غلامعباس شمس الدینی، بازار: این روزها بحث ایجاد شهرک های کشاورزی در هرمزگان بالا گرفته و این در حالی است که ۱۶۱ هزار هکتار از اراضی این استان زیر کشت محصولات باغی و زراعی است همچنین مسئولان اعلام کرده اند که سالانه نزدیک به چهار میلیون تن محصولات باغی، زراعی، سبزی و صیفی در هرمزگان تولید می شود که دو میلیون و ۳۰۰ هزار تن از این میزان محصول باغی و زراعی و یک میلیون و ۶۵۰ هزار تن محصول سبزی و صیفی خارج از فصل است.
متاسفانه سهم هرمزگان از صادرات این محصولات بسیار اندک است. شاید وابستگی به درآمدهای نفتی عامل مهمی برای فراموش شدن ظرفیت های اقتصادی و به فعل درآوردن این ظرفیت ها شده است. در گفتگو با بهره برداران و متولیان علل عقب ماندگی استان در حوزه صادرات محصولات کشاورزی را جویا شدیم.
برنامه مدون و جامع برای صادرات
کشاورز و باغدار هرمزگانی در گفتگو با بازار به نقش دولت در تقویت صادرات اشاره کرد و گفت: دولت و متولیان برای صادرات محصولات کشاورزی برنامه مدون و جامعی ندارند در حالی که در بیشتر کشورهای جهان دولت زمینه های صادرات از تولید تا عرضه در بازارهای جهانی را فراهم می کند. اما در استان کشاورز و باغدار آنقدر با افت قیمت روبرو می شود که برداشت محصول برایش صرفه ندارد و عملا بخشی از محصول هدر می رود.
محمد سدید هزینه تولید و صادرات محصولات کشاورزی را بالاتر از برخی کشورهای منطقه ارزیابی کرد و افزود: یکی از دلایلی که ما در صدور کشاورزی مشکل داریم بحث هزینه تمام شده تولید و حمل کالاست که توان رقابت را از تولید کننده ایرانی و هرمزگانی گرفته است.
وی عنوان کرد: واقعا دولت چه تسهیلاتی برای صدور محصولات کشاورزی در نظر گرفته است جز اینکه در زمان برداشت یک شبه مقررات منع صادرات هم به بدبختی های تولید کنندگان اضافه می کنند. در کشورهای همسایه غربی ما یکی از تسهیلاتی که به صادرکننده محصولات کشاورزی می دهند حذف کامل تعرفه گمرگی یا تعرفه بسیار اندک گمرکی است که نقش مهمی در کاهش قیمت دارد.
افزایش هزینه ها
این کشاورز افزایش قیمت نهاده های کشاورزی، افزایش هزینه حمل و نقل، نبود تجهیزات حمل محصولات را از دیگر عوامل مخل صادرات محصولات کشاورزی عنوان کرد و افزود: حذف ارز ترجیحی منجر به افزایش چند صد برابری نهاده های کشاورزی شد.
سدید اظهار داشت: از طرف دیگر در دو سال اخیر قیمت حمل بار افزایش عجیبی داشته است همچنین هزینه دستمزدها با افزایش ۵۷ درصدی روبرو شد و اینها عواملی است که کشاورز رغبتی به تولید نخواهد داشت تا چه رسد به اینکه صادرات داشته باشد.
در حالیکه کشاورزهای تولید کننده در همه زمینه ها به سرعت پیشرفت می کنند ما هنوز از امکانات و تجهیزات اولیه مانند تراکتور و ادوات کشاورزی مدرن بی بهره هستیم
وی افزود: دولت، تشکل های صنفی بخش کشاورزی نقش تعیین کننده ای در تسهیل تجارت و بازرگانی حوزه کشاورزی در زمینه تولید، داشت، عرضه بازاریابی و مدرنیزاسیون کشاورزی دارند در حالیکه کشاورزهای تولید کننده در همه زمینه ها به سرعت پیشرفت می کنند ما هنوز از امکانات و تجهیزات اولیه مانند تراکتور و ادوات کشاورزی مدرن بی بهره هستیم.
تناسب با استانداردهای بازارهای خارجی
یک کشاورز رودانی نیز در گفتگو با خبرنگار بازار بیان کرد: کشاورز و باغدار هرمزگانی تولیدش برای صادرات نیست. یعنی آمادگی تولید محصول برای بازارهای جهانی منطقه ای را ندارد. بازارهای منطقه چه محصولاتی با چه استانداردهایی را می پذیرند؟ چقدر در زمینه برند سازی محصولات آموزش دیده اند؟ وضعیت بسته بندی محصولات کشاورزی چه مزیتی نسبت به محصولات کشورهای دیگر دارد؟ اگر به دنبال تسخیر بازارهای منطقه هستیم باید اینها را در نظر بگیریم.
