بازار؛ گروه اقتصاد دیجیتال: با توجه به اینکه فناوری بلاک چین، از جمله فناوری نوظهور دنیای امروزی است؛ از این رو بایستی مدیران و تصمیم گیرندگان رده بالای کشورها در این حوزه دانش خود را افزایش دهند؛ چراکه نداشتن دانش و درک درست از این فناوری می تواند به تصمیم گیری های اشتباه در این حوزه بینجامد و باعث شده تا صنایع و خدمات را از مزایای این فناوری محروم سازد.
در همین راستا گفتگویی با محسن علاقمند فعال حوزه بلاک چین انجام داده ایم تا از دیدگاه های وی در زمینه توسعه بلاک چین در ایران آگاه شویم.
محسن علاقمند، کارشناس ارشد نرم افزار است. وی ۲۰ سال به صورت تخصصی و حرفه ای برنامه نویسی در حوزه های مختلف از وب تا ویندوز را انجام میدهد و چند سالی هم هست که بصورت تخصصی درگیر بلاک چین و مفاهیم مرتبط با این حوزه شده و چندین کار در زمینه بلاک چین انجام داده است. برای کار در بلاک چین تخصص سالیدیتی و web۳.۰ هم به سایر آموخته هایش هم اضافه شده که از آن بهره می برد.
*به نظر شما چشم انداز استفاده از بلاک چین در صنایع در سال پیشرو چگونه خواهد بود؟
فناوری بلاک چین از ابتدای پیدایش تا کنون پیوسته و با سرعت بسیار سرسام آوری در حال حرکت رو به جلو و پیشرفت است، به گونه ای که در حوزه هایی همچون امنیت اطلاعات، حریم خصوصی، احراز هویت، شفافیت داده ها و رویه ها، اینترنت اشیا و بسیاری دیگر از حوزه ها شاهد اعتماد روز افزون به این تکنولوژی هستیم.
از طرفی در حوزه بانکداری و سرمایه گذاری نیز شاهد اقبال گسترده بانک ها و بزرگان این حوزه نسبت به بلاکچین هستیم به گونه ای که بسیاری از بانک ها در کنار ارائه خدمات سنتی خود در حال افزودن خدمات فروش و نگهداری رمز ارزها در مرحله اول و بروزرسانی شبکه ها و ورود مستقیم به دنیای بلاک چین در مرحله بعد هستند. با این تفاسیر در طی سالیان آینده و در آینده نه چندان دور مشاهده حضور چشمگیر بلاک چین در بسیاری از حوزه های ذکر شده خواهیم بود.
* برای آشنایی بیشتر مدیران کشور با این فناوری چه باید کرد؟
آموزش مفاهیم پایه ای و کاربردی در کنار حضور مشاوران و افراد متخصص در این حوزه در کنار مدیران میانی و سطح بالا در سازمان ها میتواند به آشنایی هر چه بیشتر مدیران و درک بیشتر این مفاهیم کمک شایانی بنماید.
در این صورت میتوان انتظار داشت تا اولا مقاومت احتمالی برخی از مدیران در مورد مفاهیمی که درک درستی از آن ندارند تا حد بسیار زیادی کاهش پیدا کند (مسئله ای که هم اکنون در بسیاری از ادارات و سازمان های حاکمیتی و غیر حاکمیتی شاهد آن هستیم) دوما شاهد استفاده هر چه بیشتر از این فناوری در حل مسائل و مشکلات سطح جامعه و سازمان ها خواهیم بود که در صورت استفاده درست و بجا میتواند تا حد بسیار زیادی باعث افزایش بهره وری و پیشرفت امور شود.
اگر اهمیت، کارایی و قابلیت های بلاک چین برای مدیران در همه سطوح مدیریتی به صورت شفاف و دقیق بیان شود و در کنار آگاهی مدیران، مشاوران متخصص در این حوزه راه کاری های مناسب برای حل مشکلات سازمان ها ارائه کنند میتوان شاهد استفاده بیشتر و اثربخشی این فناوری در زندگی روزمره و امورات سازمان ها و ادارات بود.
