی به حدود ۹۵ میلیون لیتر در روز رسیده را کنترل کند، باید به سراغ راه های دیگری از جمله تولید خودروهای با کیفیت برود. چرا که بخش عمده ای از مصرف بالای امروز بنزین در کشور ما حاصل همین خودرو هایی است که مصرف بنزین در آنها در برخی موارد دو برابر استاندارد جهانی است.

او معتقد است که مصرف انرژی در ایران کارا نبوده و حجم بالایی از انرژی اتلاف می شود. ضمن اینکه تجربه سال های گذشته هم نشان می دهد که صرفا با افزایش قیمت بنزین نمی توان جلوی مصرف را گرفت.

در این میان برخی از کارشناسان مدعی اند که راه های بسیاری برای کنترل مصرف در کشور وجود دارد که بهترین آنها داده یارانه برای استفاده از حمل و نقل عمومی است. محمد علی خطیبی کارشناس انرژی در اینباره به بازار گفت: آلمان به خاطر گران شدن بنزین، قیمت بلیت قطار و اتوبوس را ارزان کرده و شهروندان آلمانی می توانند فقط با ۹ یورو یک ماه از وسیله های نقلیه عمومی استفاده کنند. ولی مشکل اینجاست که ما سالها روی استفاده از وسایل نقلیه عمومی تاکید می کنیم اما حتی در توسعه آن هم ضعیف عمل کردیم.

او با بیان اینکه هدفمند سازی یارانه یک بسته کامل بود که متاسفانه به صورت ناقص در کشور ما اجرایی شد، افزود: گرانی سوخت تنها یک بخش این قانون است. اما متاسفانه ما هر بار که با مشکل مواجه می شویم به سراغ این گزینه می رویم.

با کارت سوخت معمولی حداکثر روزی ۳ بار و هر بار ۶۰ لیتر می توان سوخت گیری کرد. حتی برای کارت سوخت جایگاه دار ها هم محدودیت هایی وجود دارد. به طوری که یک جایگاه دار با کارت خود حداکثر ۱۰ هزار لیتر و ۲۵۰ نوبت می تواند سوخت گیری انجام دهد

قاچاق بنزین سازمان دهی شده است

جلوگیری از قاچاق سوخت از دیگر بهانه های دولت برای گرانی سوخت است. بر اساس آخرین آماری که زمستان سال گذشته از سوی سخنگوی ستاد مبارزه با قاچاق کالا و ارز منتشر شد، روزانه چیزی حدود ۹ میلیون لیتر فرآورده‌ و مشتقات نفتی کشور به خارج از کشور قاچاق می شود. قاچاقی که به نظر می رسد بعد از گرانی های سوخت در ماه های اخیر بیشتر هم شده است. اما برخلاف بسیاری که تصور می کند، بخش عمده ای از قاچاق سوخت توسط کوله بران در استان های مرزی انجام می شود، رییسی فر مدعی است که قاچاق سوخت در کشور به صورت سازمان یافته در حال انجام است.

رییس کانون انجمن صنفی جایگاه داران سوخت در اینباره اینگونه توضیح می دهد: در حال حاضر با کارت سوخت معمولی حداکثر روزی ۳ بار و هر بار ۶۰ لیتر می توان سوخت گیری کرد. حتی برای کارت سوخت جایگاه دار ها هم محدودیت هایی وجود دارد. به طوری که یک جایگاه دار با کارت خود حداکثر ۱۰ هزار لیتر و ۲۵۰ نوبت می تواند سوخت گیری انجام دهد. جالب است که بدانید حتی اگر ۱۰ هزار لیتر هم پر نشود اما تعداد دفعات آن یعنی ۲۵۰ مرتبه تکمیل شود، دیگر از آن کارت نمی توان استفاده کرد. این در حالی است قاچاق بنزین توسط کانتینر های بیش از ۳۲ هزار لیتری انجام می شود. بدون شک این حجم از بنزین در جایگاه های سوخت پر نشده است. ضمن اینکه قاچاقی که در حجم بالا در حال انجام است، توسط افراد معمولی امکان پذیر نیست.

ایرانی ها به طور متوسط برای خرید یک باک بنزین ۶۰ لیتری باید چیزی حدود ۳ درصد از درآمد خود را پرداخت کنند. در حالیکه این سهم در کشوری همچون آمریکا حدود ۱.۲ درصد است

قیمت بنزین در ایران ارزان است
در حال حاضر ایران، روسیه، عربستان، عراق و کویت ارزان ترین بنزین دنیا را دارند. (البته این ارزانی ادعایی است که در آن به سطح دستمزد ها در آن توجهی نشده است.) جالب است که بدانید در کالیفرنیا، میانگین قیمت بنزین از ۶۰.۲۱ دلار در سه شنبه به ۶.۰۵ دلار صعود کرد در حالی که یک سال پیش، ۴.۱۳۵ دلار بود. در اروپا، رانندگان وضعیت بدتری دارند و طبق اطلاعات وب سایت گلوبال پترول پرایس، قیمت هر گالن بنزین در انگلیس ۷.۷۰ دلار، در بعضی از مناطق آلمان ۸.۲۵ دلار و در نروژ و دانمارک بیش از ۹ دلار و در استونی بیش از ۷.۷ دلار است.بر اساس گزارش اویل پرایس، بالاترین قیمت بنزین در دنیا در روزهای گذشته در هنگ کنگ به ثبت رسید که ۱۰.۹۶۶ دلار در هر گالن بود.

البته اگر قرار باشد سطح دستمزدها در ایران را ملاکی برای ارزیابی قیمت بنزین در کشور در نظر بگریم، به خوبی می توان فهمید که قیمت این سوخت پر طرفدار نه تنها ارزان نیست، بلکه از بسیاری از کشورها هم گران تر است. بر اساس آمار موجودی آمریکایی برای ۶۰ لیتر بنزین(معادل ۱۶ گالن) فقط ۱.۲ درصد از درآمد خود را هزینه می کنند. این در حالی است که ایرانیها  حدود ۳ درصد از درآمد خود را برای یک باک ۶۰ لیتری بنزین باید مصرف کنند. تقریبا می توان ادعا کرد که یونانی ها بیشترین بخش از درآمد خود را صرف خرید بنزین می کنند. آنگونه که آمارها وجود دارد، مردم این کشور برای پر کردن یک باک ۶۰ لیتری خود مجبورند که ۶ درصد از درآمد خود را صرف خرید بنزین کنند. اما اسلواکی ها در رتبه دوم این رده بندی قرار دارند که ۵.۳ درآمد خود را برای ۶۰ لیتر بنزین پرداخت کنند.