بازار؛ گروه ایران: بعد از شیوع بیماری کرونا و تعطیلی چندماهه تمامی مرزهای بین المللی، خیلی از شرکت های هواپیمایی، کشتیرانی و غیره با زیان های مالی غیرقابل وصفی مواجه شدند؛ توقف طولانی مدت نه تنها مانع گردش مالی در حوزه حمل و نقل شد بلکه مجموعه ها ناچار به پرداخت هزینه های مضاعفی در زمینه نگهداری وسایل نقلیه هم شدند. از همین رو عجیب نیست امروز کارشناسان این حوزه از افزایش ۶ برابری هزینه های حمل سخن می گویند؛ موضوعی که در تمام دنیا در برهه های مختلف منجر به کمبود تا گرانی انواع کالاها شده است.
مهدی امینی، فعال اقتصادی دبی و لندن با اشاره به اینکه قیمت های حمل و نقل هر روز در حال تغییر و افزایش است، گفت: اگر یک کانتینر ۴۰ فوتی اوایل سال ۲۰۲۰ می خواست از چین تا بندرعباس بیاید حداکثر هزار و ۸۰۰ دلار کرایه اش بود. اگر با خط جمهوری اسلامی می خواست بیاید این رقم حداکثر هزار و ۵۰۰ دلار می شد. اما الان اگر کانتینر ۴۰ فوتی بخواهد همین مسافت را طی کند باید ۶ هزار و ۵۰۰ دلار پرداخت کرد؛ یعنی ۴ برابر تغییرات در نرخ حمل ایجاد شده است. همین هزینه در ایران نیز با ۴ برابر افزایش نزدیک به ۵ هزار و ۶۰۰ دلار شده است.
وی با اشاره به تاثیر گذاری افزایش هزینه های حمل و نقل بر روی انواعی از کالاها اضافه کرد: برخی از اجناس ارزش کالایی بالایی در هر کیلو ندارد برای مثال کربن بلک برای مشکی کردن حتی رنگ خودرو مورد استفاده قرار می گیرد که نیاز به یک کانتینر ۴۰ فوتی با ظرفیت ۱۴ تنی دارد. ارزش خود جنس تقریبا ۲ دلار است و کیلویی ۵۰ سنت به آن هزینه بار می خورد؛ یعنی ۳۰ درصد کالا هزینه کرایه حمل است.
افزایش بی سابقه هزینه های حمل و نقل منجر به این شده قیمت مواد غذایی در کشورهای اروپایی با رشد قابل توجهی رو به رو شود
گرانی بی سابقه مواد غذایی در دنیا
امیر ناظمی، فعال صنعتی حاضر در استرالیا نیز در خصوص افزایش بی سابقه هزینه های حمل و نقل در سطح بین المللی بیان کرد: کانتینری که تا چند ماه پیش از بنادر هند می آمد برای یکی از بنادر شمال ایتالیا نزدیک ۲ هزار و ۵۰۰ یورو هزینه داشت که دو روز پیش گفتند اگر همین را بخواهیم بگیریم ۹ هزار یورو باید پرداخت کنیم. همچنین به نوعی سردرگمی برای فعالان این حوزه در اعلام هزینه ایجاد شده است، برای مثال بیش از یک هفته است که در انتظار اعلام هزینه برای حمل کالا از بندر مرسین ترکیه به بندر تریس ایتالیا هستم.