* بلاک چین در چه صنایعی می تواند منجر به کارایی و اثربخشی بهتر شود؟
از مزایای بلاکچین بطور خلاصه میتوان از شفافیت، کاهش خطا و تقلب، توانایی انتقال دارایی‌ها بدون واسطه، قابلیت معاملات نفر به نفر، اقتصاد مشارکتی، افزایش شمولیت مالی، قابلیت حسابرسی هوشمند، اعتماد در معاملات بدون واسطه، ضبط و ردیابی داده‌ها و فعالیت‌ها جهت فراهم کردن یک دنباله مالی شفاف برای ممیزان، تسهیل فرآیند شناسایی مشتری (KYC)، جلوگیری از پولشویی (AML)، ارتقا سیستم پرداخت، سیستم تسویه آنی و... نام برد.
ضمنا یکی دیگر از حوزه هایی که کارشناسان بسیار امید دارند تا با کمک بلاک چین دچار تحول و پیشرفت شود حوزه اینترنت اشیا است. کاربرد بلاک چین در اینترنت اشیاء و حفظ داده ها بسیار مهم و حیاتیست و شاید به عنوان مهم ترین و ارزشمندترین پارامتر در و ترکیب این ۲ حوزه قابل بررسی میباشد. باید توجه داشته باشیم که اینترنت اشیا با چالش های مهمی مواجه است،مهمترین مانع در اینترنت اشیا مقیاس پذیری است.
هر چقدر که تعداد دستگاه های متصل به شبکه اینترنت اشیاء افزایش پیدا می‌کند، طبیعتا به همان نسبت احراز هویت یا اعتبارسنجی دستگاه ها از اهمیت بیشتری برخوردار می شود. چرا که فرصت هکرها برای نفوذ به دستگاه های متصل به شبکه‌ی اینترنت اشیاء و ورود داده های مخرب سیستم افزایش پیدا می‌کند.
ادغام اینترنت اشیاء و بلاک چین راه های نوینی برای جبران نفوذپذیری IOT باز می‌کند. در واقع ناکارآمدی‌های این فناوری را کاهش داده، امنیت را افزایش میدهد و شفافیت را برای همه کاربران بهبود می‌بخشد و در عین حال امکان تراکنش‌های ایمن رایانه ای و بدون واسطه را فراهم می‌کند. تلفیق شدن این دو فناوری عملکردی شبیه به این دارد که مراحل تولید یک کالا، از لحظه استخراج مواد خام تا زمانی که در اختیار مصرف‌کننده نهایی قرار می گیرد، ردیابی شود.
* چالش های استفاده از بلاک چین در ایران چیست؟
به طور کلی چالش های بلاک چین در ایران از دو منظر قابل بررسی است، چالش های مقرراتی و رگولاتوری، چالش های مفهومی و شناختی مدیران.
از منظر چالش های مقرراتی و رگولاتوری باید اشاره کنم بلاکچین یک پیشرفت موفقیت آمیز تکنولوژی است و کاربرد بسیار گسترده ای در صنایع مختلف دارد. بلاک چین میتواند وجه مشترک همه روندهای آینده بانکداری در دنیا باشد. در عین حال با وجود پتانسیل‌های فراوان و خوش‌بینی گسترده کاربرد آن در صنایع مختلف، باید چالش‌های بلاک چین برای پیاده سازی در مقیاس وسیع، بصورت عمیق‌تر مورد بررسی قرار گیرد.
در حال حاضر شواهد عملی کافی برای استفاده از گسترده بلاکچین در بعضی از حوزه‌های بانکداری وجود ندارد و باید در نظر داشت که این تکنولوژی هنوز در سطح بلوغ نهایی نیست و پیش از پیاده سازی باید مطالعات امکان سنجی کافی انجام پذیرد.اما چالش هایی هم برای پیاده سازی این تکنولوژی در مقیاس گسترده وجود دارد که عدم توجه با آنها صنایع را با ریسک پذیرش زود هنگام مواجه می‌کند. مدیریت تکنولوژی و رگولاتوری در این حوزه، قابل توجه ترین چالش می‌باشند.
سرعت رشد فناوری همیشه نسبت به رگولاتوری بیشتر بوده است اما در خصوص بلاکچین، با توجه به ابهام در ابعاد و اثرات تکنولوژی بلاک چین، مفهوم رگولاتوری کمی چالش برانگیزتر شده است. برای به دست آوردن شواهد کافی در مورد مزایا و تاثیرات گسترده اقتصادی و اجتماعی این تکنولوژی باید اثبات مفهوم(Proof of concept)گسترده‌تری در این زمینه صورت بگیرد.
