صادرات گاز ترکیه به اروپا؛ زنگ خطر برای ایران

به گزارش بازار، مرکز پژوهش‌های اتاق ایران سی‌امین گزارش «پایش تحولات تجارت جهانی» را منتشر کرد. در این گزارش گلچینی از تحولات اخیر در دولایه جهانی و منطقه‌ای محیط ژئواکونومیک ایران ارائه‌شده و آخرین روندها و پیش‌بینی‌های اقتصادی تهیه‌شده توسط بزرگ‌ترین نهادهای اقتصادی بین‌المللی، در قالب داده‌های تازه مورد واکاوی قرارگرفته‌اند.

در ابتدای گزارش به‌صورت اجمالی تحولات تحریم‌های روسیه موردبررسی قرار گرفته است. علاوه بر گسترش تحریم‌ها از سوی لهستان، سوئیس، نروژ و بریتانیا، صدراعظم اتریش نیز شرکت گازپروم روسیه را تهدید کرد تا مخازن گازی مستقر در این کشور را تعیین تکلیف کند. گازپروم دومین مخازن بزرگ گازی مرکز اروپا را در اتریش در اختیار دارد. از مدت‌ها پیش این مخازن خالی است و شرکت گاز پروم از پر کردن مخازن سرباز می‌زند. در طرف دیگر روسیه به‌صورت تلویحی تهدید کرد صادرات گاز به فنلاند را قطع می‌کند. فنلاند از پرداخت بهای گاز صادراتی روسیه به روبل سرباز زده است و افزون بر این در پی عضویت در ناتو برآمده است.

در تحولات منطقه‌ای، کشورهایی نظیر ترکیه، امارات و عربستان در صدر خبرها قرار دارند. آغاز گفت‌وگوهای امارات و ترکیه برای شکل‌دهی به برنامه جامع مشارکت اقتصادی همراه با سفر اخیر اردوغان به عربستان سعودی را باید در راستای تلاش همه‌جانبه ترکیه برای عادی‌سازی روابط با کشورهای حوزه خلیج‌فارس به‌منظور غلبه بر بحران اقتصادی این کشور دانست.

از سویی جذب سرمایه‌گذاری ۳۲ میلیارد دلاری عربستان در بخش معدن و سرمایه‌گذاری ۱۰۰ میلیارد دلاری این کشور در صنعت حمل‌ونقل هوایی نیز نشان از برنامه‌های بلندپروازانه این کشور دارد.

اما شاید زنگ خطر اصلی برای ایران، صادرات گاز ترکیه به اروپا باشد. اخیراً روسیه صادرات گاز به بلغارستان را قطع کرده؛ ازاین‌رو، بلغارستان از ترکیه به‌منظور واردات گاز درخواست کرده است. رخوت دیپلماسی گازی ایران در هفته‌های اخیر در پی تنش فزاینده گازی میان روسیه و اتحادیه اروپا، قابل‌تأمل است.

به‌طورکلی ایران به‌عنوان دومین دارنده بزرگ منابع گازی در جهان، با فرصت‌های کم‌نظیری برای ایجاد بازارهای جدید جهت صادرات گاز در میان‌مدت مواجه است. در همین راستا، بازار اتحادیه اروپا که حدود ۲۰ درصد از کل مصرف گاز طبیعی در جهان را به خود اختصاص می‌دهد، می‌تواند برای ایران فرصت‌های جدیدی ایجاد کند.

همچنین از جایگاه نخست دبی در جذب سرمایه خارجی نیز نباید غافل بود. بر مبنای آمارهایی که اخیراً دولت امارات اعلام کرده است، دبی در سال ۲۰۲۱ با جذب تعداد ۴۱۸ سرمایه‌گذاری خارجی توانسته است جایگاه نخست را در جهان از نظر سرمایه‌گذاری خارجی موسوم به greenfield به دست آورد، رتبه‌ای که دبی را از شهرهای کلیدی سرمایه پذیر چون لندن و سنگاپور پیش انداخت. موارد ذکرشده نشان‌دهنده اهتمام جدی کشورهای همسایه برای ارتقا جایگاه در رقابت‌های منطقه‌ای و جهانی است که نباید به‌سادگی از کنار آن عبور کرد.

پاکستان دیگر همسایه کشور هم با چالش‌هایی روبرو است از یک‌سو رسانه‌های پاکستانی از اختلاف چین و پاکستان بر سر اجرای مهم‌ترین پروژه ریلی در چارچوب کریدور اقتصادی چین پاکستان خبر دادند.

از سوی دیگر بانک جهانی در گزارش جدیدی که در مورد روند تحولات اقتصادی پاکستان منتشر کرده است، استدلال می‌کند که علیرغم رشد پنج‌درصدی اقتصاد این کشور در سال ۲۰۲۱ و موفقیت‌های دولت این کشور در کنترل بحران کرونا، اقتصاد این کشور با چالش‌های ساختاری مواجه است و چالش‌های ساختاری تهدیدات جدی علیه آینده اقتصادی آن ایجاد می‌کند.

مرکز پژوهش‌های اتاق ایران ضمن انتشار سلسله گزارش‌های «پایش تحولات تجارت جهانی» که با هدف بررسی رویدادهای کلیدی در محیط ژئواکونومیک ایران، در دستور کار قرارگرفته است، رویدادهای کلیدی را از منظر تأثیرگذاری بر دیپلماسی اقتصادی و موقعیت ژئواکونومیک ایران مورد بحث و بررسی قرار می‌دهد.