وی ادامه داد: اما همین مورد فوق را سال گذشته تقریبا هزار یورو هزینه پرداخت کردم که در ژانویه به ۳ هزار یورو افزایش یافت. الان هم زمزمه اش هست که باید ۶ هزار یورو پرداخت کنم که هنوز به صورت رسمی اعلام نشده است. تاثیرات آن به شکلی است که نزدیک به دو هفته است که در سوپر مارکت ها قیمت گوجه فرنگی از یک و نیم یورو تا سه و نیم یورو افزایش یافته است. همچنین روغن آفتاب گردان در سوپر مارکت ها تا سال گذشته لیتری یک یورو بود که امسال به نزدیک ۲.۴۰ یورو افزایش یافته است. همچنین کاهو اکنون کم یاب شده و می گویند باید از اسپانیا بیاید اما اینکه چرا در استرالیا قیمت ها نسبت به نقاظ دیگر دنیا ارزان تر است؛ چون به لحاظ جغرافیایی به ایتالیا نزدیک تر هستیم و مواد غذایی از آنجا می آید.
در این رابطه مهدی امینی، اقتصادی بین المللی دبی و لندن نیز تاکید کرد: گوجه فرنگی اکنون از یک پوند به چهار پوند افزایش قیمت داشته که می گویند به خاطر حمل و نقل و نیامدن کشتی از اسپانیا است.
وی ادامه داد: جنگ اوکراین و روسیه و ماجرای نفت مقداری حمل و نقل را دشوار کرده و قیمت ها را بالا برده است. اوایل کرونا خیلی از کشتی ها بار نداشتند و خیلی از کانتینر های فرسوده از رده خارج شدند که مقداری هزینه های حمل افزایش یافت. بعد که قیمت در بازار افزایش یافت و درخواست ها بالا رفت نتوانستند بازار را تامین کنند و به جایی رسید که هر کسی کانتینر را گرانتر بگیرد به او می رسد.
افزایش هزینه های بین المللی حمل و نقل فرصتی برای ورود سرمایه گذاران ایرانی به این حوزه است
افزایش جذابیت سرمایه گذاری در حوزه حمل و نقل
محمد بیمقدار، مدیرعامل یک شرکت حمل و نقل بین المللی در خصوص اثرات کرونا در گرانی حمل و نقل بیان کرد: بعد از آرامش کووید خلا کالایی که در کشورهای مختلف وجود داشت، باعث درخواست شدید برای انواعی از کالا ها شد. بین ایران، ارمنستان و خاور دور و غیره بار نمی آمد که در عرضه و تقاضا تاثیر بالایی داشت. ترامپ تحریم کرده و اجازه نمی داد کانتینرهای خالی چینی از آمریکا خارج شود که منجر به کمبود کانتینر شد. خیلی از کانتینرهای حمل و نقلی چه در داخل و خارج از رده خارج شد.
وی اضافه کرد: تا دوباره ظرفیت کانتینرها به حالت قبل برگردد نیاز به صرف زمان داشت. خوشبختانه الان مقداری به نسبت ماه های گذشته شرایط بهبود یافته و به صورت مرتبط هفته ای دو تا سه کانتینر به کشور می آید. هرچند هزینه ها افزایش یافته اما روند عالی ادامه دارد. این درحالی است که بعد از کنار رفتن محدودیت های کرونایی هر کسی با هر قیمتی کانتینرها را می آورد.
این فعال حوزه حمل و نقل با طرح این پرسش که با توجه به شرایط موجود راه کار چیست؟ ادامه داد: با توجه به تجربه ای که در بخش لجستیک و صادرات دارم شاید این موضوع نعمتی است برای واحدهای تولیدکننده ما به خصوص برای کالاهایی که ارزان قیمت از چین در حوزه اوراسیا و حتی برای کشور خودمان می آمد. از جمله وسایلی که در آشپزخانه ها استفاده می شود. برخی از این ها از چین می آمد که کشور ما می تواند وارد این عرصه شود که فرصت را باید غنیمت بشماریم.
وی اضافه کرد: کسانی که می خواهند در این حوزه سرمایه گذاری کنند، کامیون داری یکی از مواردی است که حتی برای سرمایه گذاری خیلی خوب جواب می دهد. منظور سرمایه گذاری بخش خصوصی در بخش لجستیک است. بعد از روسیه ما در ارمنستان فعالیت داریم و این موضوع مستلزم این است که نیاز به عرضه در آینده در این حوزه بیشتر شود. بنابراین فعالان بخش خصوصی می توانند از این ظرفیت بهره مند شوند.