جواد خاشعی عدم آمادگی لازم برای صدور محصولات کشاورزی را مورد انتقاد قرار داد و افزود: اگر دولت و تشکل های کشاورزی زیر ساخت های لازم را آماده کنند ایران تبدیل به بهترین تولیدکننده محصولات کشاورزی و باغی از منظر مصرف کنندگان خارجی در منطقه بدل می شود. پسته، زعفران، انار چطور در دنیا طرفداران خودش را دارد زمینه صادرات برای این محصولات فراهم است.
وی با بیان اینکه در سایر محصولات واقعا زمینه مهیا نیست. رودان قطب کشاورزی (محصولات صیفی خارج از فصل) و قطب لیموی کشور است اما هنوز یک میدان تره بار یا بارانداز مجهز محصولات کشاورزی ندارد. بنادر ما به لحاظ کانتینرهای یخچال دار پاسخگوی محصولات تولیدی نیست، جالب است امارات بدون اینکه تولید محصول کشاورزی داشته باشد پایگاه معاملات تره بار کشورهای منطقه است، افزود: اگر می خواهیم در حوزه صادرات محصولات کشاورزی موفق عمل کنیم باید زنجیره کشاورزی از نوع نهاده هایی که به کار می گیریم تا کاشت، داشت و برداشت، حمل و نقل، بازاریابی، بسته بندی و قیمت تمام شده کامل شود. نمی شود تنها با تولید صرف مدعی صدور محصول باشیم.
در صدور محصولات کشاورزی با موانع درونی و بیرونی مواجهیم
مدیر تولیدات گیاهی جهاد کشاورزی رودان در گفتگو با خبرنگار بازار با بیان اینکه بزرگترین مانع در صادرات کشاورزی خود ما هستیم. فرهنگ، نوع نگاه، دیدگاه، عدم داشتن روحیه تعاون، تک روی ها و کم توجهی به بهره وری از عوامل مهم است، گفت: مشکلات و موانع صادرات محصولات کشاورزی به دو بخش درونی و بیرونی تقسیم می شود موانع درونی همان موانعی هستند که خود ما در ایجاد آنها نقش داریم و می توانیم با اصلاح این موانع آنها را ریشه کن کنیم و موانع بیرونی، مسائلی هستند که ما باید خودمان را با آنها وفق دهیم مثل قوانین مربوط به تجارت و قوانین گمرکی سایر کشورها و کشورهای مقصد که لازم است رعایت شوند. پس ما باید از خودمان شروع کنیم.
فراز امیری به اشاره به موانع دیگر در زمینه صادرات محصولات کشاورزی هرمزگان، افزود: برای عرضه محصولات کشاورزی در بازارهای منطقه و تسهیل شرایط صادرات این محصولات باید الزاماتی رعایت شود از جمله ارتقای کیفیت محصولات تولیدی، حذف قوانین دست و پاگیر گمرکی، افزایش کمیت محصولات و تداوم عرضه محصولات به بازارها باید مد نظر قرار گیرد البته مواردی هم وجود دارد که در صادرات محصولات کشاورزی اخلال ایجاد می کند، مانند عدم اطمینان از باز بودن همیشگی دروازه های صادراتی یک از این موانع است، کما اینکه در گذشته شاهد برگشت یا عدم پذیرش برخی محصولات کشاورزی توسط کشور مقصد بوده ایم.
سود بالای تسهیلات بخش کشاورزی منجر به افزایش قیمت تمام شده محصول می شود و امکان رقابت را در بازارهای منطقه از بین می برد از طرف دیگر بازار پر ریسک بازگشت سرمایه همواره صادرکنندگان محصولات کشاورزی را نگران کرده است
وی سود بالای تسهیلات بانکی بخش کشاورزی را مانع دیگری عنوان کرد و گفت: سود بالای تسهیلات بخش کشاورزی منجر به افزایش قیمت تمام شده محصول می شود و امکان رقابت را در بازارهای منطقه از بین می برد از طرف دیگر بازار پر ریسک بازگشت سرمایه همواره صادرکنندگان محصولات کشاورزی را نگران کرده است.
