بازار؛ گروه اصناف و بازرگانی: جنگ روسیه و اوکراین بازار غذای جهان را ناامن کرده است؛ آن قدر که سازمان جهانی خواروبار و کشاورزی یا فائو نسبت به بروز قحطی در برخی نقاط جهان هشدار داده و هفته نامه اکونومیست گزارشی نوشته که جنگ اوکراین به سیستم غذایی جهان آسیب زده است و صادرات غلات و دانه های روغنی اوکراین عمدتا متوقف شده و صادرات روسیه نیز مورد تهدید قرار گرفته است. این دو کشور مجموعا ۱۲ درصد تجارت جهانی کالری را در اختیار دارند. از ابتدای سال ۲۰۲۲ قیمت گندم رشد ۵۳ درصدی داشته و تنها در یک روز در ماه می شش درصد به این رقم افزوده شده است. بر اساس گزارش های منتشر شده حدود ۲۵۰ میلیون نفر در آستانه قحطی هستند. با این وجود متولی تجارت ایران می گوید که هیچ نگرانی از جهت تامین کالا در ایران وجود ندارد. علیرضا پیمان پاک رییس سازمان توسعه تجارت ایران در گفتگو با بازار اعلام کرده که بیش از ۷۰ درصد نیاز سالانه کالاهای اساسی کشور خریداری یا وارد یا ذخیره شده و به دنبال مذاکره و رایزنی برای تامین ۳۰ درصد باقی مانده هم با روسیه و قزاقستان هستیم.
او همچنین با اشاره به اینکه بخش زیادی از نیاز کالایی ایران از کشور روسیه تامین می شود، از مذاکرات و توافق های صورت گرفته برای تهاتر کالا بین تهران و مسکو خبر می دهد. معاون وزیر صنعت، معدن و تجارت همچنین از در نظر گرفتن منابع مالی برای افزایش تجارت مبنی بر تهاتر کالا بین ایران و روسیه سخن گفته و امیدوار است که حجم واردات ایران از این کشور طی ۴ سال آینده به ۱۰ میلیارد دلار برسد. متن کامل گفتگوی بازار با علیرضا پیمان پاک رییس سازمان توسعه تجارت و معاون وزیر صمت را در ادامه می خوانید:
صادرات ایران به روسیه در سال قبل حدود ۵۸۰ میلیون دلار بود. پیش بینی می شود که این رقم در امسال به یک میلیارد دلار برسد. البته اگر توسعه پل آستارا به اتمام رسیده یا پیمان تجارت اورآسیا در آذر منعقد شود، احتمالا این رقم به ۲ الی ۳ میلیارد دلار هم افزایش می یابد
*با توجه سفر اخیر الکساندر نواک و هیئت همراه روسی در هفته گذشته، تا چه اندازه به توسعه مراودات تجاری دو کشور امیدوار هستید؟ در حال حاضر تجارت دو کشور در چه وضعیتی قرار دارد؟
صادرات ما به روسیه در سال قبل حدود ۵۸۰ میلیون دلار بوده است. این مقدار در فروردین امسال به دلیل سیاست های عوارضی و تنظیم بازار داخلی و البته بحران روسیه و اوکراین کاهش چشم گیری را تجربه کرد. اما بعد از ثبات ایجاد شده در کشور و رفع ابهامات ارزی از از اواخر فروردین شاهد رشد تجارت دو کشور بودیم. این رشد تجارت به قدری بوده که گمرکات ما امروز ظرفیت پذیرش کالاهای وارداتی و صادراتی را نداشته با کمبود کشتی و کانتینر مواجه هستیم. به همین دلیل ما در تلاش هستیم که زیرساخت های لازم برای فراهم کنیم. پیش بینی من این است که در صورت ادامه این روند صادرات ما به روسیه به یک میلیارد دلار برسد. اما اگر کارهایی همچون توسعه پل آستارا و خرید کشتی و افزایش کانتیر محقق شود یا پیمان تجارت اورآسیا در آذر امسال منعقد شود، صادرات ما به ۲ الی ۳ میلیارد دلار هم افزایش خواهد یافت.
*آیا جنگ های اخیر روسیه و اوکراین تاثیری در روند واردات کالایی ما از مسکو داشته است؟
واردات ما از روسیه سال گذشته ۳ میلیارد دلار بوده است. پیش بینی ما این است که مقدار واردات در امسال بیشتر از این مقدار باشد، چرا که بیشتر تامین غلات و کالاهای اساسی را به حوزه روسیه منتقل شده است. اما مساله اینجاست که سهم ما از صادرات ۲۵۰ میلیارد دلاری روسیه تنها ۳ میلیارد یعنی حدود یک درصد بوده که رقم ناچیزی است. هدف گذاری دولت این است که واردات ما در از این کشور طی ۴ سال آینده به ۱۰ میلیارد دلار برسد.