یزدان بخش سلطانی، یک فعال حوزه کشاورز نیز با تایید موارد فوق گفت: در زمینه حمل و نقل و در زمان برداشت به ما اجحاف می شود و هر ساله شاهد افزایش بی رویه کرایه حمل و نقل حتی برای گندم که قوت مردم است هستیم. هر چند دولت در گذشته در زمینه یارانه کمک می کرد اما سال هاست این یارانه را قطع کرده و ما را تحت فشار قرار می دهد. در حال حاضر کشاورزی بدون صرفه مالی است و هرچه در آمد کسب می کنیم همان را باید صرف امور جاری کنیم.
هرچند گرانی هزینه های حمل فرصتی برای ایران شناخته می شود اما زیرساخت های فرسوده حمل و نقل در کشور مانعی بزرگ برای کشور به شمار می رود
فرصت از دست رفته با فرسودگی حمل و نقل
علی بیات، کارشناس مسائل اقتصادی با اشاره به اینکه قیمت حمل یکی از پارامترهای قیمت تمام شده کالا است که شاید سهم بزرگی از این قیمت تمام شده را به خود اختصاص ندهد بیان کرد: امروزه با این افزایش قیمت، هزینه تمام شده کالا بالا می رود. بنابراین این موضوع یک تورمی را در همه عرصه ها به وجود می آورند. در ایران هم این اتفاق رخ داده و حتی نسبت به افزایش نرخ ها مقاومتی شکل گرفت که کامیون دارها جاده را بستند و اعتصاب کردند. بنابراین همانطور که می بینیم قیمت گوجه فرنگی که در سطح بین الملل افزایش یافت در ایران هم به بالای ۲۶ هزار تومان رسیده بود.
وی اضافه کرد: یکی از کارشناسان اشاره کردند هزینه حملی که چین باید بپردازد تا برساند به مقصد، فرصتی را برای ایران ایجاد کرده تا با این هزینه حمل ایران بتواند ارزان تر از چین عرضه کند. منتهی باید پرسید با کدام تکنولوژی و صنعت؟ متاسفانه فرصت هایمان را با عقب ماندگی مان از دست می دهیم و نمی توانیم از آن ها استفاده کنیم. همین جمعیت کشورهای اطراف خودمان را می توانستیم مثل چین تغذیه کنیم، می توانستیم به قیمت حمل اجناس را به آن ها برسانیم و چین دیگر حرفی برای گفتن نداشت.
بیات ادامه داد: در کشورهای آسیای میانه و خورمیانه هم سریع تر و هم ارزان تر می توانستیم کالا صادرات کنیم اما متاسفانه صنایع و زیرساخت ها را نداریم. بحث حمل و نقل تورم جهانی به وجود خواهد آورد. از طرفی با توجه به محدودیت هایی که برای روسیه ایجاد شده و نمی تواند نفت به مقدار کافی به دنیا تزریق کند. از طرفی هم امریکا خودش شروع به نفت فروختن کرده و هر چقدر قیمت نفت بالاتر رود به نفع آمریکا است و می تواند قسمتی از کسری های خودش را جبران کند. لذا تا مدتی این افزایش قیمت را خواهیم داشت و ارزان نخواهد شد مگر اینکه اروپا بخواهد تصمیم دیگری بگیرد و وابستگی اش را به آمریکا کاهش دهد و منبع های تامین خود را تغییر دهد. باز هم در این خصوص ایران می توانست نقش خوبی بازی کند و کالای قابل عرضه داشته باشد و به دنیا عرضه و قیمت را متعادل کند.