تشکل های قوی برای توسعه صادرات
مدیر تولیدات گیاهی جهاد کشاورزی رودان تشکل های قوی صادراتی محصولات کشاورزی را ضروری دانست و تصریح کرد: می توان با ایجاد تشکل های قوی صادراتی بسیاری از مشکلات و موانع درونی را برداشت. مثال در رودان ۲۰۰ گلخانه دار سالانه بیش از ۱۰ هزار تن محصولات گلخانه ای تولید می کنند. طبعا اگر یک تشکل قوی صادراتی از گلخانه داران تشکیل شود در شناسایی بازار هدف، بازار یابی و عرضه محصولات با قیمت مناسب موفق تر عمل خواهند کرد.
امیری آماری از وضعیت تولید محصولات کشاورزی در این شهرستان را ارائه داد و تصریح کرد: طبق آمار موجود در این شهرستان ۴۰۰ هزار تن محصول کشاورزی تولید می شود که در صورت فراهم آوردن شرایط می توان روی صادرات ۲۰۰ هزار تن محصول برنامه ریزی کرد.
تقویت تشکل ها و ایجاد زیرساخت ها
رئیس سازمان جهاد کشاورزی استان هرمزگان نیز در گفتگو با خبرگزار بازار با اشاره به رشد ۲۶ درصدی صادرات محصولات کشاورزی گفت: در بحث ترانزیت محصولات کشاورزی نسبت به سال ۱۳۹۹ رشد ۲۶ درصدی را تجربه کردیم اما در بخش صادرات محصولات کشاورزی بیش از یک میلیون و ۴۳۸ هزار و ۱۳۳تن صادرات انواع محصولات شامل هندوانه، سیب درختی، گوجه فرنگی، پیازو خرما به کشورهای امارات متحده عربی، هند، عمان، چین و مالزی بارگیری و صادر شده است.
عباس مؤیدی با اشاره به استقرار مراکز قرنطینه ای در بنادر هرمزگان افزود: در بنادر شهید رجایی، شهید باهنر، بندرلنگه، جاسک، میناب و سیریک مراکز قرنطینه ای سازمان جهاد کشاورزی هرمزگان مستقر هستند و تلاش می کنند با نظارت دقیق و صدور گواهی بهداشت نباتی برای محصولات صادراتی و اجرای ضوابط قرنطینه ای در واردات در تسهیل روند واردات و صادرات این بخش نقش آفرین باشند.
وی به عوامل مهم در صادرات محصولات کشاورزی هم اشاره کرد و اظهار داشت: تشکل ها و تعاونی ها می توانند با ایجاد زیرساخت‌ها به توسعه توانمندی بخش خصوصی و توسعه صادرات کمک کنند. لذا ساماندهی کشاورزان در تشکل های کشاورزی و تقویت تشکل ها بهترین روش برای توسعه صادرات محصولات کشاورزی است البته در این خصوص، فراهم کردن بستر لازم برای احداث سردخانه ها و ارایه مشاوره فنی به تولید کنندگان، بهره برداران و کشاورزان ضروری است.
رفع موانع صادرات هرمزگان
به نظر می رسد هرمزگان علیرغم نقش مهمی که در تولید محصولات باغی و کشاورزی دارد، از قافله کشورهای صادر کننده محصولات کشاورزی عقب مانده است مشکلات و موانع در حوزه تصمیم گیری و تصمیم سازی، ضعف در رعایت استانداردهای تولید محصولات کشاورزی مشکلات زیادی را برای صادرات محصولات این استان پدید آورده است.
از سوی دیگر عدم شناخت دقیق از نیاز بازار های منطقه، عدم وجود تشکل های قوی صادراتی، اعمال تعرفه های سنگین گمرکی در بخش کشاورزی، قیمت بالای مواد اولیه و مورد نیاز کشاورزی، عدم تجهیز بخش کشاورزی به فناوری های نوین و تجهیزات مدرن، فرسودگی بیش از ۱۴هزار هکتار از باغات استان، عدم داشتن تجهیزات مدرن حمل و نقلی (به گفته کارشناسان قریب به ۳۰درصد از محصولات تولیدی به واسطه حمل و نقل نامناسب از بین می رود) و ضعف در بسته بندی محصولات از جمله موانع پیش روی صادرات محصولات کشاورزی به بازارهای خارجی است، لذا برای رونق صادرات کالاهای غیر نفتی و تقویت اقتصاد مقاومتی و تبدیل هرمزگان به دروازه صادرات محصولات کشاورزی به بازارهای جهانی، باید این موانع و مشکلات را برطرف کرد.
نظر شما