حدود ۴ الی ۵ میلیون تن از نیاز کشور به غلات باید از محل واردات تامین شود که بخش عمده آن یعنی ۶۰ الی ۷۰ درصد آن خریداری شده، همچنین صحبت ها و مذاکرات برای خرید و تامین ۲۰ الی ۳۰ درصد نیاز باقی مانده هم از روسیه و قزاقستان صورت گرفته است
*با توجه به شرایطی که در جهان وجود دارد، در حال جاضر نگرانی زیادی درباره تامین غلات و کالاهای اساسی وجود دارد. با توجه به این مساله وضعیت ثبت و سفارش و واردات کالاهای اساسی در سال گذشته چطور بوده است؟
بحران غلات یک بحران جهانی است. البته باید توجه داشت که ما در بخش تولید وضعیت خوبی داریم و به همین دلیل نگرانی کمتری نسبت به سایر کشورها در این خصوص وجود دارد. بر اساس آمار موجود حدود ۴ الی ۵ میلیون تن از نیاز کشور به غلات باید از محل واردات تامین شود که بخش عمده آن یعنی ۶۰ الی ۷۰ درصد آن خریداری شده است. همچنین صحبت ها و مذاکرات لازم برای خرید و تامین ۲۰ الی ۳۰ درصد نیاز باقی مانده هم روسیه و قزاقستان صورت گرفته است. در حوزه روغن هم بخش قابل توجهی از نیاز کشور خریداری شده است. در سایر کالاهای اساسی دیگر هم وضعیت به همین منوال است. به طوری که ۷۰ الی ۸۰ درصد نیاز سالانه کشور به روغن خریداری یا ذخیره یا در حال انتقال است. عدد باقی مانده از شهریور ماه با شروع فصل برداشت جدید خریداری خواهد شد. آن چیزی که خیلی مهم بود تامین نیاز ۲ الی ۳ ماه آتی بود که ذخایر جهانی کاهش پیدا کرده وکشت و برداشت جدیدی صورت نمی گرفت. خوشبختانه تمام نیاز ۳ ماه آینده خود را خریداری و در انبارهای ذخیره سازی شده است. حالا هم به دنبال مذاکره برای تکمیل ذخایر استراتژیک خود تا پایان سال هستیم.
* با توجه به شرایط تحریمی که ایران با آن مواجه است، بخشی از تجارت ایران در سال های گذشته از طریق تهاتر در حال انجام است. آیا برنامه ای برای توسعه صادرات مبتنی بر تهاتر وجود دارد؟ آیا برای واردات کالاهای اساسی هم از این روش استفاده شده است؟
تهاتر کالایی یکی از روش های اصلی تجارت در همه دنیا محسوب می شود که ما نیز به دنبال توسعه آن هستیم. هم اکنون این روش صادرات با کشورهایی همچون چین سرعت گرفته و به دنبال این هستیم که بتوانیم تعداد شرکای تجاری خود را در این حوزه افزایش دهیم. یکی از کشورهایی که به دنبال فعال کردن تجارت مبنی بر تهاتر کالاست، پاکستان است. این مساله به تصویب رسیده و قرار است که ساز و کار لازم برای آن در اتاق بازرگانی زاهدان و پاکستان تدوین شود. جدای از این مذاکراتی هم با ترک ها در اینباره صورت گرفته و به دنبال انعقاد قرارداد با ترکیه برای افزایش تعاملات تجاری خود با تکیه بر این روش هستیم. عمان از دیگر کشورهای هدف ماست که با توجه به قرارداد هایی که بین صندوق های ضمانت صادرات دو کشور در سفر اخیر رییس جمهور منعقد شده، عملا شرایط لازم برای تهاتر کالا هم فراهم شده است. با معاون نخست وزیر کوبا و البته روس ها هم توافق هایی در اینباره صورت گرفته است. حتی روسیه قرار شده که منابعی را برای این کار اختصاص دهد تا به نوعی شرایط تامین و واردات کالاهای اساسی تسهیل شود. اما در حال حاضر بیشترین تهاتر کالایی با چین در حال انجام است.
تهاتر کالا ربطی به تحریم ها نداشته و یک شیوه مرسوم تجارت در دنیاست. در حال حاضر حدود ۱۰ درصد صادرات خود یعنی چیزی حدود ۵ میلیارد دلار از درآمد صادراتی خود را در قالب تهاتر دریافت می کنیم
*در حال حاضر چند درصد صادرات ما در قالب تهاتر انجام می شود؟
جالب است که بدانید حدود ۳۰ درصد تجارت دنیا با تکیه بر روش تهاتر انجام می شود. بنابر این برخلاف آنچه تصور می شود، تهاتر ربطی به مشکلات تحریم و البته سیستم نقل و انتقال پول ندارد. در واق تهاتر خود نوعی شیوه تجاری جذاب در دنیا محسوب می شود. بنابر این وظیفه ما این است که ساز و کار لازم برای تهاتر را در فراهم کنیم تا سبد روش های تجاری برای بازرگانان کشور متنوع شود. بر اساس مجوز هایی که در سازمان توسعه تجارت صادر شده، حدود ۱۰ درصد صادرات خود یعنی چیزی حدود ۵ میلیارد دلار را در قالب تهاتر دریافت می کنیم. اما باید توجه داشت که واردات در برابر صادرات هم در بسیاری موارد تهاتر محسوب می شود اما ما آمار دقیقی در این خصوص نداریم.
نظر شما