وی تاکید کرد: متاسفانه تحریم و نبود زیرساخت ها اجازه استفاده از فرصت ها را به ما نمی دهد. از این رو باید منتظر جهش تورمی در کل دنیا باشیم. همچنین ایران هم همواره از کل دنیا یک قدم در حوزه چالش ها جلوتر می رود.
افزایش ۶ برابری هزینه های حمل به دنبال از رده خارج شدن وسایل نقلیه فرسوده، گرانی نفت خام و شیوع بیماری کرونا اتفاق افتاده و سراسری است
ممنوعیت ورود کامیون های فرسوده ایران به اروپا
سعید رهبر جلالی، فعال حوزه تجارت بین الملل و بازار سرمایه گفت: اتحادیه اروپا به تازگی اعلام کرده در صورتی که استاندارد کامیون های ایران با استاندارد کامیون های آن ها همخوانی نداشته باشد اجازه ورود کامیون های ایران را نخواهند داد. بنابراین قرارداد ۲۵ ساله چین فقط به این شکل نبود که منحصر به ایران شود. ایران هم وقتی متوجه این مساله شد شرکت های حمل و نقل دیگر نیز مجوز دادند که از آلمان، اروپا کشنده های ولوو و داف را وارد کنند و حدود ۱۰۳ هزار یورو کامیون های داف و ولوو ها را ۱۳۳ هزار یورو را خرید کرد.
وی ادامه داد: کامیون هایی که وارد شدند باعث نوسازی شد اما در مجموع اینکه این کامیون ها بتوانند وارد شبکه بین المللی شوند مدتی زمان می برد. با اینکه کامیون ها مدل ۲۰۱۸ بودند اما به نسبت خوب بودند؛ چرا که نسبت به ناوگان داخلی جدیدتر و بهتر و مثل ماشین های ترک هستند.
رهبر جلالی با اشاره به قیمت های بین المللی اضافه کرد: قیمت ها زیاد فرق نکرده بود اما شاید داخلی کمی مشکل دار بوده است. به طوری که محموله ای را قصد ارسال از نقطه به نقطه دیگر داشتیم که کامیون دار به دلیل عدم توجیه اقتصادی هزینه ۸ میلیون تومانی حمل از بارگیری آن صرفه نظر می کردند. محموله ای که قرار بود در داخل همین تهران جا به جا شود.
وی ادامه داد: راننده ها از وضعیت موجود رضایت ندارند، لوازم یدکی کامیون ها و لاستیک خیلی گران و به نظر می رسد دنباله دار شدن آن مشکل زا است. همچنین به طور ۱۰۰ درصد می توان ادعا کرد که یکی از دلایل افزایش قیمت کالا همین هزینه های حمل و نقل است. فقط در حال حاضر سوخت ارزان هست که کمی شرایط را بهتر کرده است. علاوه بر این وضعیت حمل و نقل به لحاظ ریلی هم تعریف چندانی ندارد و این دولت هم هنوز اقدامی در این زمینه انجام نداده است. به نظر می رسد مشکل حمل و نقل نیز همچون دیگر وزارت خانه ها ادامه دار است.
محمد حسین ستایش نیا، عضو هیئت موسس و عضو علی البدل هیئت مدیره اتاق بازرگانی ایران و اتریش نیز تاکید کرد: بعد از شیوع بیماری کرونا با گران شدن نفت خام، هزینه حمل و نقل شش برابر افزایش یافت. این اتفاق نیز به دنبال این بود که خیلی از خطوط هوایی ناچار به افزایش هزینه شدند. خیلی از کشتی رانی ها به خاطر اینکه نتوانستند در بنادر مختلف پهلو بگیرند و خیلی از کشتی ها از مدار خارج شدند. همچنین شرایط حمل با قطار تغییر کرد و مرزها هم بسته شدند و تمام این موارد طی دو سال گذشته ادامه یافت تا با واکسیناسیون به مرور دوباره حمل و نقل از سر گرفته شد.
نظر شما