گزارشات موسسه‌های معتبر نشان‌دهنده آن است که از دیدگاه نظارتی، تاثیرات گسترده این تکنولوژی از خود تکنولوژی مهم‌تر است و سازمان‌های نظارتی باید مهارت‌های شناسایی ریسک‌های بالقوه و تطبیق دو طرفه را توسعه دهند. تعدادی از چالش‌های مقرراتی عبارتند از: تعیین قوانین روشن برای مدیریت اسناد و مدارک در یک سیستم توزیع‌شده با رکوردهای تغییرناپذیر، حفظ امنیت و حریم خصوصی داده‌ها، وضعیت کلیدهای مفقود شده و زیان‌هایی که اشخاص یا سازمان‌ها متحمل می‌شوند.
در مجموع میتوان گفت به دلیل گستردگی ابعاد این فن آوری، ریسک پذیرش زودهنگام و احتمال اختلال در عملکرد فعلی صنایع وجود دارد. با توجه به این مهم ضروری است قبل از پیاده سازی عملی و نهایی و هرگونه سیاست‌گذاری و قانون‌گذاری کلان در این زمینه، همه جوانب و اثرات این تکنولوژی، با مشارکت همه ارگان‌های ذیربط و در ابعاد گسترده، مورد بررسی دقیق صاحب نظران قرار گیرد و علاوه بر در نظر گرفتن مزایای اقتصادی فراوان این تکنولوژی، به چالش‌های پذیرش و پیاده سازی آن نیز توجه شود.
موضوع بعدی چالش های مفهومی و شناختی مدیران است. به طوری که برخورد حاکمیتی مدیران و دست اندرکاران تصمیم ساز در این حوزه از ابتدای ورود این تکنولوژی به ایران تا هم اکنون در بسیاری از موارد نمره قابل قبولی ندارد و حاکی از عدم شناخت و درک درست مدیران و تصمیم سازان کلان در این حوزه میباشد و قالبا تصمیمات موثر در این حوزه توسط مجموعه های حاکمیتی دارای خروجی مناسبی نمی باشد و باعث سرخوردگی فعالان این حوزه میباشد، مثال برخورد با صرافی های رمز ارزی و فعالان استخراج رمز ارزها قابل بحث و بررسی کارشناسی میباشد.
مدیران و مجموعه های حاکمیتی با عدم درک و شناخت درست از مزایا و قابلیت های این تکنولوژی فقط در بحث رمز ارزها با برخوردهای سلبی و محدود کننده در بسیاری از موارد موجب محروم شدن کشور از مزایای مهم بلاکچین در وضعیت تحریمی شدند، به عنوان مثال در بحث رمز ارزها فقط با ساماندهی، قانون گذاری و ارائه مشوق های لازم در بسیاری از موارد امکان تسهیل صادرات و واردات برای فعالان اقتصادی وجود داشت که تقریبا در مقیاس کلان شاهد هیج اتفاق مثبتی در این زمینه نبودیم.
با این حال امید است با توجه به پیشرفت روز افزون فنی و رفع بسیاری از چالش های فنی و زیست محیطی فن آوری بلاک چین مدیران کلان توجه ویژه ای به این تکنولوژی داشته باشند.
* در خصوص متاورس، به نظر شما چه نوع کسب وکارهایی از این فناوری سود می برند؟
همه کسب و کارهایی که در حال حاضر و بدون در نظر گرفتن متاورس با کاربران نهایی تعامل دارند میتوانند در فضاهای متاورسی با توجه نوع خدمات قابل ارائه سازمان متبوعشان ارزش آفرینی کنند و با در پیش گرفتن سیاست های فنی و بازاری مناسب تمام یا بخشی از کسب و کارشان را به این فضاها منتقل نمایند. البته در حال حاضر با توجه به نوپا بودن این حوزه قطعا پیشرفت ها و شگفتی های بسیاری منتظر علاقه مندان این حوزه خواهد بود.
در حال حاضر مفاهیم و امکانات قابل عرضه و بحث در این حوزه بسیار جدید بوده و هنوز بحث های رگولاتوری و قانون گذاری به صورت دقیق در این حوزه نیاز به بررسی و پژوهش همه جانبه دارند تا بتوان ادعا کرد که یک کسب و کار میتواند با تمام جزئیات و همه جانبه وارد متاورس شود. اما در مجموع دید بسیار مثبتی نسبت به اولا توسعه و پیشرفت خود فضاهای متاورسی و دوما نسبت به حضور کسب و کارها در این فضا وجود دارد.
نظر شما